Gelişmekte olan Ülkelerin Sağlık Sorunları ve Çözüm Önerileri

Dr. Süreyya Yiğit, ORSAM Avrasya Danışmanı, İstanbul Aydın Üniversitesi
Soğuk Savaş sonrası uluslararası ilişkilerde dünyanın farklı bölgelerinin önemi ve ülkelerin hedefleri değişti. İki kutuplu dünyada bir süpergücün etkili olduğu coğrafyada dengeleme taktikleri önem kazanırdı. Batı Avrupa müstakbel çatışma noktası olarak görüldüğünden her iki Süpergüç askeri olarak gerek konvansiyonel, gerek nükleer savaşa dair daimi hazır durumda idiler. Bu zaman süreci içinde askeri ve siyasi meseleler ekonomik, ticari, sağlık ve kültürel konulara nazaran daha mühim olarak görüldü.
 
1990’lardan sonra ise gittikçe küreselleşen dünyada yeni küresel ticaret kurumu yaratıldı: Dünya Ticaret Örgütü. Bunun yanısıra ekonomik gelişme ve çevre hassasiyeti ön saflara çıkmaya başladı.  Örneğin, son yıllarda BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ve BKH-Binyıl Kalkınma Hedefleri’ne pek çok atıfta bulunulduğunu gözlemlemekteyiz.
 
Sağlık Bütçesi
 
Özellikle gelişmekte olan ülkelerin bütçelerinde doymayan iştahı olan bir kategori mevcut: sağlık harcamaları. Bu ülkelerin vatandaşlarının çok ciddi sağlık sıkıntıları olduğu bilinmekte, gittikçe demokratikleşen bir dünyada da bu çağrılara cevap vermek gerekmekte. Sağlık konusunda en umut verici çözüm belki de aşılar, zira onlarla inanılmaz bir şeyi yapılabiliyor:  bir genç çocuğu nispeten ucuz bir şekilde bir dizi hastalıklardan korumak hem mümkün hem de basit bir çözüm.
 
İşin püf noktası tabii ki tüm çocukların aşılı olmaları. Aşılar, sıtmanın önlenmesi ve gelişmiş yenidoğan sağlık önlemleri ile beraber dünyada çocuk ölümlerinin azalmasına yardımcı olmuştur. Bu ilerleme1990’larden sonra Binyıl Kalkınma Hedeflerinin sekizde birine ulaşması adına önemli bir gelişme olduğunu da vurgulayabiliriz.
 
Sivil Toplum Örgütleri
 
Geçmişte, bilhassa soğuk savaş döneminde, bu tip hedeflere ulaşmak için herşey hükümetlerden beklenirken, günümüzde sivil toplum kurumları çok önemli roller üstlenebiliyor. Hatta başarıya onlar sayesinde erişilebiliyor bile diyebiliriz. Bunun güzel bir örneğini Afrika’da Mozambik’te görmek mümkün.
 
Kendisini sağlık hizmetlerini iyileştirmeye adamış bir sivil toplum kurumu olan VillageReach bu konuda oldukça başarılı olmuştur. Bu kurum’da çalışanların yaşadığı bölgelerde insanların yarısı en yakın sağlık merkezine en az iki saat uzaklıkta. Bununla alakalı olarak VillageReach, lojistik sistemin olumsuzlukları ve sayısız engelleri aşarak Mozambik’li çocuklarının sağlıklarının aşılarla gelişmesi için aşağıdaki başarılara imza atmıştır:
· aylık olarak kırsal sağlık merkezlerinde stokların tükenme oranını % 80den %1’e düşürmüş
· soğuk zincir çalışma zamanının % 40 'den