Irak Gündemi: 10-16 Haziran 2019

Siyaset
Irak Parlamentosu’nun iki büyük bloğu olan Sairun ve Fetih arasında ülkede üst düzey atamalara karar vermesi için bir komisyon kurulması için anlaştığı iddia edildi. 2003 ABD işgalinden sonra ulusal birlik hükümetlerinin kurulması ile parlamentoya giren bütün siyasi partiler hükümet içerisinde yer almıştır. Bakanlık düzeyinde temsil edilmeyen partiler ise genel müdürlükler ile hükümete dahil edilmiştir. Bu nedenle partiler kendilerine yakın olan kişileri liyakata bakılmaksızın çeşitli görevlere getirmiştir. Özellikle petrol fiyatlarının yüksek seyrettiği 2008-2010 yılları arasında dönemin Başbakanı Nuri el-Maliki çok sayıda memur atamıştır. 2014 yılında IŞİD’in Irak’taki büyük şehirleri ele geçirmesi ve petrol fiyatlarının düşmesi ile kamu harcamaları azaltılmış ve memur maaşlarının ödenmesinde zorluk yaşanmıştır. Atamaları kontrol eden bir komisyonun kurulması liyakat ve ihtiyaca göre atamaların yapılmasına uygun bir zemin hazırlayabileceği gibi komisyon içerisinde yer alan partilerin kendi tabanlarına yönelik atamalar yapabilmesine de neden olabilir.

Irak Dışişleri Bakanı Muhammed el-Hekim, Ummanlı mevkidaşı Yusuf bin Alevi ile Bağdat’ta bir araya geldi. Toplantıda iki bakanın Bağdat’taki Umman Büyükelçiliği’nin açılması üzerine fikir birliğinde bulunulduğu açıklandı. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden sonra kapatılan Umman Büyükelçiliği’nin gelecek ay imzalanması beklenen anlaşma sonrasında açılması bekleniyor. Diğer yandan görüşmede Arap Birliği’nin çalışma sisteminin değiştirilmesi üzerinde konuşulduğu açıklanmıştır. Diğer yandan Bakan Yusuf bin Alevi’nin geçtiğimiz günlerde İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile görüşmesi ve “İran savaşa girmek istemiyor” açıklaması görüşmede ABD – İran geriliminin gündeme gelmiş olabileceğini göstermektedir.

28 Mayıs 2019 tarihinde IKBY Parlamentosu’nda yapılan seçim ile başkan seçilen IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, yemin ederek göreve başladı. Yemin törenine Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yanı sıra Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih, Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, IKBY eski Başkanı Mesud Barzani ve çok sayıda yabancı devlet temsilcisi katıldı. Törende konuşma yapan Abdülmehdi, Irak toprak bütünlüğü çerçevesinde Bağdat ile Erbil arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesine vurgu yaparken, Salih, Erbil ve Bağdat arasındaki sorunların ivedilikle çözülmesi gerektiğini söyledi. Neçirvan Barzani ise Bağdat ve Erbil arasındaki sorunların anayasal çerçeve içerisinde çözülebileceğini söyledi.

IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, IKBY Parlementosu tarafından oy çokluğu ile başbakan adayı olarak gösterilen IKBY Güvenlik Ajansı Müsteşarı Mesrur Barzani’yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. 2012 yılından beri IKBY Güvenlik Ajansı Müsteşarlığı’nı yürüten Mesrur Barzani’nin hükümeti kurmak için 30 günlük süresi var. KDP’nin 111 sandalyeli parlamentoda 45 milletvekili ile temsil edilmesi hükümetin güvenoyu almasını kolaylaştıracaktır. KYB ve Goran Hareketi ile hükümet konusunda anlaşılması ile birlikte hükümet görevine başlayacaktır. Ancak KDP ve KYB arasında özellikle peşmerge güçlerinin birleştirilmesi ve Kerkük valisi konusunda fikir ayrılığı devam etmektedir. Partiler arasındaki sorunların, diğer sorunlar ile birlikte değerlendirilmesi çözümsüzlük getirmektedir. Bu durumun önüne geçilmesi için partiler tarafından kurulan komisyonlar konu bazlı olarak çalışmaktadır.

Güvenlik
Selahaddin vilayetinde yer alan Beled Hava Üssü’ne düzenlenen saldırıda üsse üç havan topu isabet etti. Irak’ın en büyük hava üssü olan Beled Hava Üssü’nün yakınında içerisinde ABD’li danışmanlar da bulunmaktadır. Geçen ay ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’ne düzenlenen roketli saldırıların da gösterdiği üzere ABD – İran gerilimi Irak’taki ABD karşıtlığını arttırdığı gibi İran etkisinde yer alan milis grupların eylemlerini arttırmasına neden olmaktadır. İran etkisindeki milis gruplarının gerilim ile görünürlüğünün azaldığını söylemek mümkün olmasına rağmen faaliyetleri için aynı durum geçerli değildir. Gerilimin artması ile benzer provokasyon faaliyetlerinin artacağı öngörülebilir.

Sosyal Hayat
Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, Saddam rejiminin yıkılmasının ardından ABD’ye kaçırılan tarihi eserlerin ülkeye geri getirileceğini söyledi. Abdülmehdi’nin Irak Ulusal Müzesi ziyaretinin ardından başbakanlık ofisinden yapılan açıklamaya göre Ürdün’e kaçırılan 15 bin tarihi eserin Irak’a iade edildiği gibi ABD’ye kaçırılan eserlerin de iade edileceği açıklandı. Açıklamada Irak’ın dünya medeniyeti için taşıdığı önem ve bu mirasın korunması gerektiği vurgulandı.