Irak Gündemi: 8-14 Temmuz 2019

Siyaset
Irak eski Başbakanı Haydar el-Abadi, hükümetin yolsuzlukla mücadelede başarılı bir karne sergilemediğini söyledi. Abadi, “Yolsuzlukla nasıl mücadele edebilirsiniz? Bu durum yargının elinde mi? Tüm yolsuzluklarla tek seferde mücadele edebildiğini iddia eden kişi aslında yolsuzlukla savaşmıyordur” dedi. Abadi, yolsuzlukların artık daha görünür hale geldiğini, hatta hükümet kurulma sürecinde bazı partilerin bakanlıkları satın aldığını iddia etti. Abadi, diğer yandan, Irak’taki mezhepsel gerilimin arttığını söyledi. Abadi, mezhepçilik tehdidiyle ilgili “Geçmişte mezhepçilik, parlamentodaki bloklar arasında yaşanan fikir ayrılıklarında, ganimetleri bölüşmek için bir silah olarak kullandı. Bu yüzden şimdi bu haldeyiz. IŞİD veya yeni bir terör örgütü ya da teröristler, siyasetçiler ve diğerlerinin karışımından oluşan bir yapı yeniden Irak topraklarında ortaya çıkarsa, bu Irak’ın tamamen çökmesine yol açacak tehlikeli bir yapılanma olacaktır” dedi. Irak siyasetinde tekrar aktif bir rol almak, hatta ikinci dönemi olarak başbakan olmak isteyen Abadi, hükümete yönelik eleştiriler yöneltmektedir. Abadi, 2018 parlamento seçimlerinden sonra güçlü başbakan adaylarından birisi olmasına rağmen partisinin beklenen başarıyı elde edememesi nedeniyle koltuğunu kaybetmiştir. Yaz aylarında özellikle güneydeki vilayetlerde elektrik ve diğer kamu hizmetlerinin aksamasıyla başlaması beklenen gösterilerin boyutuna göre Abadi, başbakanlık için olan talebini yeniden dile getirmesi beklenmektedir.

Dava Partisi, 17. Olağan Kongresi’ni Kerbela’da düzenledi. Irak eski Başbakanı Nuri el-Maliki, 400 parti üyesinden 340 oy olarak genel sekreter seçildi. 2005 yılında Dava Partisi Genel Sekreteri İbrahim Caferi’nin başbakan seçilmesiyle başlayan, 2006-2014 yılları arasında Nuri el-Maliki’nin başbakanlığı ile devam ve son olarak Haydar el-Abadi’nin görevi 2014-2018 yılları arasında üstlenmesiyle Dava Partisi, 2005 yılından 2018 yılına kadar Irak’taki başbakanlık görevini üstlenen kişilerin partisi olmuştur. Ancak Nuri el-Maliki’nin göreve geldiği 2006 yılından itibaren Dava Partisi, genel sekreter seçmemiş ve görevi 11 kişilik bir komisyon yürütmüştür. Bu durum parti içerisindeki farklı kanatların oluşmasına neden olmuştur. Haydar el-Abadi’nin partideki bütün görevlerinden istifa etmesi ile Nuri el-Maliki kanadının güçlendiği söylenebilir. Zira, Dava Partisi’nde oluşan teamüle göre aynı kişinin ikinci kez yönetime seçilmemesi gerekmektedir.  

Güvenlik
Bağdat’ın güneybatısında yer alan el-Malif bölgesindeki Ebu Faddal el-Abbas türbesi yakınlarında intihar saldırısı düzenlendi. İlk belirlemelere göre beş kişi hayatını kaybetti. Saldırıyı üstlenen grup olmadı. Saldırıyı üstlenen grup olmamasına rağmen hedefin Şii Vakfı’na bağlı bir türbe olması akıllara IŞİD’i getirmektedir. 2017 yılında IŞİD’e karşı zafer ilan edilmesine rağmen terör örgütü varlığının şeklini değiştirerek faaliyetini sürdürmektedir. Özellikle Suriye sınırına yakın bölgelerde IŞİD hücreleri olmasına rağmen Irak’ın diğer bölgelerinde de terör örgütü eylemlerini benzer şekilde sürdürmektedir. Şii Vakfı, yaptığı açıklamada hükümetten sorumluların bulunmasını istemektedir.

Irak güvenlik güçleri, 7 Temmuz itibariyle “Zaferin İradesi” isimli operasyonun başlatıldığını duyurdu. Operasyon Selahaddin, Ninova ve Anbar vilayetleri sınırları içerisinde gerçekleşmektedir. Yapılan açıklamaya göre operasyona Irak ordusu, Haşdi Şaabi, Haşdi Aşairi ve IŞİD karşıtı koalisyon hava desteği ile katılmaktadır. 2017 yılının sonlarına doğru IŞİD’e karşı zafer ilan edilmesine rağmen terör örgütü uyuyan hücreleri ile varlığını sürdürmektedir. Diğer yandan, Suriye sınırındaki geçişgenlikten faydalanmakta ve çölün sağladığı izolasyonu kullanmaktadır. Bu nedenle Irak güvenlik güçleri tarafından başlatılan operasyon, IŞİD üyelerini doğrudan hedef almanın yanı sıra IŞİD üyelerinin lojistik hattını kesmeyi amaçlamaktadır. Bu nedenle toprak hakimiyetinden vur kaç eylemlerine dönen terör örgütü varlığını koruyabilmek için Irak genelindeki etkinliğini arttırabilir.

Ekonomi
Irak ile Ürdün arasında varılan anlaşmaya göre Irak, Ürdün’e piyasa fiyatının altında günlük 10 bin varil petrol satacak, Ürdün ise Akabe Limanı’ndan Irak ürünlerinin satılması için vergileri indirecektir. IŞİD sonrası ortaya çıkan yeni durumda Irak komşuları ve bölge ülkeleri ile ilişkilerinde yeni sürece girilmektedir. Bu sürecin en büyük somut örneği ise Irak’ın Kuveyt’i işgali ile ilişkileri kesilen Suudi Arabistan ile normalleşme sürecine girmesidir. Bu doğrultuda Irak’ın Ürdün ile olan ilişkilerindeki iyileşme de dikkat çekmektedir.

Çin Devlet İnşaat ve Mühendislik Şirketi yöneticisi Yu Tao yaptığı açıklamada şirketinin Körfez ve Irak bölümünün Irak’taki petrol sektöründeki varlığını arttırmayı amaçladığını söyledi. Tao, Irak’taki ekonominin petrol etrafında oluştuğunu bu nedenle kendilerinin bu alanda varlık göstermek istediklerini söyledi.