Körfez Gündemi: 7-13 Ocak 2019

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan’ın Aralık ayında yaklaşık olarak günlük petrol üretimini 400,000 varil azalttığı düşünülüyor. 2018 yılının Kasım ayında günlük petrol üretimi 11,07 milyon olan Suudi Arabistan’ın, Aralık ayında bu üretimi 10,65 milyon seviyesine düşürdüğü gözlemleniyor. OPEC ve OPEC dışı ülkeler ile 2018 yılının Aralık ayında üzerinde anlaşıldığı rakama göre, Suudi Arabistan’ın günlük petrol üretimini 2019 yılının Ocak ayı itibariyle günlük 10,2 milyon varil seviyesine düşürmesi bekleniyor. Libya, Venezuella ve İran bu kısıtlamalara dahil edilmemişti. Suudi Arabistan’ın ABD’ye Kasım ayında günlük 800,000 varil olan petrol ihracatı Aralık ayında %60  azalarak  günlük 350,000 varile düştü.

Suudi Arabistan ve Pakistan’ın önümüzdeki ay içerisinde petrol rafinerisi ile ilgili bir anlaşma imzalayacakları öğrenildi. Anlaşmanın Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın İslamabad’a yapacağı ziyaret sırasında imzalanması bekleniyor. Anlaşma ayrıca Suudi Arabistan’ın Pakistan’a yaptığı 10 milyar dolarlık yatırım paketinin içerisinde yer alıyor. Suudi Arabistan’ın Pakistan’a yapacağı 10 milyar dolarlık yatırım paketini, 6 milyar dolarlık başka bir paketin izleyeceği duyuruldu.

Birleşik Arap Emirlikleri
Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid hafta içinde Pakistan’ı ziyaret ederek başbakan Imran Han ile görüşmelerde bulundu. Görüşmelerde Pakistan başbakanı Imran Han, BAE tarafından Pakistan Devlet Bankası’na ülkenin finansal ve maliye politikasını desteklemek için yapılan 3 milyar dolarlık yardım için teşekkür etti. 2018 yılının Kasım ayında ise Imran Han, Abu Dabi’ye bir ziyarette bulunmuştu. BAE, Ortadoğu’da Pakistan’ın en büyük ticari ortağı olarak göze çarpıyor. Ayrıca BAE’de 1.5 milyondan fazla Pakistan vatandaşı bulunuyor.

İsrail İşçi Partisi başkanı Avi Gabbay’ın geçen ay BAE’ye bir ziyarette bulunduğu öğrenildi. Üst düzey yetkililerle görüşme gerçekleştiren Avi Gabbay’ın, İsrail-Filistin sorununu ve bu soruna yönelik ABD Başkanı Donald Trump’ın barış planını ve İran tehdidini gündeme getirdiği öğrenildi.

Katar
ABD’nin Körfez Krizi’nin çözmek ile görevlendirdiği özel temsilci Anthony Zinni hafta içerisinde istifa etti. Temsilciyi 2017 yılında ABD’nin Dışişleri eski bakanı Rex Tillerson atamıştı. Temsilci istifasına gerekçe olarak Arap liderlerinin Katar ile olan sorunu çözmedeki isteksizliklerini gösterdi. Temsilcinin istifası ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından da doğrulandı. ABD’nin Körfez Krizi’nin çözme çabalarının Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2 Ekim 2018’de öldürülmesi sebebiyle sekteye uğradığı söyleniyor.

Yemen
BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, Riyad’da Hadi hükümeti ile Hudeyde anlaşması ile ilgili bir görüşme gerçekleştirdi. Yemen Özel Temsilcisi, Hadi hükümeti ile görüşme gerçekleştirmeden önce Sana’da hükümet temsilcileri ile bir görüşme gerçekleştirmişti. Görüşmelerin ana gündem maddesi ise İsveç’te varılan ateşkes anlaşmasının uygulanmasıdır. Fakat taraflar anlaşma metni üzerinde uyuşmazlık yaşıyorlar. Yemen hükümeti, Hudeyde’nin 2014 öncesi döneme göre teslim edilmesini savunurken, Husiler Hudeyde limanının kontrolünü kendi müttefikleri olan gruplara teslim etmek istiyorlar. Ayrıca ateşkes anlaşmasına göre, Husiler’in ve Yemen hükümetine bağlı güçlerin Hudeyde’yi terk etmeleri gerekiyor. Fakat her iki tarafın temsilcileri de diğer tarafı ateşkesi ihlal etmek ile suçlamaya devam ediyor. Bunun yanında BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BMGK’dan Hudeyde’ye 6 aylık bir gözlemci ekibinin gönderilmesini talep etti. Güvenlik Konseyi’nin bu talebi dikkate alması için 20 Ocak 2018’e kadar vakti bulunuyor.

Perşembe günü Yemen’in güneyinde yer alan Lahj bölgesindeki al-Anad askeri üssüne Husiler tarafından insansız hava aracı ile saldırı gerçekleştirildi. Aracın 70 ile 100 kilogram arasında olduğu tahmin edilen patlayıcı taşıdığı belirtildi. Saldırıda en az 5 asker hayatını kaybederken, 20 asker de yaralandı. Yaralanan askerler içerisinde Yemen’in Genelkurmay Başkanı da bulunuyor.

Bahreyn
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, dokuz ülkeyi kapsayan resmi ziyaretlerine başladı. Salı günü Ürdün, ardından Irak ve ardından Mısır’ı ziyaret etti. Cuma günü ise Bahreyn’de görüşmeler gerçekleştiren Pompeo, Bahreyn Kralı Hamad bin İsa El-Halife, Veliaht Prens Selman bin Hamad ve Dışişleri Bakanı Halit bin Ahmet El-Halife ile de görüşmelerde bulundu. Görüşmelerin ana gündem maddesi küresel enerji arzının sorunsuz akışının devam ettirilmesi ve İran tehdidinin karşılanmasıydı.

Pompeo, Bahreyn ziyaretinin ardından Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman ve Kuveyt’i de ziyaret edecek.

Umman
Umman Petrol Bakanı Muhammed bin Hamad el-Rumhi, Trump’ın OPEC konusunda adaletli olmadığını, petrol fiyatlarında dalgalanma yaşamak istemediklerini ve dalgalanmaların idare edilmesinin de zor olduğunu söyledi. Fakat buna rağmen, Washington ile petrol piyasalarının gidişatı konusunda uzlaşıya varma konusunda da istekli olduklarını belirtti. Umman’ın günlük petrol üretimi 900,000 varil seviyesinde.

Kuveyt
Kuveyt’li yetkililer bir sonraki Yemen görüşmelerine Kuveyt’in ev sahipliği yapacağını bildirdi. Kuveyt’in Yemen görüşmelerine bir diğer katkısı ise Husilerin ateşkes görüşmelerinin gerçekleştiği yere transferini sağlaması olmuştu