İsrail-Filistin Gündemi: 19-25 Kasım 2018

Çad Devlet Başkanı İdris Debi 40 yıl aradan sonra diplomatik ilişkilerin bulunmadığı İsrail'i ziyaret etti. Debi' nin ziyaretinin ardından hükümet kaynakları İsrail' in Bahreyn ile de diplomatik ilişkileri geliştirme yolları aradığını doğruladı. Geçtiğimiz pazar Çad Devlet Başkanı Debi ile kameraların karşısına geçen İsrail başbakanı Netanyahu, Arap ülkeleri ile ilişkilerini geliştirmek istediklerini söyledi. Netanyahu bir ay önceki Umman' a yaptığı resmi ziyareti hatırlatarak, başka Arap ülkelerine de benzer ziyaretler olabileceğine dikkat çekti. Burada kast edilenin yakın zamanda Bahreyn' e yapılacak ziyaret olduğu bilinmektedir.

İsrail kaynakları Netanyahu’ nun önümüzdeki günlerde diplomatik ilişkilerin bulunmadığı Bahreyn’e resmi ziyarette bulunacağını açıklamıştır. Bu durum Filistin kaynakları tarafından ihanet olarak nitelendirilmiştir.

• İsrail’in özellikle İran tehdidini kullanarak Arap Körfez devletleri ile yakın ilişkiler geliştirdiğini bilmekteyiz. Özellikle son dönemde Netanyahu’ nun Umman ziyareti, yine Spor Bakanı' nın Birleşik Arap Emirlikleri’ ni ziyaret etmesi bu çerçevede değerlendirilebilir. Bununla beraber İsrail bu ziyaretler neticesinde aslında kendisine karşı Filistin meselesi üzerinden oluşmuş olan büyük Arap blokunu da zayıflatmayı amaçlamaktadır. Bu durum uzun vadede Filistin yönetimini İsrail meselesinde Arap devletlerinin dışında farklı ortaklar aramaya itecektir. Kısacası artık Arap-İsrail çatışması 90’lı yıllardan itibaren Filistin-İsrail çatışmasına dönerken son dönemde yeni bir isimlendirmeye de ihtiyaç duyabilir.

Filistin yönetimini temsilen Kudüs valiliği yapan Adnan Ğays  25 kasım tarihi itibari ile ikinci kez tutuklandı. Daha önce 20 Ekim tarihinde tutuklanmış olan Ğays, o dönemde Doğu Kudüs’te bulunan Filistinlilerin ev ve arsalarını İsraillilere satmamaları için tehdit ettiği sebebiyle tutuklandığı açıklanmıştı. Dün tekrar tutuklanan Valinin neden tutuklandığına dair resmi açıklama yapılmasa da aynı sebeple bağlantılı olarak tutuklandığı düşünülmektedir. Bununla beraber Filistinli kaynaklar ise bu ve benzeri tutuklamaların sürekli olduğunu, amacın Filistin’in sembol isimlerine karşı yürütülen istiskal hareketi olduğunu ve bu istiskaller ile Filistinlilerin direniş ruhunu kırmayı hedeflendiğini söylemektedir.

Güney Afrika'nın Filistin nezdindeki büyükelçisi Eşref Süleyman Gazze’de Hamas lideri İsmail Haniye’ yi ziyaret ederek Gazze üzerindeki İsrail ambargosunun kaldırılması çağrısını yaptı. Aynı şekilde Filistin meselesi ile alakalı olarak son zamanlarda ortaya çıkan gelişmelerin genel bir değerlendirmesinin yapıldığı toplantıda Filistin meselesine destek mesajları dikkat çekti.

Filistin-İsrail çatışması başladığı günden bugüne birçok barış planı ortaya atılmıştır. Bunların arasında en güçlü çözüm teklifi olan “iki devletli model”; Trump’ ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak ilan etmesinden sonra sıkıntılı bir sürece girmiştir. Buna karşılık Trump son dönemde yüzyılın antlaşması olarak bilinen yeni bir çözüm önerisine sahip olduklarını ve bunu yakında açıklayacaklarını belirtmektedir. Bu hafta ise gerek İsrail tarafından gerekse Filistin tarafından yapılan açıklamalar ile bu antlaşma daha doğmadan başarısız ilan edildi. Önce Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın danışmanı Nebil Şaat, Trump’ın yüzyılın antlaşmasının bölgeye barış getireceğine inanmadığını söylemiştir. Bu açıklamanın hemen bir gün sonrasında ise İsrail Adalet Bakanı Ayelet Şaked ise yüzyılın antlaşmasının ne olduğu belli olmayan bir şey olarak nitelendirip sadece zaman kaybı olduğunu söyleyerek aslında bu antlaşmayı doğmadan ölü ilan etmiştir.

Geçtiğimiz hafta Gazze bombardımanının ardından Savunma bakanı Liberman istifa etmiş ve İsrail hükümetinde bir çatlak ortaya çıkmıştı. Bu çatlak sonrası ülkede erken seçim olacağı uluslararası gündemi yoğun bir şekilde meşgul etmişti; fakat İsrail Eğitim Bakanı ve koalisyon hükümeti ortaklarından Yahudi Evi Partisi lideri Naftali Bennnett, Başbakan Binyamin Netanyahu başkanlığındaki hükümete destek vermeye devam edeceklerini açıkladı. Bununla beraber erken seçim tartışmaları da son bulmuş oldu. İstifa edeceği düşünülen İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett, geçen pazar sürpriz bir açıklama yaparak partisinin Başbakan Netanyahu' ya ikinci bir şans vermek istediğini söyledi.