Kudüs-Nil Havzası Gündemi: 13-19 Mayıs 2019

Mısır
Bakanların yapmış olduğu açıklamalar bir kriz durumunu beraberinde getirmiş ve dört bakanın değiştirilmesi hususu gündeme gelmiştir. Değiştirilmesi söz konusu olan bakanlardan biri, yeni sağlık sigortası kanununu uygulayamayacağını ve devletin genel bütçe planlamasının iyi olmadığını ifade eden Sağlık Bakanı Hale Zayid’dir. Açıklamalar ise Sisi’yi sinirlendirmiştir ve Sağlık Bakanı başta olmak üzere bu tarz ifadelerde bulunan hiçbir bakanın açıklamalarının basında yer almaması talimatını vermiştir. Yeni eğitim sistemine yeterli bütçe ayrılmadığı şeklindeki parlamentodaki açıklamaları, medya önünde sürekli gaf yapması ve yeni eğitim sistemi planını hayata geçirememesi gibi nedenlerden dolayı aynı şekilde Eğitim ve Öğretim Bakanı Tarık Şevki’nin de değiştirilmesi ihtimaller dahilindedir.

Mısır Hükümeti, aralarında Rabiatul Adeviyye Cami’nin de bulunduğu 516 caminin isminin değiştirilmesine karar verdi. Kahire’nin doğusunda yer alan Rabiatul Adeviyye Cami, 2013 yılının yaz aylarında demokrasi yanlısı eylemcilere yönelik müdahalelere şahitlik etmiştir. Vakıflar Bakanı Muhtar Cuma tarafından Rabiatul Adeviyye Derneği’ne bağlı Rabiatul Adeviyye Cami’nin ismi “Rahmet Cami” olarak değiştirildi.

Mısır Turizm Bakanı Rania el-Maşşât, Mısır’daki siyasi istikrar sayesinde ülkede bir turizm hareketliliğinin yaşandığını ifade etti. Mısır’ın, başta İtalya olmak üzere turizm amaçlı dünyanın her yerinden gelen ziyaretçilere ev sahipliği yaptığını ve bu yıl İtalyan turistlerin sayısının geçen yıla oranla %40 oranında artış gösterdiğini sözlerine ekledi.

Mısır Silahlı Kuvvetleri tarafından perşembe günü Kuzey Sina’daki çatışmalarda 47 silahlı örgüt üyesinin öldürüldüğü ve Mısır ordusundan biri komutan olmak üzere 5 kişinin öldüğü bilgisi paylaşıldı.

Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, çeşitli davalardan hapis cezası verilmiş yüzlerce mahkûm için af çıkardı. Resmî gazetede yayınlanan listede 560 mahkûmun ismi yer almaktayken Muhalif gazeteci Abdulhalim Kandil’in de affedilecek mahkumlar arasında olması dikkatleri çekmiştir.

Mısır, Guinness rekoru kıran Nil Nehri üzerine inşa edilen dünyanın en geniş asma köprüsünün açılışını yaptı. Köprü, Kızıldeniz ve Akdeniz bağlantısının kilit noktası oldu.

Sudan
Eski Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, kışkırtma faaliyetlerinde ve protestocuların öldürülmesinde dahli olmakla suçlanmakta... Bu suçlama, geçen ay el-Beşir hükümetini deviren protestolar sırasında bir doktorun ölümüyle ilgili yapılan soruşturmaların akabinde gelmiştir. El-Beşir’in, “kara para aklama” ve “terörü finansmanı” suçlamaları ile sorgulanması da söz konusu.

13 Mayıs tarihinde Askeri Geçiş Konseyi ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri geçici yönetim kademeleri ve görevler hususunda anlaşmaya vardı. Askeri Geçiş Konseyi Resmi Sözcüsü Şemseddin el-Kebaşi, bugün başlayan ve 3 gün sürecek olan müzakerelerde olumlu bir atmosferin hakim olduğunu belirtti. Buna ilaveten yarınki oturumda yönetime katılım oranlarının tartışılacağını ve üçüncü gün de önerilen geçiş dönemi süresinin uzatılması hususunun ele alınacağını açıkladı. Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Heyeti üyelerinden Ali er-Rîh es- Senhûrî ise, Askeri Konsey ile müzakerelerinin iyi gittiğini, iki tarafın da üç yönetim kurumu hakkında anlaşmaya vardıklarını ve müzakerelerin Salı günü devam edeceğini söyledi.

Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi 14 Mayıs Salı günü yaptığı açıklamada dün, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ordunun başkentteki genel karargâhı yakınına çıkan yollardaki barikatları kaldırma girişimi esnasında göstericilere açtığı ateşte aralarında bir subayın bulunduğu toplamda 5 askerin hayatını kaybettiği ve 15 kişinin de yaralandığı bilgisini aktardı. Askeri Geçiş Konseyi ise, olayların askeri polis teşkilatının ölümüyle sonuçlandığını ve 3 kişinin yaralandığını belirtti. Ayrıca “Silahlı grupların protesto mekanlarında ateş açarak ve şiddete teşvik ederek iki taraf arasında nihai bir uzlaşıya varılmasını engellemeye çalıştıklarını ifade etti.

Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah Abdurrahman el-Burhan, 15 Mayıs tarihinde Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’ni protestoları artırmak ve düşmanca söylemlerde bulunmakla suçladı. Bu faaliyetlerin iki taraf arasında yapılan müzakerelerle eş zamanlı olarak gerçekleştiğini ifade etti. Bununla birlikte, Askeri Geçiş Konseyi’nin ÖDBG ile müzakerelerin 72 saat için durdurulması kararını aldığını belirtti.

Washington’daki Uluslararası Örgüt Güçleri, ülkenin geleceği için bir çözüm bulunabilmesi amacıyla Askeri Geçiş Konseyi’ni ve protestocuları ara vermeden müzakerelere devam etmeye davet etti. Afrika İşlerinden Sorumlu ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Tibor P. Nagy, BM’nin, Afrika Birliği’nin ve Avrupalı devletlerin temsilcilerinin iki taraf arasında müzakereye devam edilmesi hususunda çağrı yaptıklarını belirtti.

Filistin
Hamas’ın Gazze Şeridi’ndeki lideri Yahya es-Sinvar, Kahire’ye gerçekleştirdiği son ziyaretinde Mısır İstihbarat Servisi Başkanı Abbas Kamil ve teşkilatın yönetim kadrosu ile birçok görüşme yaptığını açıkladı. Ayrıca Kahire’deki heyetinin İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik gerçekleştirdiği saldırıları durdurmasının bir yolunu bulmaya çalıştığını, kuşatmaların ve Filistin halkına yapılan zulümün son bulması için uğraştığını belirtti.

İsrail
Bir İsrail gazetesi, ABD’nin Filistin ve İsrail arasındaki sorunları ortadan kaldıracağını belirttiği “Yüzyılın Anlaşması” nın muhtemel maddelerini yayınladı. Başbakan Binyamin Netanyahu’ya yakın bir gazete olan ve Başkan Donald Trump’ın birçok defa röportaj yaptığı “İsrail el-Yevm” Gazetesi’nde yayınlanan metin ile ilgili ABD, İsrail ve Filistin kaynaklarından herhangi bir açıklama gelmedi. ABD’nin, şu ana kadar maddeleri gizli kalan planını önümüzdeki ay açıklaması bekleniyor.

İsrail “Bağımsızlık Bayramı” kutlamalarının yapıldığı 9 Mayıs Perşembe günü onlarca yerleşimci sabah saatlerinde İsrail polisinin gözetiminde zorla Mescid-i Aksa’ya girdi. Yerleşimciler Bab El-Silsile'den ayrılmadan önce Filistinlilerin mübarek Ramazan ayında Mescid-i Aksa’da ibadet ettiklerini bile bile burada kışkırtıcı hareketler sergilediler. İsrailli sağcı gruplar, destekçilerine bugün Mescid-i Aksa Camii'deki eyleme katılmaları konusunda çağrı yapmışlardı.