Kuzey Afrika Gündemi: 10-16 Eylül 2018

Fas
Pazartesi günü Rabat’taki Amerika, Kanada, Avustralya, İngiltere, Hollanda büyükelçiliklerinden görevlendirilen yetkililer, Polisaryo ayrılıkçılarıyla uzun süredir devam eden çatışmaya sahne olan Batı Sahra’yı ziyaret edecek. Batı Sahra sorunu yüzünden Cezayir-Fas sınırı 24 yıldır kapalı durumda. Bu sorun aynı zamanda Fas’ın yumuşak karnı. Batı ülkeleri Fas’tan taviz koparmak istedikleri zaman Batı Sahra’yı dile getiriyorlar. Nutrien firması, Batı Sahra’dan fosfat ithalatını durdurduğunu açıkladı. Firma, Fas’ın yasa dışı şekilde bölgeyi işgal etmiş olması ve ihracatı kanunsuz bir şekilde sürdürmesi nedeniyle kararı aldığını açıkladı.
İspanya, bu yılın rakamlarına göre, 32.000 civarı mülteci geçişi ile, Avrupa Birliği alanına geçiş noktalarından Yunanistan ve İtalya’yı geride bıraktı. Toplam mülteci geçişinin yarısına yakını, Fas- İspanya sınırında bulunan Mellila ve Cueta sınır kapıları (AB ve Kuzey Afrika’nın tek kara bağlantısı) üzerinden gerçekleşti.

Cezayir
Almanya Şansölyesi Angela Merkel geniş bir işadamı heyetiyle Cezayir’i ziyaret ediyor. Cezayir’de çeşitli sektörlerde 200 Alman şirketi faaliyet gösteriyor. Bu şirketler genelde ilaç, denizcilik, inşaat, enerji, petrokimya ve tıbbi malzemeler alanında faaliyet gösteriyorlar. Almanya kendisi için görece az sayılacak 2.3 milyar dolar ihracat ile Cezayir’e ithalat sıralamasında dördüncü sırada. Merkel ziyareti bu ticareti artırmayı hedeflemekle birlikte, Afrika’dan Avrupa’ya yasadışı göç ve bölgesel güvenlik konularının konuşulacağı anlaşılıyor.
Bir buçuk milyon insanın ölümüyle sonuçlanan Cezayir’de uyguladığı soykırım, Fransız siyasetçilerin peşini bırakmıyor. Hem Cezayir halkı hem de Fransa’da yaşayan Cezayir kökenliler siyasilerden soykırım yaptıklarını itiraf etmesi talebini sürdürüyor. Macron da seçilmeden önce soykırımı kabul edeceğini ima ederek Arap azınlıktan oy istemişti. Geçen hafta Fransa’nın Cezayirlilere karşı işkence yaptığının itirafı olumlu bir adım olarak karşılansa da, soykırım yaptığını itiraf etmesi yönündeki ısrar sürüyor.
Cezayir’in Ourgla (Virgla) kentinde işsizlik ve konut sorunlarına çözüm alınmadığı gerekçesiyle bazen şiddete varan gösteriler düzenlendi. İşsizlik ve ekonomik sorunlar, düşük giden petrol fiyatları ve ekonomik reform eksikliği yüzünden Cezayir ekonomisini zorluyor.

Libya
Birleşmiş Milletler’in çatışma halindeki askeri gruplar arasında arabuluculuk yapması ve ateşkes ilan edilmesinin ardından, Trablus’un tek faal havaalanı Matiga Havaalanı yakınlarına roket saldırısı düzenlendi. Havaalanında hasar meydana gelmedi. IŞİD’in, Trablus’taki NOC Petrol Şirketi’ne düzenlediği saldırıda 2 ölü, 10 yaralı olduğu açıklandı. IŞİD, saldırıyı üstlenerek baskıcı devletlerin ekonomik çıkarlarını hedef aldığını açıkladı.
BM Güvenlik Konseyi, Libya Destek Misyonu’nun (UNSMIL) süresini uzattı. Fransa, tüm itirazlara rağmen, yıl sonunda Libya’nın seçime gitmesi için ısrar ediyor. BM’nin desteklediği Libya Uzlaşı Hükümeti ve İtalya ise güvenlik nedeniyle seçimlerin düzenlenmesine şüpheyle yaklaşılıyor. İtalya’nın Trablus Büyükelçisi de güvenlik gerekçesiyle halen Roma’da bulunuyor.
BM Göç Kuruluşu’nun raporuna göre 2840 aile (yaklaşık 14,200 kişi) Trablus’tan diğer şehirlere göç etti. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Libya’daki son durum için bir infografik yayınladı. Çalışmaya göre, toplam 620,000 kişi gözetim altında bulunuyor. Bu sayının 55,000’i kayıtlı mültecilerden, 192,000’i ülke içinde yer değiştirmek zorunda kalan kişilerden oluşuyor. Almanya, Libya Sahil Güvenlik Kuvvetleri tarafından 10,000 kişinin kurtarıldığını, ancak yaklaşık 10,000 kurtarılan göçmenin Libya’da insanlık dışı şartlarda gözaltında tutulduklarını açıkladı.   

Tunus
2011’de devrilen Devlet Başkanı Ben Ali’nin ardından, yatırımcı çekmek için ekonomik reformlarına başlayan ve bütçe açığını kapatmaya çalışan Tunus, 2019 bütçe planlamasına göre yeni yılda firmalar ve vatandaşlardan yeni vergiler almayacak. Ayrıca enerji, ulaşım ve diğer sektörlerde istihdam yaratmak ve ekonomiyi canlandırmak için 13 milyar dinar (4,7 milyar USD) kamu ve özel sektör ortaklığı oluşturacak. Ülkenin ticaret açığının son sekiz ayda %20 oranında arttığı belirtildi.
14 Eylül’de Addis Ababa’da yapılan Afrika Birliği Yürütme Kurulu toplantısında Tunus Dışişleri Bakan Yardımcısı Sabri Bachtobji (Baştopçu) Afrika Birliğinin başarısını artıracak şeffaflık ve yönetişim reformlarına destek vereceklerini açıkladı. Tunus’ta Baştopçu, Giritli, Başterzi, Ağa, Kahveci ve Koroğli gibi aile isimlerine sıklıkla rastlanmaktadır.

Moritanya
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Moritanya’daki Mbera Mülteci Kampı ve Malili mülteciler ile ilgili güncellemeleri açıkladı. Son durumda, 57,144 mülteci Moritanya’da UNHCR destekli mülteci kampında yer alıyor.