Irak Gündemi: 4-10 Mart 2019

Siyaset
Irak Cumhurbaşkanı Berham Salih, İranlı mevkidaşı Hasan Ruhani’yi Bağdat’ta ağırladı. Basına kapalı görüşmesinin ardından basın açıklaması yapıldı. Salih, Irak’ın rakip güçler için bir savaş alanı olmamasını ve Irak topraklarından komşu ülkelere saldırı yapılmasını istemediklerini söyledi. Salih, IŞİD tehdidine ilişkin ise "Irak'ta IŞİD’e karşı elde edilen zafer büyük ve önemlidir, ancak bu zafer henüz tamamlanmış değil. Terörün radikal fikirleri ve aşırıcılıktan da kurtulmak lazım. Bunun için daha fazla bölgesel iş birliğine ihtiyaç var. Terörün bölgemizde ve ülkemizde yeniden ortaya çıkmaması için İran ve diğer ülkelerle ortak mücadele ve iş birliği gerekiyor. Bağdat, ortak çıkarlar ve aşırılık yanlısı ideolojiye karşı koymak ekonomik çıkarlar sistemi oluşturmalı” dedi. Irak’ta IŞİD’in toprak egemenliği sonlandırıldıktan sonra Irak yeniden imarın öncülenmesi beklenen bir sürece girmiştir. Buna rağmen petrol fiyatları ve artan savunma harcamaları yeniden imar sürecini olumsuz etkilemektedir. Bu süreç içerisinde Irak’ın komşuları ile sorunsuz bir ilişki istemesi beklenmektedir. Irak, bu nedenle İran üzerindeki baskılara rağmen ekonomik açıdan önemli bir komşusu olan İran ile ilişkilerini sürdürmeyi istemektedir.

Ulusal Hikme Akımı Lideri Ammar el-Hekim, “Irak egemen bir ülkedir, diğer ülkelerin egemenliği altında değildir. Bu nedenle ülkede yabancı askeri üslere ve tek taraflı provokasyonlara karşı çıkıyoruz” dedi. Hekim açıklamasının devamında Iraklı siyasetçilere seslenerek “beraber çalışarak güçlü ve istikrarlı bir Irak’ın inşa edilebilir” söyledi. Ammar el-Hekim, Irak İslam Yüksek Konseyi’nden ayrıldıktan sonra Iraklılık kimliğini öncülemeye başlamıştır. Hekim, bu doğrultuda Irak’taki yabancı askeri güçlere karşı çıkmaktadır. Ancak Hekim’in bu açıklaması Irak halkında oluşan siyasete küskünlüğü aşmak istediğini göstermektedir.

Güvenlik
Musul’a bağlı Mahmur ilçesi yakınlarında Türkmen Haşdi Şaabi görevlilerine gerçekleştirilen terör saldırısı Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından kınandı. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Irak’ın Musul Vilayeti’ne bağlı Mahmur ilçesi yakınlarında 6 Mart 2019 tarihinde gerçekleştirilen terör saldırısında beş Türkmen güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği ve otuz Türkmen güvenlik görevlisinin yaralandığı üzüntüyle öğrenilmiştir. Bu menfur terör saldırısını şiddetle lanetliyoruz. Tüm Türkmen kardeşlerimize ve dost Irak halkına başsağlığı, hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet ve yaralılara acil şifalar diliyoruz” ifadeleri kullanıldı. Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız ise "Korkaklar bu gece de işbaşındaydı. Mahmur yakınlarında kurulan korkak pusunun sonucunda şehit olan Türkmen Haşdi mensuplarına Allah'tan rahmet, çok sayıdaki yaralılara acil şifalar diliyorum. Türkiye, cesurların kötülüğe karşı verdiği mücadelede Irak'ın yanındadır." ifadelerini kullandı.

Mahmur yakınlarında Türkmen Haşdi Şaabi gücüne karşı gerçekleştirilen terör eyleminin ardından Irak güvenlik güçleri olayla ilgili olabileceğini düşündüğü 48 kişiyi göz altına aldı. Irak polisi, saldırıyı terör örgütü IŞİD’in düzenlediğini açıkladı. Tartışmalı bölgeler kapsamında değerlendirilen Mahmur’da, Musul vilayetine bağlı olmasına rağmen peşmerge güçleri bulunmaktadır. Merkezi yönetim ve IKBY arasında güvenlik konusunda koordinasyonun sağlanamaması bölgeyi terör örgütleri açısından güvenli bir alan haline getirmektedir.

Ekonomi
Suudi Arabistan – Irak Koordinasyon Konseyi, Bağdat’ta toplandı. Toplantıya Irak Koordinasyon Konseyi Başkanı, Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Mehdi Alak’ın yanı sıra Genel Gümrük İdaresi temsilcileri ile Suudi Arabistan Koordinasyon Konseyi Başkanı Abdurrahman bin Ahmed el-Harbi ve Suudi Arabistan Ticaret ve Yatırım Bakanlığı temsilerinin de katıldı. İki ülke arasında gerçekleştirilecek Koordinasyon Toplantısında birçok anlaşmanın imzalanması beklenmektedir. Bu anlaşmaların başında ise vizelerin kaldırılması anlaşması ve Suudi Arabistan kuracağı sanayi bölgesi ile ilgili anlaşmalar gelmektedir.

Sosyal Hayat
IKBY’de bulunan 14 sığınmacı kampında yaşayan yaklaşık 200 bin kişinin kimliksiz yaşadığı açıklandı. Musul, Irak güvenlik güçleri tarafından IŞİD işgalinden kurtarılmasının üzerinden bir yıldan fazla zaman geçmesine rağmen şehirdeki normalleşme tamamlanmamıştır. IŞİD’den kurtarma operasyonunda yıkılan binaların enkazı henüz kaldırılmamıştır. Diğer yandan IŞİD’den kaçan Iraklılar veya IŞİD işgali altında doğan Iraklılar kimlik belgesine sahip değildir. Bu durum insanların eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlerden mahrum kalmasına neden olduğu gibi siyasi haklarını kullanmalarına engel oluşturmaktadır. Diğer yandan kimlik belgesi olmayan Musulluların ise şehirlerine dönüşü engellenmektedir.

Irak’tan kaçırıldıktan sonra Londra’daki Heathrow havalimanında yakalanan Babil döneminden kalma tarihi eserlerin Irak’a iade edileceği açıklandı. Eser üzerinde inceleme yapan uzman, eserin kayıtlı olmadığı dolayısıyla Irak’ta yapılan kaçak bir kazıda bulunulduğunu tahmin etmektedir.