Irak Gündemi: 13-19 Mayıs 2019

Siyaset
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daveti üzerine Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi, Ankara’yı ziyaret etti. Görüşme sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Her iki ülke iş adamlarının önündeki engelleri ortadan kaldırabilmek için ahdi zeminin güncellenmesi hususunda dikkat çektik. Irak'ın yeniden imarı konusunda IŞİD işgalinden en çok zarar gören bölgelerin kaldırılmasına ve Irak'ın güneyine kadar uzanan bir ticaret koridoru tesis edilmesine öncelik verdiğimizi teyit ettik. Irak'ta mevcut başkonsolosluklarımızı yeniden faaliyete geçirmek ve tedricen yenilerini açmak suretiyle Irak'ın tüm bölgeleriyle ilişkilerimizi zenginleştirmek istiyoruz." dedi. Diğer yandan görüşmeleri “yoğun ve verimli” olarak niteleyen Abdülmehdi, "Türkiye ve Irak iki komşu ülke ve halkları kardeş ülkeler, ortak tarihe sahipler ve ortak çıkarları bulunmakta. İnşallah geleceğimizi de beraberce umut verici bir perspektif içerisinde inşa edeceğiz." dedi. Terör örgütü PKK başta olmak üzere, terör örgütlerinin Irak’ta toprakları üzerindeki faaliyetleri hakkında ise Abdülmehdi, "Türkiye ve Irak arasında birçok anlaşma var. Bu anlaşmalar arasında 2008 yılında bir güvenlik anlaşması da vardı ancak uygulama bağlamında bunun çok etkin bir şekilde kullanıldığını söyleyemeyiz. Şu an için sahada gündeme gelmiş olan sorunların da giderilmesi bağlamında daha etkin ve beraber çalışmamız gerektiğine inanıyoruz. Hiçbir şekilde Türkiye topraklarına bizim topraklarımızdan bir güvenlik tehdidinin oluşmasını kabul etmemiz mümkün değil. Bu bağlamda da iş birliğimizi güçlendireceğiz." dedi. 2019 yılında ivme kazanmaya devam eden Türkiye – Irak ilişkileri Abdülmehdi’nin ziyareti ile işbirliği imkanları daha somutlaşmaya başlamıştır. Ülkeler arası ekonomik iş birliği geliştikçe, bu iş birliğinin diğer alanlara da yansıyacağı açık. Öte yandan teröre karşı ortak mücadele iki ülke açısından hayati önem taşımaktadır. Özellikle terör örgütü PKK’nın Irak’taki varlığı hem Türkiye’ye hem Irak’a doğrudan zarar verirken, Türkiye ile Irak arasındaki ilişkileri olumsuz etkiliyor; ikili ilişkilerin gelişmesinin ya önüne geçiyor ya da hızını kesmektedir. Bu nedenle ikili ilişkiler bir üst seviyeye daha taşınmak isteniyorsa terör örgütü PKK’nın Irak topraklarındaki varlığının sona erdirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda ortak tehdit ve çıkar tanımlamalarının yapılması ve müşterek faydanın sağlanması için ortak değerlerin ön plana çıkarılması önem taşımaktadır.  

ABD Dışişleri Bakanlığı, İran geriliminden dolayı Irak’ta “acil durum olmayan” bütün çalışanlarının ülkeyi terk etmesini istedi. Yapılan açıklamada kararın Bağdat’taki büyükelçilik ve Erbil’deki konsolosluk için de geçerli olduğu ve vize işlemlerinin durdurulduğu ifade edildi. Açıklamanın son kısmında ise ABD vatandaşlarına yönelik Irak’a seyahat etmeyin çağrısı hatırlatıldı. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamadan dört gün sonra Bağdat’taki ABD Büyükelçiliği’nin yakınlarına düştü. Saldırının ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Bağdat ziyaretindeki mesajlarına karşılık olarak gerçekleştirildiği ifade edilebilir. Pompeo, Bağdat ziyaretinde İran destekli milislerin giderek güçlendiği ve Irak’ın bu durumu engellememesi durumunda ABD’nin müdahale edebileceğini söylemiştir. Saldırı sonrasında Haşdi Şaabi liderlerinden Hadi Amiri ve Kays el-Hazali, Vaşington ve Tahran arasında çıkabilecek bir savaşın bütün bölgeyi kaosa sürükleyeceğini açıklamıştır. ABD – İran geriliminin en çok etkileyeceği ülkelerin başında Irak gelmektedir. Bunun nedeni ise Irak’ın İran ile olan ekonomik ve siyasi ilişkileridir. Diğer yandan İran’ın Suriye ve Lübnan’a ulaşabilmek için Irak’a ihtiyacı bulunmaktadır. Bu durum ise ABD’nin Irak’tan İran’a karşı cephe almasını istemesine neden olmaktadır.

Güvenlik
Diyala’ya bağlı Hanekin ilçesinde buğday tarlalarında yangın çıkmaya devam ediyor. Irak Parlamentosu’ndaki Diyala temsilcileri, Cumhurbaşkanı ve Hükümeti konuya müdahale etmesi için çağırdı. Diyala Milletvekili Şerko Mirvais, parlamentoda yaptığı açıklamada “Terörizmin ve bazı meçhul grupların, Hanekin ve çevresindeki köylerin güvenlik ve emniyetine müdahale ettiği kimse için sır değil, bu gruplar bölgedeki vatandaşlara ve çiftçilere zarar vermeye çalışıyorlar.  İşlenen bu suçlar yüzünden 40’tan fazla sivil ve güvenlik görevlisi hayatını kaybetti. Sadece bu suçlular değil, aynı zamanda çiftçilerin mahsullerinin yanması ve ekili toprağın körelmesi bölgeye ciddi maddi zararlar verdi. Ayrıca 1 hafta içinde, bir öğretmen de dahil olmak üzere dört kişi öldürüldü. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve tüm ilgili tarafların bu adaletsizliği ve şehir halkını hedefleyen bu saldırıları önlemek için gerekli önlemleri alıp, olaya müdahale etmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi. Hasat sezonunda söz konusu yangınların artmasını bazı siyasetçiler “basit ihmal sonucu çıkan yangınlar” olarak nitelendirmesine rağmen Diyalalılar tarafından vilayetin ekonomisine zarar verilmek için çıkarıldığı düşüncesinin önüne geçememektedir.

Ekonomi
Irak Petrol Samir el-Gabdan, ABD – İran geriliminin Irak’ı etkileme potansiyeli çerçevesinde hazırlıkların yapıldığını açıkladı. El-Gabdan özellikle doğal gazdan elektrik üreten santrallerin etkilenmemesi için planların yapıldığını söyledi. El-Gadban, “Kerkük'ten Türkiye'ye mevcut petrol boru hattına paralel yeni bir boru hattı inşa etme planımız var. Türkiye, bizden daha fazla ham petrol alacak” dedi.

Irak Havayolları, sekiz yıl aradan sonra Şam’a ilk seferini düzenleyecek. Gerçekleştirilecek uçuşta Irak Ulaşım Bakanı Abdullah Luaybi’nin de yer alacağı açıklandı. Irak Havayolları Sözcüsü Leys Luaybi yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki ekonomik işbirliği ve turizm açısından Bağdat - Şam uçuşlarının büyük bir önem taşıdığını vurguladı.