Kuzey Afrika Gündemi: 18-24 Kasım 2018

Uluslararası Göç Örgütü’nün yayınladığı açıklamaya göre bu yıl, Kuzey Afrika’dan İspanya’ya deniz yoluyla geçmeye çalışırken hayatını kaybeden Afrikalı göçmen sayısı, 617 kişi olarak belirlendi. Bu sayı, 2017’de İspanya’ya ulaşmak üzere Akdeniz’de hayatını kaybeden göçmen sayısının üç katı. Bu artışın, Akdeniz yoluyla yasadışı şekilde İspanya’ya ulaşımın yavaşladığı bir zaman aralığında kaydedildiği belirtildi. 

Fas
Cezayir’in Mağrip Birliği’nin bir araya gelmesini talep etmesi üzerine, Fas bu durumun getireceği belirsizliklerle karşı karşıya. Cezayir’in Mağrip Birliği’ne bağlılığını uluslararası kamuoyunda duyurması olarak değerlendirilen hamle, Batı Sahra konusunda Fas’ı uluslararası alanda zor durumda bırakacak yeni bir ortam yaratabilir. Barı Sahra’yı tanıyan tek uluslararası yapı olan Afrika Birliği’nden ayrılan ve kısa süre önce birliğe geri dönen Fas Krallığı, Afrika Birliği Güvenlik Konseyi’nde terörle ve radikal şiddetle  mücadeleye destek çağrısında bulundu.

Cezayir
Avrupa İklim ve Enerji Komisyonu Başkanı Canete, Avrupa Birliği ve Cezayir işbirliğini ileri düzeye taşımak için başkent Cezayir’de. Yapılan resmi açıklamada, Cezayir’in, Avrupa’nın doğal gaz ve petrol talebi karşıması açısından kritik önem taşıyan güvenilir ve rekabete açık bir aktör olduğu, bu arz ve talebin iki taraflı güvenliğini sağlamaya yönelik yeni bir girişim olduğu belirtildi.

Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), Devlet Başkanı Bouteflika’nın 2019 seçimleri için yeniden adaylığını açıkladı. Cezayir ekonomisinin kötüye gitmesi ve son yılların en büyük ekonomik darboğazı ile karşı karşıya olduğu dönemde, Devlet Başkanı Bouteflika, ileri yaşı ve 2013 yılında geçirdiği felçten sonra fiziksel olarak görevini sürdürmekte güçlük çekmesine rağmen yeni dönem için adaylığını açıklaması ciddi itirazlara yol açıyor.

Libya
IŞİD, Hafter kontrolündeki Bingazi’de saldırı düzenledi. Saldırıda 10 kişi hayatını kaybetti. Kufra’nın ardından Hafter kontrolündeki bölgeye bir ay içinde ikinci saldırı düzenlenmiş oldu. Aralarında sivillerin de bulunduğu 11 kişi de saldırı sırasında kaçırıldı. Libya’da ara ara kanlı yüzüyle gündeme gelen IŞİD eylemleri, genellikle ülkeye dış müdahalenin bahanesi olmaktadır.

BM Libya Misyonu Şefi Hasan Selame, İtalya’da düzenlenen Libya zirvesinden, Hafter’in planlanan asıl toplantıya katılmamasına rağmen olumlu izlenimler edindiğini belirtti. Hafter’in komutasındaki LNA kuvvetleri ülkenin doğusunu kontrol altına almış ve yakın zamanda Trablus’ta meydana gelen iç karışıklıkları bahane gösterek başkente müdahale edebileceklerini açıklamıştı. Hafter’in süregelen politik süreçle ilgilenip ilgilenmediği sorusuna evet yanıtını veren Selame, seçimlerin 2019’da ülkenin iki yönetiminin de sürece dahil olacağı bir genel seçimin gerçekleşebileceğini öne sürdü. Hafter’in ise, seçimler düzenleninceye kadar Trablus’u ele geçirmeye yönelik girişimde bulunmayacağını taahhüt ettiği iddia edildi. İtalya’daki Libya zirvesine katılmayacağını ilan etmesine rağmen, zirvede Serraç ve İtalyan Başbakanı ile üçlü bir görüşmede görüntülendi.

Tunus
Tunus’ta, Genel İş Sendikası’nın, hükümetle sürdürdüğü görüşmeler sona erince kamu çalışanları greve başladı. Çalışan hükümetin maaş zammını reddetmesini protesto ediyor. Grevdeki kamu çalışanları bakanlık, merkezi, bölgesel ve yerel yönetim birimlerinde görev yapıyor. Tunus’ta eskiden beri çok güçlü olan işçi sendikaları ekonomik reformları yavaşlatıcı bir aktör olarak karşımıza çıkıyor ve radikal laik tutumlarıyla da ülke de laik-İslamcı kamplaşmasının önemli bir tarafı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tunus’ta kadın ve erkek vatandaşlara eşit miras hakkı verilmesini öngören yasa tasarısı parlamento tarafından oylanacak. Devlet Başkanı Essebsi’nin desteklediği yasa tasarısı Arap dünyasında bir ilk niteliğinde ve yürürlüğe girmek için bakanlar kurulunun ve meclisin onayını alması gerekiyor. Ennahda ise kanun tasarısına olumsuz yaklaşıyor.

Tunus’ta Bin Ali döneminin kurbanları için oluşturulan geçici mahkemeler bir yasal ve politik sorun olmaya devam ediyor. İlgili mahkemelerin karşılaştığı zorluklar arasında bütçe sıkıntıları ve üyelere yönelik saldırılar, ayrıca yasada tanınan sürenin sona ermesi geliyor.

Devlet Başkanlığı’nın Kaşıkçı’nın öldürülmesi emrini verdiği iddia edilen Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman’ın Tunus’u ziyaret edeceğinin açıklanması üzerine, Tunus’un siyasi parti başkanlıkları ve aktivistler ziyarete tepki göstermeye devam ediyor.  Irade, Halk Cephesi ve Halk Hareketi Partilerinin sözcüleri, Suudi Arabistan’ın Yemen’deki faaliyetlerinden, Filistin halkının aleyhine Ortadoğu’da Ziyonist bir oluşumu desteklemesinden ve son olarak Kaşıkçı cinayetinin ardından MBS’ın demokrasiye geçiş sürecindeki Tunus’ta ağırlanmasını kabul edilemez olarak nitelendiriyor.  Diğer taraftan aktivistler başkanlık binası önünde eylem düzenledi. Essebsi’nin danışmanı Ben Ticha’nın geçen hafta Kaşıkçı cinayetiyle ilgili iddiaların devrik lider Ben Ali’yi Arap Baharı sürecinde sürgüne kabul etmiş olan krallığın (Suudi Arabistan) itibarını zedelememesi gerektiğini savunması, Devlet Başkanı Essebsi ve Ennahda’nın açıkça hedef alındığı sosyal medya paylaşımlarının artmasına neden oldu.