Doğu Akdeniz’de Eko-Politik Stratejiler

Doğu Akdeniz bölgesinde son yıllarda keşfedilen yeni hidrokarbon rezervleri bölgede ve dünya enerji piyasalarında dinamiklerin yeniden şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu kaynakların kullanım hakları konusunda yaşanan rekabet, egemenlik hakkı ve deniz sınırları gibi konular bölge ülkeleri arasındaki mevcut gerilimleri artırmaktadır. Enerji ithalatçısı konumundaki bölge ülkelerine enerji ihracatçısı konumuna gelme yolunu açan bu rezervler, bölgenin jeopolitik ve stratejik konumunu yeniden tanımlamaktadır. Enerji talebi yüksek olan Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, özellikle doğalgaz tedarikinde Rusya’ya olan bağımlılığı azaltma ve arz çeşitliliği sağlama bakımından önem arz etmektedir. AB ülkelerinin bu ilgisini fırsata çevirmek isteyen Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), son dönemde yaptığı anlaşmalar ile uluslararası şirketleri bölgeye çekme politikası gütmektedir. GKRY’nin bu hamleler ile güttüğü tek taraflı politikalarını meşrulaştırma çabaları da bölgedeki siyasi gerginliği tırmandırmaktadır.

Türkiye ise Doğu Akdeniz’deki meşru haklarına sahip çıkmasına ve korumasına yönelik sahada atmış olduğu başarılı adımlarla birlikte masada da diyalog yoluyla bölgede hakları bulunan tüm bölge ülkeleri ile diyalog yoluyla barışçıl bir şekilde anlaşmazlıkları çözmekten yana olduğunu göstermiştir. Bölgedeki barış ortamının bozulmasından yana olmayan Türkiye, Almanya’nın aracılığıyla Yunanistan ile arasındaki ihtilaflı konuların çözümü için güven arttırıcı önlemlerle ilgili toplantıların yeniden başlaması konusunda mutabık kalmıştır. Ancak, iki ülke dışişleri bakanlıklarının üzerinde mutabık kaldıkları ortak açıklama metinlerini yayınlayacakları günden bir gün öncesinde Yunanistan ile Mısır arasında uluslararası hukuka aykırı deniz yetki alanlarını sınırlandırma anlaşması imzalandığı duyurulmuştur.

Diplomatik teamüllere aykırı bu hamle ile Yunanistan’ın Türkiye ile anlaşmaktansa hem sahada hem de masada Türkiye’ye karşı hamleler yapmaya yönelik politika izlemekte olduğuna Almanya da şahit olmuştur. Yunanistan’ın bu yöndeki politikasını Avrupa Birliği’nden Fransa ve İtalya, Akdeniz’de kendilerinden başka bir güç istemedikleri için, Körfez Bölgesi’nden ise Türkiye’ye karşı her blokta ısrarla yer almaya çalışan Birleşik Arap Emirlikleri ve ABD kendi çıkarları doğrultusunda desteklemektedir. Türkiye ise kendisini dışarıda bırakan ikili, üçlü ya da çoklu anlaşmaların geçerliliğini kabul etmeyeceğini ve hem masada hem de sahada buna en net yanıtı vereceğini açıkça belirtmektedir. Bunlara rağmen Türkiye hâlâ Doğu Akdeniz’de bulunacak kaynakların paylaşımına yönelik yaklaşımını tüm bölge ülkelerinin katılımıyla eşit aktör ilkesi çerçevesinde ve adilce yapılabileceğini savunmaktadır. Aksi takdirde Türkiye, Doğu Akdeniz’de askerî ve diplomatik manevralarla kendi ekonomik ve jeopolitik çıkarları doğrultusunda hamlelerini yapmaya devam edeceğini defaten bildirmektedir. Bu minvalde bölgede yaşanan sıcak gelişmelerin Türkiye başta olmak üzere bölge ülkelerinin siyasetlerine, ekonomilerine, stratejilerine ve ilişkilerine yansımalarının farklı bakış açıları ile ele alınacağı panelimizde sizleri de aramızda görmekten mutluluk duyarız.

14:30 – 14:45   Açılış Konuşması
Prof. Dr. Ahmet Uysal, ORSAM Başkanı

14:45 – 15:45 Doğu Akdeniz’de Eko-Politik Stratejiler

Moderatör
Dr. Emete Gözügüzelli, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, KKTC Akademik Birimi

Panelistler
Prof. Dr. Ulvi Keser, Girne Amerikan Üniversitesi, SBF Dekanı, “Doğu Akdeniz’de İstihbarat Faaliyetleri”
Prof. Dr. Hüseyin Işıksal, Yakın Doğu Üniversitesi, İİBF, Öğretim Üyesi, “Doğu Akdeniz’de Yabancı Güçler”
Prof. Dr. Hakan Berument, ORSAM Enerji Çalışmaları Direktörü, “Enerji Denkleminde Doğu Akdeniz”
Doç. Dr. İsmail Şahin, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Öğretim Üyesi “Uluslararası Siyasette Doğu Akdeniz”

15:45 – 16:00 Soru & Cevap

NOT: Panel dili Türkçe olacaktır.