Türkiye-Lübnan Dostluk Köprüsü: Lübnan’da Türk Varlığı ve Osmanlı Mirası

ORSAM olarak 2009 yılında “Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk Varlığı” başlığı altında bir rapor yayımlamıştık. Çalışma iki açıdan önem taşımaktaydı. Birincisi, daha önce Lübnan Türkmenleri konusunda ilk kez Lübnan’daki tüm Türk varlığını tespit etmeye yönelik detaylı bir çalışma ortaya konmuştu. Raporu önemli kılan ikinci unsur, alan çalışmasına dayanmasıydı.
 
Aradan geçen 6 yıllık süre içinde Lübnan Türkmenlerinin durumu ve Türkiye-Lübnan Türkmenleri ilişkileri açısından önemli gelişmeler yaşandı. Örneğin, Türkiye’nin ve diğer Türkmenlerin varlığından haberdar olmadığı ve bu nedenle 2009 yılındaki raporda yer almayan Dınniye Türkmenleri Türkiye ile ilişki kurdu. Bir diğer önemli gelişme ise Suriye iç savaşı sonucu karşılaşılan göç olgusu ve bunun demografik sonuçları oldu. 2011 yılında Suriye iç savaşı ile beraber artan istikrarsızlık sonucu milyonlarca Suriyeli, başta komşu ülkeler olmak üzere Suriye dışına göç etti. Bu göçün başlıca hedeflerinden biri Lübnan oldu. Göç eden Suriyeliler arasında önemli sayıda Suriye Türkmeni de yer aldı. Suriye Türkmenleri akrabalık ilişkisinin olduğu ve aynı dili konuştuğu Lübnan’ın Akkar ve Baalbek bölgelerindeki Türkmen köylerine yerleşti. Bu nüfusun geri dönüş ihtimali giderek zayıflamakta ve bu da Lübnan’daki Türkmen demografisini kalıcı olarak değiştirebilir. Bu nedenle, 2009 yılında yayımlanan raporu güncelleme ihtiyacı hissettik. T.C. Başbakanlık Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın verdiği destek ile yine saha çalışmasına dayalı olarak raporumuzu güncelledik.
 
Saha çalışması sürecinde Lübnan Türkmenlerinin ötesinde Türkiye ile tarihsel bağları olan farklı toplulukları da rapora katmanın gerekliliği hissedildi. Bu kapsamda Girit Türkleri, Anadolu kökenli aileler, Çerkesler, Mardinliler gibi toplulukları da çalışma kapsamına dâhil ettik.