Körfez Gündemi: 3-9 Aralık 2018

Körfez Ülkeleri Genel
Bu hafta Körfez ülkelerini ilgilendiren iki adet önemli zirve ve toplantı gerçekleştirildi. 6 Aralık’ta OPEC ve OPEC-Dışı ülkelerin temsilcileri Avusturya başkenti Viyana’da bir araya geldi. Önemli petrol üreticileri, petrol üretiminde günlük 1.2 milyon varillik bir kısıtlamaya gidilmesi hususunda anlaşmaya vardı. Diğer önemli zirve ise 9 Aralık tarihinde Riyad’da düzenlenen Körfez İşbirliği Konseyi’nin 39. Zirvesi idi. Kaşıkçı Olayı, Körfez Krizi ve Yemen İç Savaşı gibi gelişmelerin gölgesinde gerçekleştirilen zirvede, İran’ın Körfez ülkelerine tehdit oluşturduğuna, Körfez ülkelerinin aralarındaki sorunların çözülmesi gerektiğine vurgu yapılırken, BAE, Umman ve Katar liderleri zirveye katılım sağlamadı.

Suudi Arabistan
Kral Selman bin Abdülaziz, Katar Emiri El-Sani’yi 9 Aralık’ta başkent Riyad’da düzenlenecek olan Körfez İşbirliği Konseyi zirvesine davet etti. Kuveytli yetkililerin de geçtiğimiz günlerde Katar’ın KİK Zirvesinde yüksek düzeyden temsil edilmesi için uğraştıkları belirtilmişti. Geçen sene Katar’da düzenlenmesi planlanan fakat Kuveyt’te düzenlenen KİK Zirvesi’nde Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn, devlet başkanları seviyesinde değil, bakanlık seviyesinde temsil edilmişlerdi. Katar El-Sani Kuveyt’te geçen sene düzenlenen KİK Zirvesine katılmıştı.

Birleşik Arap Emirlikleri
Riyad’da düzenlenen 39. KİK Zirvesinde BAE’yi Dubai Emiri Muhammed bin Rashid al-Maktoum temsil etti. Zirvede BAE Devlet Başkanı Halife bin Zayid Al Nahyan yer almadı. Ayrıca, KİK’in 2019 Zirvesinin de BAE’de yapılması kararlaştırıldı.

Katar
Doha’da bir basın toplantısı yapan Katar Enerji Bakanı Saad Şerida el-Kaabi, Katar’ın 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle OPEC’ten ayrılacağını bildirdi. Bakan bu kararın, Suudi Arabistan ve BAE tarafından Katar’a uygulanan abluka ile ilgili olmadığını belirtti. OPEC’ten ayrılarak, sıvılaştırılmış doğal gaz üretimine yoğunlaşmak isteyen Katar, şu an için dünya sıvı gaz talebinin %30’unu tek başına karşılamaktadır.

2017 Haziran ayında Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır’ın, Katar ile diplomatik ve ekonomik ilişkilerini kesmesi ile başlatılan Katar ablukasından, bugüne kadar Çad ve Senegal abluka kararını bozarak Katar ile tekrar diplomatik ilişkiler kurmuştu. Hafta içerisinde de, Mauritius Cumhuriyeti de Çad ve Senegal’e katılarak Katar ile tekrar diplomatik ilişkiler kurmaya başladı.

9 Aralık Pazar günü Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da 39. KİK Zirvesi toplandı. Zirveye Katar Emiri El-Sani katılmadı. Körfez Krizi’nin üzerinden 18 ay geçmesine rağmen taraflar halen uzlaşmaya yakın görünmüyor. Riyad’da düzenlenen KİK Zirvesinde Katar’ı Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Sultan bin Saad El-Muraikhi temsil etti.

Yemen
Birleşmiş Milletler 21 insani krizin etkilerini azaltmak amacıyla toplamda 21.9 milyar dolarlık bir yardım paketi planlıyor. Tasarlanan planın içerisinde Yemen’deki insani krizi hafifletmek amacıyla 4 milyar dolar yardım planlanıyor.

ABD Senatosu’nun da ülkenin Yemen’de merkezi hükümet lehine çalışan koalisyona olan desteği sona erdirme çabalarının devam ettiği günlerde, Yemen’de siyasi çözüm odaklı adımlar atılıyor. Çatışmanın taraflarından olan Husilerin temsilcileri, BM nezdinde İsveç’te organize edilen barış görüşmelerine katılmak amacıyla Kuveyt tarafından sağlanan uçak ile İsveç’e gitti. Barış görüşmelerine katılmak için Husiler yaralılarının tedavi edilmesini şart koşmuştu. Bunun üzerine de yaralılar Umman’ın başkenti Muskat’a götürülmüştü.

Bahreyn
Bahreyn’de genel seçimler ve belediye seçimleri sona erdi. Genel seçimlere katılım oranı %67, belediye seçimlerine katılım oranı %70 olarak açıklandı. Üyelerinin çoğunluğu Şiilerden oluşan Al-Wefaq ve Waad hareketlerinin seçime katılmaları daha önce  mahkemeler tarafından engellenmişti.

Seçimlerden sonra Bahreyn Kralı Hamad bin Isa El-Halife, Başbakanlık pozisyonuna tekrar Halife bin Salman El-Halife’yi atadı. Halife bin Salman El-Halife önceki kabinesinden sadece finans bakanını değiştirdi. Başbakan, 1971’den beri görevine devam ediyor.

Son zamanlarda ekonomik anlamda istikrara kavuşabilmek için Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt’ten gelen yardım paketlerine umut bağlayan Bahreyn’in ekonomik anlamda kamu harcamalarını azaltma yoluna gitmesi bekleniyor.

Kuveyt
Riyad’da düzenlenen Körfez İşbirliği Konseyi Zirvesi’nin açılışında konuşan Kuveyt Emiri Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Körfez Krizi’nin sonlandırılması çağrısında bulundu. Özellikle Katar ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında medya üzerinden karşılıklı saldırılar, Katar emirinin KİK Zirvesine katılmaması sebebiyle arttı.

Umman
39. KİK Zirvesinde Umman Kralı Kabus bin Said’in yokluğunda, Başbakan Yardımcısı Sayyid Fahd bin Mahmud Umman’ı temsil etti.