Kuzey Afrika Gündemi: 3-9 Eylül 2018

Yeni bir iklim modelleme çalışmasına göre, Sahra Çölü’ne yayılacak rüzgâr ve güneş panelleri bölgedeki kuraklığa son vererek, dünyanın en sıcak ve yerleşimin olmadığı bölgesinin iskâna açılmasını sağlayabilir.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Mali ve Batı Afrika’da faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı Cemaat el-Nusra't el-Islam vel-Muslimin topluluğunu terörist gruplar listesine aldığını açıkladı. JNIM kısaltmasıyla anılan grup, El Kaide örgütüne bağlılığını bildiren AQIM lideri Wadoud’a ve birkaç farklı El-Kaide bağlantılı gruba bağlılığını bildirdi. JNIM, Mali’ye müdahalesi gerekçesiyle Fransa’yı hedef alıyor.

Cezayir
Cezayir, yakın zamanda Çin Kemeri ve İpek Yolu İnsiyatifi’ne katıldı. Projelerin arasında İpek Denizcilik Yolu var ve Çin ve Avrupa’yı Hindistan, Doğu Afrika ve Kızıl Deniz ülkeleri üzerinden birbirine bağlamayı hedefliyor. İpek Yolu Ekonomi Kemeri ise Orta Asya, Rusya ve Ortadoğu’yu birbirine bağlamayı amaçlıyor. Cezayir İslami yasalar gereği, ticari işlemlerin açık ve net koşullar ve sözleşmelerle sürdürülmesi gerektiği gerekçesiyle kripto-para, Bitcoin’i, Merkez Bankası’nı sürece dahil etmeyen herhangi bir uluslararası para aktivitesinde olduğu gibi, yasadışı kabul ediyor. 
Cezayir, 2000’lerin ortasından itibaren petrol üretiminde ciddi bir düşüş yaşadı. Cezayir’in ulusal petrol şirketi Sonatrach, bunun üzerine yabancı sermaye çekme, petrol akışını canlandırma ve ülkedeki kaya gazı rezervlerini geliştirmeyi amaçlayan bir strateji benimsedi. Cezayir’in petrol rezervlerinin 32 yıl içinde tükenmesi bekleniyor. Cezayir, aynı zamanda iklim değişikliği konusunda, 2030 yılına dek karbon salınımını 7-22% oranında azaltmayı taahhüt ediyor. Ancak üst limit olan %22’yi gerçekleştirmek, yeni finansal kaynaklar, temiz teknoloji transferi ve teknik imkânlarının iyileştirilmesi koşulunu içeriyor.
Uluslararası Göç Organizasyonu, Nijer’den Cezayir’e ulaşmaya çalışan 400 yasadışı göçmenin çölde tespit edildiğini ve kurtarıldığını açıkladı. Zor çöl şartlarında, güvenliğin olmadığı ve insan kaçakçılığı yapılan bölgelerden geçerek Cezayir’den Avrupa Birliği sınırlarına ulaşmaya çalışan göçmenler, bir Birleşmiş Milletler yetkilisinin açıklamasına göre Cezayir sınırında bırakılmıştı. Cezayir İçişleri Bakanı Noureddine Bedoui, bu açıklamaya tepki göstererek, bunu Cezayir Hükümeti’ne yapılan temelsiz ve yıkıcı bir eleştiri kampanyası olarak gördüğünü açıkladı.

Libya  
Pazar günü mahkûmların Ayn Zara Cezaevi’nden toplu firar etmesinin Libya’da büyük bir iç karışıklığa ve belki iç savaşa işareti olarak yorumlanıyor. Firar eden mahkumların çoğu, adı 2011 yılında devrilen lider Kaddafi’yle anılan devlet memurlarından ve o dönemde katliamla suçlanan eski rejim adamlarından oluşuyor. Libya’nın bu tür bir karışıklığı teskin edemeyeceği, karışıklığın Irak ve Suriye’den kaçan cihatçı grupları Libya’ya çekebileceği ve Avrupa’nın mülteci krizine Akdeniz’de yeni bir sayfa açabileceği tartışılıyor.
Trablus’taki Amerikan Büyükelçiliği’nde silahlı çatışma meydana geldiği ortaya atıldı. Ülkenin güvenlik güçleri arasındaki çatışma, bir süreliğine başkentten uzaklaşıp kırsal kesime taşındı. Diğer taraftan başkent Trablus'ta silahlı gruplar arasındaki çatışmalar ara giderek devam ediyor.

Moritanya
Kölelik karşıtı bir aktivist olarak Moritanya seçimlerinde yer almak istediği için hapse atılan Abeid (Ubeyd), özellikle kölelik karşıtı aktivistler olan Biram ve Saleck’in iki yılın ardından kısa süre önce serbest bırakılması üzerine, dünya kamuoyunda sıkça söz ediliyor. Seçimler bitene dek salıverilmeyeceği sanılan ve oldukça kötü şartlarda hapiste tutulduğu söylenen Abeid, günümüzde Moritanya’da hala sürmekte olan kölelik sorununa dünyanın dikkatini çekmeye devam ediyor.

Tunus
Tunus’un Nidâ Tusus Partisi lideri Cumhurbaşkanı Essebsi, Başbakan Chaded önderliğindeki, istifası istenen parti yanlısı Meclis üyelerini ihraç etmekle tehdit etti. Bu girişim, Chaded’in istifa taleplerini reddetmesi üzerine geldi. Ülkedeki ekonomik ve politik krizin devam etmesi üzerine, Essebsi, Başbakan’dan istifa etmesini ya da güvenoyu almasını istedi.
Mirasta kadın ve erkek eşitliğine ilişkin Başkanlık oylamasının Ennahda Partisi tarafından resmen reddedilmesi üzerine Human Rights Watch, olayı Tunus kadınlarına açıkça ihanet ve kadın haklarına bir darbe olarak yorumladı ve Ennahda Partisi’nin kendisini kadın haklarına saygı gösteren bir İslami parti olduğunu gösterme fırsatını kaçırdığını vurguladı.
Tunus’un enflasyonu, %7.5’de sabitlendi.

Fas
Uluslararası Af Örgütü, Fas güvenlik güçlerinin, mültecilerin yoğun olduğu Tanca, Tetuan ve Nador’da, düzenlediği baskınların ardından, Temmuz ayından bu yana, yaklaşık 5000 Aşağı Sahralı mültecinin otobüslerle Cezayir sınırına yakın ıssız bölgelere bırakılmasını kanunsuzluk ve ayrımcılık olarak değerlendirdi. Fas makamları ise, olayın mültecileri sınır dışı etmek değil, kanunsuz olarak ülkede bulunan mültecileri başka şehirlere nakletmek olduğunu açıkladı.  Sivil toplum ve Parlamento İlişkileri Başkanı El Khalfi, Fas’ın bölgedeki mülteci polisi olmadığını, 2014’ten bu yana Fas’ın diğer diplomatik birimlerle iş birliği içerisinde çalıştığını ve yaklaşık 20,000 mültecinin düzenlenen sosyal programlardan yaralandığını ifade etti.
Sound Enerji, Fas’ın doğusunda keşfettiği Tendrara gaz rezervinde üretime başladığını duyurdu. Dünya Bankası, Fas’la yeni dönem ortaklık anlaşmasına göre, Fas ekonomisini kalkındırmak için Ocak 2019 itibariyle beş yıllık bir plan uygulayacak. Fas’ın sağlık sistemi, sosyoekonomik ve işsizlik sorunları hedef alınacak. Plan, GDP’nin %82 oranındaki borcu, GSYH’nin %60’ı olan 871.5 milyar Fas dirhemi seviyesine çekmeyi amaçlıyor.
Aralarında Attijari-wafa Bank’ın da bulunduğu Afrika’daki 17 banka, Çin-Afrika Finansal Dayanışma Konsorsiyumu imzaladı. Devlet destekli bir kurum CDB ile Afrika ülkeleri arasında imzalanan anlaşmayla, altyapı bağlantılarını iyileştirme, üretim kapasitesinde işbirliği yapmak ve Çin ile Afrika ülkeleri arasında kültürel alışverişi amaçlanıyor.