Suriye Gündemi: 17-23 Aralık 2018

Uluslararası Suriye Gündemi
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 Aralık 2018’de Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonun başlayacağına ilişkin açıklaması ABD ve Suriye’de ABD’nin desteklediği gruplar tarafından ilk aşamada tepki ile karşılanmıştır. Fakat 19 Aralık 2018’de ABD Başkanı Trump’ın “Suriye’den 60-100 gün içinde çekileceğiz” açıklaması bütün dengeleri değiştirmiştir. Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda başkanlığı süresince ABD’nin Suriye’deki asıl hedefinin IŞİD olduğunu ve bu terör örgütü yenilgiye uğratıldığı için ABD askerlerinin Suriye’den çekileceğini ifade etmiştir. Trump’ın bu kararı bir müddet sonra Pentagon tarafından doğrulanarak çekilmenin başlayacağı bildirilmiştir. Bu durum YPG kanadında büyük bir endişeye yol açmıştır. YPG Türkiye sınırındaki tahkimatlarını kuvvetlendirme çalışmalarına hız vermiştir. Ayrıca YPG, yaptığı açıklamalarla IŞİD’in henüz yenilmediğini öne sürerek ABD’nin Suriye’den çekilme kararını eleştirmiştir. Uluslararası kamuoyu ABD’nin Suriye’den çekilmesi kararını Erdoğan’ın Trump’ı ikna etmesine dayandırmıştır. ABD’nin çekilişi, ABD yönetimi içinde de birtakım krizlere yol açmıştır. Bazı senatörler çekilme kararının yanlış olduğu ve Trump’ın bu kararı bir kez daha gözden geçirmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. ABD yönetimindeki en önemli gelişme ise ABD Savunma Bakanı Mattis ve IŞİD’le Mücadele Koalisyonu Özel Temsilcisi McGurk’un Trump’ın çekilme kararına tepki olarak istifa etmiş  olmalarıdır.

Tüm bu gelişmelere paralel olarak ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey yaptığı açıklamada Trump yönetiminin Esad’ı iktidardan indirme gibi bir hedefinin olmadığını belirtmiştir. Buna ek olarak Jeffrey, eğer Suriye’nin yeniden yapılanma sürecinde ABD’nin de rol alması isteniyorsa İran güçlerinin Suriye’yi terk etmesi gerektiğini vurgulamıştır.

ABD’nin Suriye’den çekilme kararı sonrası Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna operasyon yapıp yapmayacağı sorunsalı ile ilgili yorum yapan Suriye uzmanları, Türkiye’nin her halükârda bu operasyonu gerçekleştireceği, fakat ABD çekilinceye kadar erteleyebileceği noktasında birleşmiştir.

Astana sürecinin garantör ülkeleri olan Türkiye, Rusya, İran ile BM Suriye Özel Temsilcisi Mistura Suriye anayasasının oluşturulması için kurulacak komite ile ilgili olarak Cenevre’de bir araya gelmiştir. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu yaptığı açıklamada son derece verimli bir toplantı olduğunu ifade etmiştir.
 

Bölgesel Suriye Gündemi
17 Aralık 2018’de Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir Şam’a gelerek Esad yönetimini ziyaret etmiştir. 2011’den itibaren ilk kez bir Arap liderin Suriye’yi ziyaret etmesi yönüyle el-Beşir’in ziyareti büyük yankı uyandırmıştır. Bu ziyaret, rejimin medya organları tarafından büyük bir zafer olarak yorumlanırken, Esad rejiminin yeniden itibar kazanıyor olması şeklinde sunulmuştur. Ayrıca bu ziyaretin Mısır’da toplanan Arap Parlamentosu’nun Suriye’yi yeniden Arap Ligi’ne dahil etme çağrısının hemen sonrasında gerçekleşmiş olması dikkate değer bir ayrıntı olarak göze çarpmaktadır.

Türkiye ile ABD arasında uzun süredir diplomatik görüşmelere sahne olan Münbiç, ABD’nin Suriye’den çekilme kararı sonrasında ABD askerleri tarafından boşaltılmaya başlanmıştır. Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından yapılan açıklamaya göre ABD askerleri el-Şuyuh kasabasındaki el-Kaziye noktasından ayrılmıştır.

Yerel Suriye Gündemi
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Fırat’ın doğusuna operasyonun başlayacağı sinyalini vermesinden sonra Suriyeli muhalif gruplardan Türkiye’ye destek mesajları gelmiştir. Suriyeli muhaliflerin sözcülerinden Ayman el-Asimi yaptığı açıklamada Fırat’ın doğusunu işgal eden terör örgütü YPG’ye karşı Türkiye’nin yanında operasyona dahil olmak için hazır olduklarını bildirmiştir.

17 Aralık 2018 tarihinde Türkiye kontrolündeki Afrin’de bombalı araçla bir saldırı tertip edilmiştir. Saldırı sonucunda bir pazar yerindeki 9 sivil hayatını kaybetmiştir. Saldırıyı ise YPG bağlantılı bir grup üstlenmiştir.

İngiltere Merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin raporuna göre geçtiğimiz iki ay boyunca Suriye’nin doğusundaki Hacin şehrinde yaklaşık 700 rehin IŞİD tarafından infaz edilmiştir.

21 Aralık 2018’de Suriye’nin Türkmen, Arap, Kürt ve Süryani aşiretlerinden temsilciler, Türkiye’nin desteği ile “Suriye Kabileler ve Aşiretler Meclisi” çatısı altında kongre düzenleyerek ilk başkanlarını seçmiştir. Azaz’de toplanan kongreye 150 aşiret katılım göstermiştir. Meclis Başkanı seçilen Şeyh Rami Doş yaptığı açıklamada YPG/PKK’ya karşı Türkiye’nin yanında olacaklarına dair mesajlar vermiştir.