Körfez Gündemi: 15-21 Temmuz 2019

Suudi Arabistan
ABD’nin Körfez’de artan gerginlikler sebebiyle Suudi Arabistan’a 500 asker konuşlandıracağı bildirildi. Söz konusu 500 asker, ABD’nin geçen ay açıkladığı Ortadoğu’ya 1000 asker gönderme kararına binaen Suudi Arabistan’ın Prens Sultan Hava Üssüne gönderilecek. ABD, Suudi Arabistan’da konuşlanmış olan askerlerinin büyük çoğunluğunu 2003 yılında bölgeden çekmiş ve Prens Sultan hava üssünün yönetimini Suudi Arabistan yetkililerine devretmişti. Aynı yıl hava operasyonları ile ilgili bir merkezini (Combined Air Operations Center) Katar’a taşımıştı. ABD’nin Suudi Arabistan’a asker gönderme kararı, Kongre’nin iki kanadının da Trump’ın daha önce Suudi Arabistan, BAE ve Ürdün’e Kongre onayı olmadan silah satma kararını engelleme girişimleri olduğu bir dönemde geldi.

Suudi Arabistan’ın devlet petrol şirketi Aramco, ülke içinde 91 oktan benzinin fiyatının 1.44 riyalden 1.53 riyale ve 95 oktan benzinin 2.10 riyalden 2.18 riyale yükseltildiğini açıkladı. Aramco’nun açıklamaları, Suudi yönetiminin enerji ve su fiyatlarını küresel piyasalardaki ihraç fiyatlarına göre düzenleme ihtiyacı üzerine geldi. Suudi Arabistan’da yeni bir düzenlemeye göre daha önce günlük ibadet vakitlerinde kapatılmak zorunda olunan işyerlerinin belirli bir ödeme yapılması karşılığında ibadet vakitlerinde açık olabileceği karara bağlandı.

Birleşik Arap Emirlikleri
Yemen’de BAE güvenlik güçleri tarafından bir Hamas mensubu kaçırılıp, işkence edilerek öldürüldü. Yemen’in başkenti Sana’a’nın doğusunda Marib bölgesinde bulunan Salim Ahmed Ma’arouf’un Hamas mensubu ve aynı zamanda Müslüman Kardeşler ile de bağlantılı olduğu düşüncesi ile kaçırıldığı düşünülüyor. Söz konusu eylemlere ilişkin, BAE resmi yetkililerince bir açıklama gelmedi.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde Federal Authority for Identity and Emiratisation kurumunun yaptığı açıklamada, BAE’de konaklama imkanı olmadan aylık 4000 Dirhem gelirle ya da iş yerlerinin temin ettiği konaklama ile 3.000 Dirhem geliri olan kişiler artık ailesini BAE’ye getirebilecek. Daha önceden bu düzenleme “meslek” temelli iken, değişiklikler sonrası “gelir” temelli oldu.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin ilk astronotu Hazza Al Mansoori, Eylül ayında bir Amerikan ve bir Rus meslektaşı ile birlikte Uluslararası Uzay İstasyonu’na göreve gidecek. Ulusal uzay programını 2014 yılında başlatan BAE, 2021 yılına kadar keşif yapılması amacıyla Mars’a bir sonda göndermeyi ve 2117 yılına kadar da Mars üzerinde insanlardan oluşan bir koloni kurmayı amaçlıyor. BAE’nin ilk astronotu olmayı başaran Hazza Al Mansoori, Nisan ayında 4,000 Emirlik vatandaşı arasından bu görev için seçilmişti.

Katar
Katar’ın kuzeydoğusunda yeni bir deniz üssü inşa edildi. Yeni deniz üssü aynı zamanda Katar Sahil Güvenliği’nin merkez ofisi olarak kullanılacak. 640 bin kilometrekareye inşa edilen üs, Katar Başbakanı Abdullah bin Nasır bin Halife el-Sani tarafından açıldı. Üssün, Katar’ın denizcilik ile ilgili faaliyet kapasitesini ve bu anlamda Körfez İşbirliği Konseyi üye ülkeleri ile işbirliğini de artırması hedefleniyor. Üssün açılış törenine, KİK üye ülkelerinden Umman ve Kuveyt’in de donanma ve sahil güvenlik birimlerinden yetkililer katıldı. ABD 5. Filosu’nun bulunduğu Bahreyn’de görevli olan Koramiral James Malloy da, üssün açılmasının Katar’ın denizcilik ve sahil güvenlik ile ilgili yeteneklerinin artmasını sağlayacağı görüşünde olduğunu belirtti.

Kuveyt
13 Temmuz’da Kuveyt, Mısır’da Müslüman Kardeşler üyesi oldukları gerekçesi ile haklarında cezalar bulunan 8 kişiyi tutukladı. Tutuklama sonrasında Kuveyt, iki ülke arasındaki suçluların iadesi anlaşmalarına binaen söz konusu kişileri Kahire’ye iade etti. Yaşları 32 ve 56 arasında değişen 8 kişinin 2015 yılında Mısır Başsavcısı Hesham Barakat’ın öldürülmesi olayı ile ilişkili oldukları biliniyor. 8 kişilik grubun liderinin Abu Bakr Al Fayoumi olduğu ve diğer kişilerin Al Fayoumi’nin Kuveyt’i “güvenli bölge” olarak onaylamasından sonra Kuveyt’e geldiği düşünülüyor.

Kuveyt Liman Otoritesi (Kuwait Port Authority), Körfez’de tankerler üzerinden devam eden gerginliklerin ortasında limanların güvenliğinin artırılması için yeni bir güvenlik planı üzerinde çalışıldığını bildirdi.

Yemen
Yemen’de savaşan taraflar 5 ayın sonunda ilk defa diplomatik görüşmeler için Yeniden Düzenleme Koordinasyon Komitesi’nin (Redeployment Coordination Committee) çabaları sonucu masaya oturdular. Bundan önce en son 16-17 Şubat tarihlerinde bir görüşme gerçekleştirilmişti. Yemen hükümetini temsil eden heyetin başı Tümgeneral Saghir Aziz ve Husi milislerinin temsilcileri, İsveç’in başkenti Stockholm’de geçtiğimiz Aralık ayında üzerinde anlaşılan Hudeyde liman kentinden askeri olarak çekilme konusunun uygulanması meselesini görüştüler.  Bunun yanında, Hudeyde ateşkesinin yapılmasında önemli rolü olan BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, Riyad’a giderek Yemen Cumhurbaşkanı Abd Rabbu Mansur Hadi ile bir görüşme gerçekleştirdi. Martin Griffiths yaklaşık bir ay süre içerisinde ikinci kez görüşmeler için Riyad’a gitti. Savaşan taraflar arasındaki görüşme sonrasında, tarafların ateşkesi ve çatışmasızlığın uygulanmasını sağlayacak yeni mekanizmalar üzerinde ve bu mekanizmaların mümkün olan en kısa sürede hayata geçirilmesi konusunda anlaştıkları belirtildi.

Yemen ile ilgili bir diğer önemli gelişme ise Hudeyde ateşkesinin koşullarını ve uygulanma sürecini takip etmekle görevli BM misyonunun görevi, BM Güvenlik Konseyi tarafından altı ay daha uzatıldı. Böylece BM’nin gözlem misyonunun görev süresi 15 Ocak 2020 tarihine kadar uzatılmış oldu. BM Güvenli Konseyi, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’e şuan 20 kişi ile sınırlı olan gözlem misyonunun toplam 75 kişi olmasını sağlaması gerektiğini hatırlattı.

Bahreyn
Al-Jazeera kanalı Bahreyn’in muhalif görüşlü kişileri etkisiz hale getirmek için El-Kaide mensubu terörist unsurları kiraladığını iddia etti. Konu ile ilgili 52 dakikalık bir belgesel yayınlandı. Belgeselde Bahreyn istihbaratının, Kral Hamad bin Isa el-Halife’nin direktifleri doğrultusunda El-Kaide ile işbirliği yaptığını kanıtlayan bulgular sunuluyor. Bahreyn istihbaratının, El-Kaide mensubu işbirlikçiler ile İran’ın güneyindeki Belücistan’da görüştüğü iddia edildi. Bahreyn’in, ülkesindeki Şii vatandaşları etkisiz hale getirmek için El-Kaide’den Muhammed Salih isimli bir sözde-yetkili ile işbirliği içinde olduğu belirtiliyor.

Körfez ülkeleri ile İsrail arasındaki normalleşme süreci devam ediyor. Bu hafta, İsrail ve Bahreyn Dışişleri Bakanları Washington’da bir toplantı gerçekleştirdiler. Diplomatik ilişkileri bulunmayan iki ülkenin Dışişleri Bakanlarının ilk defa bir araya geldiği öğrenildi. İsrail’in sadece iki Arap ülkesi ile diplomatik ilişkisi bulunuyor: Mısır ve Ürdün.