Körfez Gündemi: 11-17 Mart 2019

Suudi Arabistan
ABD’li senatörler Bob Menendez ve Marco Rubio, Trump yönetiminin sivil bir nükleer anlaşmanın müzakereleri sırasında federal kanunları ihlal etmiş olabileceği savıyla Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi’ne bildirimde bulundular. ABD’nin diğer ülkeler ile nükleer işbirliğini düzenleyen 1954 yılı Atom Enerjisi Kanunu’nu esas aldıkları ileri sürülen senatörler, Suudi Arabistan ile nükleer işbirliğine varılmasında Enerji Bakanlığı’nın nasıl bir rol oynadığının araştırılması telkininde bulundular. Enerji portföyünü çeşitlendirmek isteyen Suudi Arabistan’ın sivil nükleer projeler yürütebilmek için son zamanlarda ABD ile ikili bir nükleer işbirliği anlaşması imzalamak amacında olduğu biliniyor.

Hafta içinde BM İnsan Hakları Komisyonu’nda bir konuşma yapan Suudi Arabistan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı el-Aiban, yankıları devam eden Kaşıkçı cinayetinin uluslararası boyutta bir dava olarak görülemeyeceğini, konunun Suudi Arabistan’ı ilgilendirdiğini söyledi. Cinayetten sorumlu olan kişilerin Suudi Arabistan adaletine teslim edildiklerini ve gizli göz altı merkezlerinde işkence gördükleri iddiasının doğru olmadığını belirtti. Suudi Arabistan geçen hafta konu ile ilgili olarak uluslararası toplum nezdinde büyük eleştirilere konu olmuştu.

Birleşik Arap Emirlikleri
Avrupa Birliği’nin “vergi cennetleri kara listesi” genişletildi ve listeye BAE’de dahil edildi. Kara listeye alınan ülkeler AB ile ticaretlerinde daha sıkı kontrollere maruz kalıyor. AB kara listeye alınan ülkelere karşı yaptırım uygulamanın gerekliliği konusunda anlaşsa da yaptırımın ne olacağı konusu henüz netleşmiş değildir. Ülkelerin kara listeye alınmasının nedeni ise bu ülkelerdeki “vergi kaçırma” kolaylığı sağlayan düzenlemeler.

BAE yetkilileri de ülkenin vergi cennetleri kara listesine alınması üzerine, konu ile ilgili bir açıklama yaptı. BAE Bankalar Federasyonu Başkanı’nın (the UAE Banks Federation) açıklaması kara listeye alınma kararının “iletişim eksikliği” sebebiyle meydana geldiği yönündeydi. AB’nin hazırladığı söz konusu liste, ilk olarak 2017 yılında yayınlanmıştı.

Son dönemlerde BAE’nin aktif politikalar yürüttüğü bölgelerden birisi de Afrika Boynuzu. BAE, askeri üs kurmakta olduğu Somaliland’in Berbera şehrinde bir elektrik santrali kuracak ve havaalanının restorasyonunu gerçekleştirecek. Söz konusunu hizmetler, 6 ay önce Somaliland Başkanı’nın BAE’yi ziyaretinde kararlaştırılmıştı. Ayrıca, BAE’nin çalışmalarına devam ettiği Berbera’daki askeri üs de haziran ayında işlevsel hale gelecek.

Katar
Katar kabinesi son yıllarda düşük gelir üreten emlak sektörünü canlandırmak için çarşamba günü aldığı kararda, yabancıların emlak satın alabilecekleri bir takım yeni bölgeler belirlendiğini duyurdu. Katar, ülkesinde yabancıların emlak satın alabileceğine dair yasayı geçen sene uygulamaya koymuştu ancak yasa çok dar bir bölgeyi kapsamaktaydı. Çarşamba günü alınan karar ile bölgelerin sayısının artırılacağı açıklandı.

FIFA, yayınladığı raporda Körfez ülkelerinin 2022 Dünya Kupası’na katılabilmeleri için Katar’a uyguladıkları ambargoyu kaldırmaları gerektiğini belirtti. Raporda ayrıca, Bahreyn, Suudi Arabistan ve BAE’nin Katar ile diplomatik bağlantılarını ve dolayısıyla seyahat bağlantılarını düzene koymadıkları sürece Katar’ın bu ülkeler ile müsabakaya çıkmaya zorlanamayacağına vurgu yapıldı. Turnuvaya 48 takımın katılması kararının onaylanması çerçevesinde, Katar’ın turnuvayı komşu ülkelerden birisiyle düzenlemesine FIFA Konseyi tarafından onay verildi. Daha önce bu ülkenin BAE olacağı öngörülmekte iken, Körfez krizindeki arabuluculuk çabaları sebebiyle Kuveyt ve Umman’da öne çıkan ülkeler arasında yer alıyor.

Yemen
ABD Kongresi’nin uzun süredir Yemen’deki savaşta Suudi Arabistan’a olan desteğin sona erdirilmesi çağrısı vardı. Bu hafta içinde, Senato’da ABD’nin Suudi Arabistan’ın Yemen’deki faaliyetlerine destek vermesini engelleyen bir tasarı 53 oya karşılık 46 oy ile onaylandı. Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun El-Kaide ile mücadelesi, verilen kararın dışında kalıyor. Benzer bir tasarı daha önce yine Senato’dan geçmiş fakat Temsilciler Meclisi’nden geçememişti Fakat şu an Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde tasarının geçmesi büyük ihtimal olarak görülüyor.

Yemen’in kuzeyinde Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun hava saldırısında 22 sivil hayatını kaybetti. BM nezdinde Hudeyde için ateşkes anlaşmasına varılsa da Yemen genelinde çatışmalar ve koalisyonun hava saldırıları devam ediyor.

Kuveyt
Kuveytli parlamenterler hükümetin ülkedeki yabancıların sayısını yüzde 50 oranında azaltmasını istedi. Parlamenterler, Kuveyt’te 3,3 milyon yabancının bulunduğunu ve bunun da ülkedeki trafiği ve hizmetleri olumsuz etkilediğini vurguladı. Öneride, 3,3 milyon yabancının önümüzdeki 5 yıl içerisinde yarı yarıya düşürülmesinin gerektiği vurguladı.

Bahreyn
Bahreyn’de 2017 yılında oturma eylemine katıldıkları gerekçesiyle 167 kişi hapis cezasına çarptırıldı. Oturma eyleminde 5 kişi öldürülmüş ve yüzlerce kişi tutuklanmıştı. Oturma eylemi, Bahreyn’in en önemli Şii din adamlarından Ayetullah Isa Kasım’ın evinin önünde yapılmıştı. Oturma eyleminin sebebi ise, Ayetullah Isa Kasım’ın vatandaşlıktan çıkarılması üzerine ülkeden sınır dışı edilebileceği korkusuydu. 2011 ayaklanmalarından sonra Bahreyn’de mahkemelerin toplu şekilde görülmesi yaygın bir olay haline geldi. Bahreyn’de Şii vatandaşlar kendilerine iş verilmediğinden, hükümet hizmetlerinden yararlanamadıklarından ve ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördüklerinden yakınıyorlar.  

Umman
İsveç’teki Yemen müzakerelerinde atılan güven artırıcı önlemler çerçevesinde yaralıların taşınmasında rol oynayan Umman, Yemen savaşı ile ilgili olarak yeniden gündeme geliyor. Umman, Yemen’de tutulan Malezyalı ve Endonezyalı 2 kişinin salıverilmesini sağladı. Malezyalı ve Endonezyalı kişiler, Husiler tarafından tutuluyordu.