Irak Gündemi: 27 Ağustos-2 Eylül 2018

Siyaset
Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum tarafından yayınlanan kararnameye göre Irak Parlamentosu yeni üyeleriyle 3 Eylül 2018’de toplanacak. Irak Anayasası’na göre ilk oturumda Meclis Başkanı seçilerek göreve başlayacak. Ayrıca parlamento üyelerinin kayıt oldukları gruplara göre hükümeti kurmakla görevleecek koalisyonun belirli olması beklenmektedir.
Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Nuri El-Maliki, “dört yıl önce tekrar başbakanlığa aday olmayacağım dediğim zaman ciddiydim. Bu sözümün arkasında duruyorum ve sözümü değiştirmeyeceğim" dedi. Maliki’nin liderliğini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu seçimlerde 25 sandalye kazanarak dördüncü liste olmuştu. Seçim sonuçlarına göre Maliki’nin hükümeti kurmakla görevlendirilecek en büyük bloku kurması zor görünmektedir. Bu nedenle Maliki’nin Hadi Amiri liderliğindeki Fetih Listesi ile beraber kurulduğu görülmektedir. Maliki, bu tutumu ile birlikte Hadi Amiri tarafından kurulacak bir hükümette yer almayı tercih edeceği söylenebilir.
IŞİD’e Karşı Koalisyon ABD Özel Temsilcisi Brett McGurk’un Türkiye ve Irak arasında görüşmeleri süren Ovaköy Sınır Kapısı’nın açılmasına karşı çıkmak üzere Musul, Kerkük, Erbil, Telafer ve Sincar’da çeşitli toplantılar gerçekleştirdi. Yeni sınır kapısının açılması bölgede Irak Federal Hükümeti’nin etkinin artmasına sebep olacaktır. Dolayısıyla Sincar bölgesindeki terör örgütü PKK’nın etkinliğini azaltacaktır. Ayrıca Türk ürünlerinin, Habur-İbrahim Halil sınır kapısına kıyasla, daha ucuz şekilde Irak piyasasına ulaşmasını sağlayacaktır.

Güvenlik
Irak Başbakanı Haydar El-Abadi, Irak Ulusal Güvenlik Müsteşarı ve Haşdi Şâbi Komisyonu Başkanı Felah Feyyad’ı görevden aldı. Başbakan Abadi tarafından yayınlanan kararnamede Felah Feyyad’ın “siyasete karışması ve bu nedenle tarafsızlığını kaybettiği” için görevden alındığı açıklanmaktadır. Felah Feyyad’ın kurduğu Ataa Hareketi, Başbakan Abadi tarafından kurulan Nasr (Zafer) Listesi ile seçimlere katılmıştı.
İran’ın Haşdi Şâbi’yi kısa menzilli balistik füzeler ile silahlandırdığı iddia edildi. İranlı üst düzey yetkiliye dayandırılan iddiaya göre gönderilen füzelerin sayısı birkaç düzineyi geçmezken, İran ülkesine olası bir saldırı durumunda füzeleri ülkesini savunmak üzere kullanacak. Irak Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada iddiaların gerçekleri yansıtmadığını ve delilsiz olduğu açıklandı. Dışişleri Bakanlığı, “Irak’ın temelsiz iddialara cevap vermesinin gerekmediğini” söyledi.  2014 yılında Haşdi Şâbi’nin IŞİD ile mücadeleye başlamasını müteakiben İran’ın Haşdi Şâbi’ye silah sağladığı bilinmektedir. İran’ın Irak’taki hükümet kurma sürecine Haşdi Şâbi’ye yakın aktörler üzerinden müdahale ettiği söylenmektedir. Bu doğrultuda iddianın İran müdahalesinin önüne geçmek veya, eğer iddia doğru ise, İran’ın Irak siyasetindeki kaldıracını arttırmaya yönelik bir hamle olarak görülebilir.

Ekonomi
ABD’nin İran’a yeniden uygulamaya başlayacağı ekonomik ve finansal yaptırımlar hakkında muafiyet talebiyle Iraklı bir heyet Washington’a gidecek. Obama yönetimi ve İran arasındaki uzlaşıyla kaldırılan ve Trump yönetimi tarafından yeniden gündeme getirilen yaptırımlardan bazı Avrupa Birliği ülkeleri, İran’dan aldıkları doğalgaza alternatif üretmenin zor olması nedeniyle yaptırımlardan muaf tutulmuştu. Irak ise en büyük sınır komşusu İran ile geniş ekonomik ve finansal ilişkilere sahiptir. Bu nedenle Irak hükümeti yaptırım kararının kendi ekonomisine zarar vereceği argümanıyla ABD’den muafiyet talep etmektedir.

Sosyal Hayat
Irak’ın güneyindeki Basra Vilayeti’nde içme suyunun kirliliği nedeniyle protesto gösterileri devam ediyor. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin yaptığı açıklamaya göre her gün 200 zehirlenme vakası yaşanıyor. Komiserlik iki hafta içerisinde sudan zehirlenenlerin sayısının 18 bine ulaştığını duyurdu. Irak’ta hizmet sektörünün yetersizliğini protesto etmek için düzenlenen gösteriler Basra ile sınırlı olarak kalmamaktadır. Diğer vilayetlerde de belediye hizmetlerinin ve altyapının yetersizliği protesto edilmektedir. Gösteriler devam ettikçe siyasi bir kimlik kazanmaktadır. 12 Mayıs 2018 Parlamento seçimlerine katılımın düşük seyrettiği göz önünde bulundurulursa Iraklıların günlük hayatla ilişkili taleplerini farklı kanallardan dile getirdiği söylenebilir.