Irak Gündemi: 26 Kasım-2 Aralık 2018

Siyaset
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani, yayınladığı bir bildiri ile İçişleri Bakanlığı’na kayıtlı olmayan kurumların kapatılmasına yönelik bir talimat yayınladı. Bu talimat üzerine PKK’nın IKBY’deki siyasi kolu olarak faaliyet yürüten Tevgara Azadi isimli örgüt ve bağlı kuruluşlara yönelik yapılan operasyonlar sonucu pek çok ofis kapatıldı. Bu konuda KYB’nin Türkiye’ye yakınlaşmak istediği yorumları yapılmakla birlikte, IKBY’deki hükümet kurma sürecinde KDP ile uyum yakalama isteği olduğunu da söylemek mümkündür. Öte yandan geçtiğimiz haftalar ABD, PKK’lı üst düzey yöneticilere yönelik olarak yakalanmalarına ilişkin ödül koymuştu. Bu noktada KYB’nin ABD’nin yeni politikasına da uyum sağlama çabasında olduğu söylenebilir. Ayrıca Türkiye ile iyi ilişkiler geliştirmeye başlayan Irak merkezi hükümetinin de KYB’ye telkini olabileceğinden söz etmek mümkündür.

Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih bir açıklama yaparak, Irak’ta oluşturulan hükümette atanamayan 8 bakanının yeterlilik ve profesyonellik esasına göre belirlenmesi gerektiğini söyledi. Berham Salih ayrıca, siyasi partilere hükümetin daha iyi hizmet vermek ve ekonomik refah düzeyini arttırmak için daha fazla destek vermesi yönünde çağrıda bulundu. Berham Salih’in bu açıklamasında 2 ana mesaj var. Öncelikle Başbakan Adil Abdülmehdi ve kurduğu hükümete yönelik tarafsız ve teknokratlardan seçilmediklerine ilişkin tartışmalara dikkat çekilmektedir. Ayrıca Berham Salih’in hükümetin devamı konusunda da ortaya çıkan şüphelerin giderilmesi için çağrıda bulunduğu görülmektedir. Salih göreve geldiğinden bugüne kadar uyguladığı aktif politika ile ön plana çıkmaya çalışmaktadır. Hükümet konusunda da aktif rol oynayarak politika belirleyici konuma gelmek isteyebilir.

Mukteda El-Sadr sosyal medya üzerinden bir açıklama yayınlayarak, eksik kalan bakanların seçimindeki gecikmenin bağımsız adayların olmamasından kaynaklandığını söyledi. Sadr, İçişleri Bakanlığı’nın IŞİD’le savaşta başarı gösteren komutanlara verilebileceğini ifade ederken, bakanların seçiminde hiçbir ülkenin müdahalesine izin verilmemesi gerektiğini belirtti. Mukteda El-Sadr, seçimin galibi olmakla birlikte, başbakan adayı göstermiştir. Bu konuda Sadr, oyunu oynayan değil, oyun kurucu pozisyonunda olmaya çalıştığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte Sadr’ın son dönemde özellikle İran karşıtı bir pozisyon aldığı görülmektedir. Bu anlamıyla Adil Abdulmehdi tarafından kurulan hükümette İran’ın etkili olduğu söylentilerinin Mukteda El-Sadr’da rahatsızlık ortaya çıkardığını söylemek mümkündür.

Güvenlik
Asaib Ehlul Hak Lideri Kays El-Hazali, Suriye-Irak sınırının korunmasında, kendilerine uzun vadeli resmi bir rol verilmesini talep etti. Kays Hazali yaptığı açıklamada, Haşdi Şaabi’nin şu anki en önemli görevinin Suriye-Irak sınırını korumak olduğunu söyledi. Irak’ta Haşdi Şaabi’ye ilişkin tartışmalar devam etmektedir. Haşdi Şaabi içerisindeki bazı grupların aynı zamanda da siyaset içerisinde yer alması, Haşdi Şaabi pozisyonunun tekrar sorgular hale getirmiştir. Hazali bu taleple, Haşdi Şaabi’ye kalıcı bir rol belirlemek ve tartışmaları sonlandırmak istemiş olabilir.

Ekonomi
Irak’ta dolar fiyatı bugüne kadarki en düşük fiyat seviyesini gördü. Buna göre 1 dolar 1200 dinarın altına düştü. Doların Irak’taki bu düşüş seyri küresel çaptaki değişimlerle paralellik göstermektedir. Bununla birlikte Irak’ta kurulan yeni hükümete dair iyimser bir hava olduğunu da söylemek mümkündür. Ayrıca ABD’nin yeni kurulan hükümete karşı olumlu yaklaşımı da doların seviyesindeki düşüşü tetiklemiş olabilir.

Sosyal Yaşam
26 Kasım 2018 gecesi Kerkük’te “Kayseri Çarşısı” olarak bilinen han biçimindeki tarihi yapıda büyük bir yangın çıkmıştır. Yangın sonucu çarşının içerisinde ve dışarısında bulunan 400’den fazla iş yeri zarar görmüş ve büyük bölümünde ciddi hasar oluşmuştur. Olayın hemen ardından Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız da acil olarak Kerkük’e gitmiş, olayı yerinde incelemiş ve Türkiye’nin çarşının yenilenmesi için girişime başladığını ve hatta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da konuyu takip ettiğini açıklamıştır. Böylece Türkiye’nin en üst düzeyde meseleye eğildiğinin altı çizilmiştir. Nitekim Büyükelçi Fatih Yıldız, Irak hükümetinin yetkililerinden bile önce Kerkük’ü ziyaret ederek Türkiye açısından hem Kerkük’ün hem de “Kayseri Çarşısı’nın” önemini ortaya koymuştur. Zira söz konusu çarşı sadece sıradan bir alışveriş merkezi olmasının dışında, tarihi, sosyal, siyasal ve ekonomik açıdan da Kerkük’ün en değerli varlıklarından biri olma özelliğini taşımaktadır.

Basra’da işsizlik ve yetersiz kamu hizmetleri konusunda yaz aylarında başlayan ve şiddet olaylarına varan protesto gösterileri yeniden alevlendi. Basra’da gençlerin yaptığı eylemlere karşı güvenlik güçleri sert müdahalede bulundu.