Körfez Gündemi: 13-19 Mayıs 2019

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan’daki iki petrol pompa istasyonuna silahlı drone ile saldırı düzenlendi. Zarar gören petrol pompa istasyonlarının, petrol üretimini ve petrol ihracatını kesintiye uğratmasının beklenmediği söylendi. Petrol pompa istasyonları, Suudi Arabistan devlet şirketi Aramco’ya aitti. Saldırıdan sonra ham petrolün varil fiyatı yüzde 1,38 yükseldi. Saldırının yapıldığı istasyonlar Riyad’ın 320 kilometre batısında bulunuyor. Saldırıyı Yemen’den Husiler üstlendi. Husiler, kendi yayın organlarından yaptıkları açıklamada, yedi adet drone ile Suudi Arabistan’a karşı büyük bir operasyon gerçekleştirildiğini açıkladı. Pazar günü de ikisi Suudi Arabistan, biri Norveç, biri Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere dört petrol tankeri, BAE’nin Füceyre emirliğinden yola çıktıkları sırada hedef alınmıştı. ABD kaynakları bu saldırının arkasında İran’ın olabileceğini belirtti. Husiler daha önce drone ile saldırılar düzenlemiş olsa da, ilk defa bir Aramco tesisi dronelar tarafından hedef alındı. Suudi Enerji Bakanı, tankerlerden birisinin petrol yüklemesi yapmak üzere Suudi Arabistan’ın Ras Tanura Limanı’na gitmekte olduğuna işaret etti.

Drone saldırısı ile kesintiye uğrayan Suudi Aramco şirketinin iki petrol pompa istasyonu tekrar aktif hale geldi. Duvedmi ve Afif kentlerindeki petrol pompa istasyonları, yapılan çalışmalar ardından eski haline döndü. Saldırı yapılan petrol pompa istasyonları, doğudaki rezerv bölgelerinden batıda yer alan limana petrol taşıyan hat üzerinde bulunuyordu.

Belçika Dışişleri Bakanı, “Yemen gibi çatışmalarda kullanılıyorsa Suudi Arabistan’a silah satışı durdurulabilir” açıklamasında bulundu. Daha önceden Belçika’da bir takım basın yayın kurumları söz konusu bağlantıyı ortaya koymuştu.

Birleşik Arap Emirlikleri
İran ile artan gerilimler dolayısı ile, ABD’nin iki savaş gemisini Körfez bölgesine yönlendirmesinin ardından, Birleşik Arap Emirlikleri’nde art arda şiddetli patlamalar meydana geldi. 7 Emirlikten biri olan Füceyre emirliği limanında demirlemiş petrol tankerlerinde art arda şiddetli patlamalar meydana geldi. Füceyre limanı, Hürmüz Boğazı’na 70 mil uzaklıkta yer alıyor. Patlamalar limanda yer alan petrol dolu 7 ila 10 tankerin alev alması sonucu gerçekleşti. Füceyre limanı açıklarında meydana gelen saldırının petrol tankerlerine sabotaj olduğu söylendi. Saldırılardan birinin Suudi Aramco’ya ait ve ABD’ye götürmek üzere ham petrol yüklemek için ve Ras Tanura limanına doğru ilerleyen bir gemide yaşandığı belirtildi.

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Anwar Gargash, BAE’nin İran ile çatışmasızlık iklimine bağlı kalmak istediğini açıkladı. Sabotaj meselesi ile ilgili ABD’li yetkililer, saldırının Yemenli ya da Iraklı Şii milisler tarafından yapıldığını söyledi. ABD’nin Körfez bölgesine 120,000 asker konuşlandırmayı düşündüğü iddiası da Trump tarafından yalanlandı. Trump, böyle bir durum gerekirse sayının çok daha fazla olacağını söyledi.

Birleşik Arap Emirlikleri, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) birliklerini çete olmakla suçladı. UMH birlikleri, Libya’da Hafter’e karşı savaşan gruplar olarak biliniyor. Gargaş ayrıca Libya’nın başkenti Trablus’a insansız hava araçları ile düzenlenen saldırılara BAE’nin katıldığı iddialarını görmezden gelerek, Libya’da çözümün askeri olmadığını savundu. Libya’nın başkenti Trablus’a Çin yapımı insansız hava aracı ile füze saldırısı düzenlendiği ve Çin yapımı İHA’yı bölgede yalnızca BAE’nin kullandığı biliniyor. Genelde ise bu füzeler sadece Çin, BAE ve Kazakistan tarafından kullanılıyor. Libya kaynaklarına göre, Hafter’in elinde sadece Muammer Kaddafi döneminden kalma eski Rus savaş uçakları bulunuyor. Bu da Hafter güçlerinin gelişmiş savaş uçağı ve helikopterlerden yoksun olduğu anlamına geliyor. 2017 yılında yayımlanan bir BM raporu da BAE’nin, Libya’nın doğusundaki Hadim bölgesinde askeri hava üssü inşa ettiğine işaret etmişti. Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa, Suudi Arabistan ve Mısır, 4 Nisan’da başkent Trablus’u Ulusal Mutabakat Hükümeti’nden almak için saldırı başlatan Hafter’in uluslararası destekçileri olarak biliniyor.

Katar
Geçtiğimiz günlerde, Katar Emiri Temim bin Hamed Al Sani, Batı Şeria ve Gazze’deki Filistin halkına 480 milyon dolarlık bir yardım paketi tahsis edilmesi talimatı vermişti. Bunun üzerine, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, yaptığı açıklamada Katar’ın, İsrail ablukasının kaldırılması için büyük çaba sarfettiğini vurguladı. Katar’ın bölgeye yönelik benzer faaliyetleri 2007 yılından beri devam ediyor.

Birleşmiş Milletler, Katar’a işçi hakları konusunda reform yapılması ve ölüm cezasının kaldırılması çağrısında bulundu. Katar, bugünlerde 14 ülke ile birlikte İnsan Hakları Konseyi tarafından değerlendirmeye tabi tutuluyor. Katar bundan önce 2014 yılında değerlendirmeye alınmıştı.

Yemen
BM, Husilerin Aralık ayında İsveç’te üzerinde anlaşılan Hudeyde Ateşkesi dahilinde Yemen’in üç önemli limanından kuvvetlerini çekme kararı aldıklarını açıkladı. Buna göre Husilere bağlı kuvvetler, Hudeyde, Salif ve Ras limanlarını sahil güvenlik ekiplerine teslim etti. Bu gelişmenin akabinde ise BM, ateşkes anlaşmasının uygulanması için siperlerin, bariyerlerin ve mayınların bölgeden temizlenmesi gerektiğini vurguladı. Her ne kadar ateşkesin uygulanmasında Husilerin önemli limanları sahil güvenlik ekiplerine terk etmesi önemli bir adım olsa da, Yemen halkı ve Yemen hükümeti, Husilerin bu kararını bir taktik olarak görüyor.

Kuveyt
Kuveyt Meclis Başkanı Merzul el-Ganim, Körfez bölgesinde son günlerde yaşanan gelişmelerin değerlendirildiği bir toplantıda bölgede savaş çıkma ihtimalinin yüksek olduğunu düşündüğünü belirtti. Kuveyt’in herhangi bir olumsuzluğa karşı da hazır durumda olduğunu belirten Meclis Başkanı, gelişmelerin sonucunun savaş olmamasını umduklarını da söyledi.

Kuveyt Emiri Sabah el-Ahmed Cabir es-Sabah Ulusal Muhafız Kuvvetleri’nin merkezine bir ziyarette bulundu. Ülkesinin Ulusal Muhafız Kuvvetleri’ne bölgedeki gelişmelerden ötürü dikkatli olmaları gerektiğini hatırlattı.

Bahreyn
Bahreyn, Körfez’deki müttefikleri Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt tarafından ülkenin bütçe açığını ve borçlarını kapatması için sunulan 5 yıllık yardım paketi dahilinde, 2019 yılı içerisinde 2.3 milyar dolar elde edeceğini açıkladı. Bahreyn Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre 2.3 milyar dolar tutarı, 2018 yılında aynı paket dahilinde elde edilen tutar ile benzer boyutlarda. Bakanlık ayrıca Bahreyn’in önümüzdeki yıllardaki elde edeceği tutarı da belirtti. Buna göre 2020 yılında 1.7 milyar, 2021 yılında 1.8 milyar, 2022 yılında 1.4 milyar ve 2023 yılında ise 650 milyon dolar ödeme alacak.

Umman
Umman Dışişleri Bakanı, ülkesinin Irak’taki büyükelçiliğinin tekrar açılacağını duyurdu. Umman’ın Irak büyükelçiliği, 1990 yılında Kuveyt işgali sebebiyle kapatılmıştı