Körfez Gündemi: 11-17 Şubat 2019

Suudi Arabistan
AB Komisyonu Suudi Arabistan’ı “kara para aklama ile mücadelesinde başarısız olan ülkeler” listesine ekledi. Suudi Arabistan ile yoğun ticari ilişkileri bulunan bazı AB üyesi ülkelerin bu kararı engelleme girişimlerine rağmen kararın alınması, Suudi Arabistan’ın işini zorlaştıracak. Bu karar ile birlikte, kara para aklama ile mücadelede başarısız olan ülkelerin, AB ülkeleri ile ticaret yapmaları bir takım kontrollere tabi kılınıyor.

Uluslararası Para Fonu (IMF) yetkililerinin açıklamalarına göre 2019 yılı bütçesini denkleştirebilmek için Suudi Arabistan’ın varil başına 80-85 dolarlık bir petrol fiyatına ihtiyacı var. Varil başına 86 dolara kadar yükselen petrol fiyatları, yakın zamanda yüzde 30’luk bir kayıp yaşamıştı. Bugünlerde ise Brent ham petrolünün fiyatı 62 dolar seviyelerinde. Suudi Arabistan bu yıl petrol gelirlerine güvenmenin dışında ekonomiyi desteklemek için devlet harcamalarını artırmayı planlıyor. Devlet harcamalarının bu yıl içerisinde yaklaşık 294 milyar dolar olması bekleniyor. Ayrıca, Suudi Arabistan geçen yıl 136 milyar dolar olan bütçe açığının bu yıl 131 milyar dolara düşmesini bekliyor.

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid el-Falih, gelecek mart ayında günlük 9,8 milyon varil petrol üreteceklerini açıkladı. Enerji Bakanı ayrıca, petrol ihracatının günlük 6,9 milyon varil seviyesinde olacağını bildirdi. Suudi Arabistan’ın gelecek mart ayında üretmeyi planladığı 9,8 milyon varil günlük petrol, geçen aralık ayında OPEC toplantısında üzerinde anlaşılan kesintiden de 500 bin varil kadar fazla durumda. Böylece mart ayında gelindiğinde Suudi Arabistan’ın işleyeceği petrol miktarı Kasım 2018’e göre günlük 1,2 milyon varil daha az olacaktır.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)
BAE Ekonomi Bakanı Sultan bin Said el-Mansuri, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarında BAE’nin herhangi bir taraf tutmaktan kaçınmakta olduğunu bildirdi. Dubai’de düzenlenen Dünya Hükümet Zirvesi’nde konuşan Sultan bin Said el-Mansuri, ticaret savaşının, korumacılık önlemlerini artırması ile küresel ekonominin ve ticaretin hızını yavaşlatması nedeniyle, herkesi olumsuz etkilediğini belirtti.

İngiltere Uluslararası Ticaret Bakanı Liam Fox, Brexit sonrası süreci planlama aşamasında İngiltere’nin Körfez ülkeleri ile serbest ticaret anlaşmaları yapmak istediğini hatırlattı. Sultan bin Said el-Mansuri ise bu tarz anlaşmaların imzalanmasının uzun zaman aldığını belirtti.

BAE Enerji Bakanı petrol piyasalarında arz ve talebin 2019 yılının ilk çeyreğinde dengelenmesini beklediklerini açıkladı. Süheyl el-Mansuri, üretimde kesintiye giderek piyasaların dengelenmesinin önünü açtıklarını bildirdi.

Katar
Pazartesi günü Katar ve Fransa dışişleri bakanları iki ülke arasında bölgesel meseleleri ele alabilmek için bir stratejik diyalog girişimi oluşturmak üzere anlaştıklarını belirtti. Diyalog öncelikli olarak Suriye ve Libya’daki savaşlara, İran ile yaşanan bölgesel gerilime ve Filistin-İsrail sorununa eğilecek.

Katar, 2013 yılından beri bir Taliban ofisine ev sahipliği yapıyor. Afgan hükümetinin itirazları sebebiyle Katar, ülkesindeki Taliban ofisinin kamusal anlamda kullanımına izin vermiyor. Geçen hafta Taliban Katar’daki ofislerinin resmen tanınmasını talep ettiklerini bildirdi.

Yemen
Geçtiğimiz hafta, ABD yönetiminin Yemen’de Suudi Arabistan’a sağladığı askeri desteğin kesilmesine yönelik tasarı Temsilciler Meclisi’nde onaylanmıştı. Tasarının yasalaşması için Senato’da onaylanmasının akabinde Trump tarafından da onaylanması gerekecek. Fakat Trump daha tasarı Senato’ya gelmeden, Senato’dan geçse dahi tasarıyı reddedeceğini söyledi. ABD yönetimi Yemen’de uluslararası koalisyonun liderliğini yapan Suudi Arabistan ve BAE uçaklarına daha önceden yakıt ikmali olanağı sağlamış, fakat koalisyona savaşan asker sağlamamıştı.

Yemen Petrol Bakanı, 2019 yılında günlük 110 bin varil petrol üretmek istediklerini açıkladı. Bu üretimin 75 bin varilinin ihraç edilmesi bekleniyor. Başkent Sana’a Husi milislerinin elinde olduğu için Aden’de bulunan Yemen Merkezi Hükümeti, ülkenin petrol ve gaz rezervlerinin büyük çoğunluğunu elinde tutuyor. Husi milisleri ise başkent Sana’a da yer alan Ras Issa petrol terminalini elinde bulunduruyor. Yemen’de iç savaşın 2015 yılından itibaren daha da yoğunlaşması, ülkenin doğal kaynak üretiminin kısıtlanmasına da sebep oldu. 2014 yılında günlük 127 bin varil petrol üreten Yemen, 2018 yılında üretimi 50 bin varile kadar düşürmek durumunda kalmıştı. ABD Enerji Enformasyon Dairesi’ne göre Yemen’in 3 milyar varil petrol rezervi bulunuyor.

Kuveyt
Kuveyt ve Ürdün arasında işbirliğini artırmak için 15 anlaşma imzalandı. Anlaşmalar Ürdün Başbakanı Ömer Razzaz ve Kuveyt Başbakanı Cabir el-Mübarek el-Hamad el-Sabah’ın yaptığı görüşme sonrasında imzalandı. Ayrıca Kuveyt Başbakanı ülkesinin, ekonomik olarak zor dönemlerden geçen Ürdün’e yardım etmek için hazır olduğunu da belirtti. El-Sabah Kuveyt’in Ürdün’deki yatırımlarının 18 milyar dolar civarında olduğunu ve Ürdün halkına istihdam sağladığını belirtti.

Bahreyn
Hafta içinde ABD’nin Polonya’da 60 ülkeden dışişleri bakanlarını davet ettiği İran-karşıtı konferansa Bahreyn Dışişleri Bakanı Halid bin Ahmet el-Halife de katıldı. El-Halife konuşmasında, Ortadoğu’da İran tehdidinin İsrail-Filistin sorunundan daha önemli olduğunu söyledi. El-Halife’nin konuşma yaptığı oturumdaki diğer katılımcıların BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid ve Suudi Arabistan Dış İlişkilerden Sorumlu Devlet Bakanı (Dışişleri eski Bakanı) Adil el-Cübeyr olması da dikkat çeken bir gelişmeydi.

Umman
IMF yetkilileri Umman’a verilen kredilerde bir azalmaya gidilmeyeceğini, ama buna rağmen Umman’ın katma değer vergisinin hayata geçirilmesi gibi mali reformları hızlandırması gerektiğini açıkladı. Aralık ayında kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, petrol piyasalarındaki dalgalanmalardan ötürü Umman’ı “junk” statüsüne indirmişti. Umman’ın komşuları Suudi Arabistan ve BAE, KDV uygulamasını 2018 başında hayata geçirmişlerdi. Körfez ülkelerinden 10 milyar dolar yardım alan Bahreyn de KDV uygulamasını bu yıl başlatmıştı