Afganistan’da Barış ve İstikrar Başlıklı Bölgesel Konferans Hindistan’da Gerçekleştirildi
Dr. Tuğba Evrim Maden, ORSAM Su Araştırmaları Programı Uzmanı, temaden@gmail.com
Delhi Policy Group – Barış ve çatışma Programı, 19-22 Temmuz 2012 tarihleri arasında Delhi ve Jaipur’da “Afganistan’da Barış ve İstikrar: Komşularının Katkısı” başlıklı bölgesel bir konferans düzenlenmiştir.
Delhi Policy Group tarafından, düzenlenen bu toplantıda İstanbul Konferansı, devamında Bonn Konferansı, 14 Haziran 2012 tarihinde Kabil’de yapılan ve Güvenlik artırıcı önlemler paketinde ülkelerin aldığı liderlik ve diğer görevlerin belirlendiği Asya’nın Kalbi toplantısı ve son olarak da diğer konferanslarda alınan kararlar 2015-2024 olarak tekrar onaylandığı ve gerekli finansmanın ana çerçevesinin çizildiği 8 Temmuz 2012 tarihinde Tokyo’da düzenlenen değişimden dönüşüme Afganistan ana başlıklı konferans ve sonuç deklarasyonu çerçevesinde Afganistan’ın geleceği, komşu ülkelerin ve Hindistan’ın rolü tartışılmıştır.
İlk gün Delhi’de Türkiye, ABD, Kırgızistan, Kazakistan ve Türkmenistan Büyükelçilerinin katılımıyla açılışının yapıldığı konferansta, İstanbul ve Kabil Konferanslarının Asya’nın Kalbi ülkelerinin bölgesel barış ve istikrarda etkileri ele alınmıştır. Ayrıca, Birleşmiş Milletlerin süreç içerisinde rolünün bölgesel değerlendirilirken, süreç, 2014 ve sonrasında güncel ekonomik ve destek girişimlerini içeren Delhi Yatırım Zirvesi, Tokyo Konferansı ve UNAMA (Geçiş Sürecinde Uluslararası Koordinasyon ve Destek )’le birlikte ele alınmıştır.
Toplantı ikinci gün itibarıyla Jaipur’da devam etmiştir. Barış ve istikrar sürecinde yeni gelişmelerin tartışıldığı ilk günde Kasım 2011’de İstanbul’da gerçekleştirilen, Afgan barış sürecine ihtiyaç duyulan dinamizm getiren, bölgesel aktörlerin büyük çoğunluğunun ana prensiplere ve güven arttırıcı önlemlere imza attığı Asya’nın Kalbi konferansı temel konu olarak ele alınmıştır. İstanbul konferansından bir ay Bonn’da düzenlenen konferansa katılan 85 ülke ve 14 uluslararası ve bölgesel organizasyon 2014-2024 yıllarını kapsayan 10 yıllık geçiş sürecinde Afganistan’a destek için güvence vermişlerdir. Bu doğrultuda toplantıda, geçiş sürecinin zorlukları ve 2014 yılına kadar istikrarı sağlayacak prensiplere bağlı kalarak hedeflere ulaşılması tartışılmıştır. Ayrıca, 14 Haziran 2012 tarihinde Kabil’de Bakanlar düzeyinde gerçekleştirilen, Asya’nın Kalbi toplantısında İstanbul Konferansında belirlenen Güvenlik artırıcı önlemler (CBM- Confidence Building Measures) tartışılmıştır, özellikle Türkiye’nin de dahil olduğu afet yönetimi, terörizm, narkotik, ticaret odası, ticari fırsatlar, bölgesel alt yapı ve eğitim başlıkları eksiklikleri dahil tüm yönleriyle ele alınmıştır. Bu konuda devam eden bölgesel ikili ve üçlü girişimler konusunda Afganistan’ın sınır komşusu olan ülkelerin temsilcileri görüşlerini bildirmiştir. Kabil toplantısında, 2014 ve sonrasında sınır kontrolü ve kapasite geliştirmeye desteğini de içine alan güvenlik önlemleri için yapılmış işbirlikleri, terörle mücadele ve Afgan Güvenlik Güçlerini eğitim ve destek veren girişimler, beklentiler ve engeller çerçevesinde tartışılmıştır.
2014 ve sonrasında komşu ülkelerin katkısı, Afganistan’ın tekrar yapılanma sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle İran ve Pakistan’da bulunan mülteciler konusunda ne yapılması gerektiği ve BM’nin rolünün güçlendirilmesi ve boyutları tartışılırken, ticaret, eğitim ve kültür alanında yapılması gereken katkılar da tartışılmıştır. 2014 ve sonrasında önemli katkısı olacağı düşünülen enerji koridorları, ulaşım, boru hatları ve dağıtım altyapısı gibi bölgesel ve birleştirici anlaşmalar için bir zaman çizelgesi oluşturulması, yatırımların düzenlemesi, güvenlik arttırıcı önlemler arasında yer alan eğitim için bölgesel işbirliği, kültürel bağlarında güvenlik arttırıcı önlemler paketinde yer alması ve medyanın rolü tartışılmıştır.
