Irak Gündemi: 22-28 Temmuz 2019

Siyaset
Irak Parlamentosu Başkanı Muhammed el-Halbusi başkanlığında düzenlenen oturumda 2005’ten beri vilayet meclisi seçimlerinin yapılmadığı Kerkük’ün 2020 yılında yapılması öngörülen seçimlere katılmasına karar verildi. Parlamentoda alınan kararın ardından Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği yaptığı açıklamada, “Yasanın kabulü, kurulun Nisan ayının ilk haftalarında yapılacak yerel seçimlere hazırlık görevine başlaması için mübarek bir adımdır.” denildi. Irak Türkmen Cephesi Başkanı Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, seçmen kütüklerindeki hataların düzeltilmeden seçimlere gidilmesinin şehirde birçok soruna neden olacağını vurguladı. Saddam Hüseyin döneminde Araplaştırma politikasına maruz kalan Kerkük, 2003 yılından sonra ise Kürtleştirme politikasına maruz kalmıştır. Bu nedenle seçimlerden önce seçmen kütüklerinin gözden geçirilerek Kerkük seçmen kütüğüne kaydedilen kişilerin gözden geçirilmesi seçimlerin sağlıklı bir ortamda yapılmasına olanak sağlayacaktır. Seçmen kütükleri gözden geçirilmeden seçimlere gidilmesi ise kırılgan olan Kerkük’ün yapısında onarılması mümkün olmayan sonuçlara neden olacaktır.

Irak 2019 bütçesinin onaylanmasının üstünden yedi ay geçmesine rağmen Bağdat ve Erbil arasındaki anlaşmazlıklar devam etmektedir. Varılan anlaşma uyarınca IKBY’nin petrol üzerinden elde ettiği gelirin yansıması olarak günlük 250 bin varil petrol karşılığı paranın merkezi bütçeye teslim edilmesi gerekmektedir. Buna rağmen Ocak 2019’dan itibaren petrol gelirleri merkezi hükümete teslim edilmemiştir. Bağdat ve Erbil arasındaki anlaşmaya uyulmaması Irak Parlamentosu’ndaki grupların Maliye Bakanı Fuad Hüseyin’in görevden alınması tartışmalarına neden olmaktadır. Abdülmehdi hükümetinin ilk çıkardığı bütçe olan 2019 bütçesinin IKBY üzerinden sağlanması gereken petrol gelirlerini sağlamamadan memur maaşlarının ödenmesi hükümet üzerindeki “başarısız” tartışmalarına neden olmaktadır.

ABD Kongresi, “İran tarafından Irak’ın İstikrarsızlaştırılmasını Önleme” yasasının geçerlilik süresini uzattı. ABD Kongresi söz konusu kararla İran’ın Irak’taki silahlı aktivitelerini, Irak’taki demokratik ve ekonomik sistemin zarar görmesini, siyasi sürecin sekteye uğramasını engellemeyi amaçlamaktadır. ABD ile İran arasındaki gerginlik, ABD’nin nükleer anlaşmasından çekilmesi ve yaptırımları tekrar uygulamaya koymasıyla beraber yeni bir sürece girmiştir. ABD Kongresi ile süresini uzattığı karar ile Irak’taki İran vekillerini hedef alacaktır.

Güvenlik
Irak Savunma Bakanı Nejah el-Şimmari, Ulaşım Bakanı Abdullah Luaibi ile birlikte Basra’yı ziyaret etti. Bakan el-Şimmari ziyaretinde Basra’ya bir deniz üssü yapılacağını açıkladı. Basra, petrol kaynaklarının yanı sıra Irak’ın tek sahil bölgesi olması sebebiyle büyük bir öneme sahiptir. Ülke genelindeki petrol boru hatlarının buluştuğu vilayet olarak limanlar aracılığıyla petrol satışı gerçekleştirilmektedir. Buna rağmen, Basra’da sadece sahil güvenlik merkezi bulunmaktadır. İran ile ABD arasındaki gerilimin arttığı bu süreçte Irak’ın Basra Körfezi’ndeki etkinliğini arttırması beklenmektedir.

Ekonomi
ABD, İran ile olan nükleer anlaşmasından çekilmesinin ardından İran’a karşı yaptırımları tekrar devreye koymuştur. Yaptırımların tekrardan uygulanmaya başlamasının ardından Irak’a üç aylık muafiyetler tanınmıştır. Ancak ABD tarafından muafiyetin uzatılıp uzatılmayacağı tartışması devam etmektedir. Irak, en büyük sınır komşusu olan İran ile iyi ticari ilişkilere sahiptir. Irak, İran’dan tüketim mallarının yanı sıra doğal gaz ve elektrik satın almaktadır. Dolayısıyla yaptırımların Irak için de devreye girmesiyle Irak pazarında ortaya boşluk çıkacaktır. Bu nedenle İran ve Irak arasında para kullanılmadan ticaret yapılması yönünde müzakereler devam etmektedir.