Körfez Gündemi: 24-30 Eylül 2018

Körfez Ülkeleri Genel
İran Devrim Muhafızları, Ahvaz kentinde meydana gelen terör saldırısı sonucunda BAE ve Suudi Arabistan yetkililerini uyararak kırmızı çizgilere saygı duyulması gerektiğini belirtti. Her çevreden İranlı yetkililer söz konusu saldırının müsebbibi olarak ABD ve ABD’nin bölgedeki en önemli müttefikleri olarak gördükleri BAE ve Suudi Arabistan’ı göstermişlerdi.
Bu hafta, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, Katar krizi ile ilgili Kuveyt’in oynayabileceği arabuluculuk rolünü konuşmak için Kuveyt’e resmi bir ziyaret gerçekleştiriyor. Kriz meydana geldiğinden beri Kuveyt, Arap Dörtlüsü’nün yanında yer almayarak arabuluculuk pozisyonunu üstlenmişti. Bu hafta içerisinde Katar Emiri Tamim bin Hamed El-Sani’de BM 73. Genel Kurul’unda yaptığı konuşmada diyaloğun önemine vurgu yapmıştı. Bu gelişme ile paralel olarak, Veliaht Prens’in ziyaretinin bu tarihlere rastlaması da bu sebepten sürpriz olarak görülmüyor.
ABD basınında yer alan ifadelere göre, Kuveyt, Bahreyn ve Ürdün’de konuşlu ABD Patriot füze savunma sistemlerinin söz konusu ülkelerden çekileceği kaydedildi. ABD’nin bölgede Suudi Arabistan ve Katar’da da füze savunma sistemleri bulunuyor. Ayrıca Bahreyn’de ABD’ye ait büyük bir deniz üssü bulunmakta. Füze savunma sistemlerinin bu ülkelerden çekileceği kararı ABD’nin Rusya ve Çin’e yönelik mücadelesinde elini güçlendirmeye çalışması olarak yorumlanıyor.

Birleşik Arap Emirlikleri
Geçtiğimiz hafta içinde İran’ın Ahvaz kentinde askeri geçit töreni sırasında meydana gelen terör saldırısı sebebiyle Birleşik Arap Emirlikleri’nin Tahran maslahatgüzarı İran Dışişleri Bakanlığına çağrıldı. BAE’nin Tahran maslahatgüzarının saldırı ile ilgili ifadeleri sebebiyle bakanlığa çağırılıp, uyarıldığı ifade edildi.
BAE’nin Dışişlerinden sorumlu Devlet Bakanı Anwar Gargash, New York’ta BM’nin Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ile görüştükten sonra açıklamalarda bulundu. Çatışmanın çözümlenmesi için Cenevre merkezli gerçekleştirilen çabaların sonuçsuz kalmasının ardından, BM temelli yapılan önerilerin BAE tarafından destekleneceğini belirtti. 6 Eylül’de yapılması planlanan barış görüşmeleri Husi temsilcilerinin katılmaması sebebiyle gerçekleştirilememişti. Husiler ise görüşmeye katılamamalarının nedeni olarak da Suudi ve BAE tarafından engellenmeleri olduğunu belirtmişlerdi.

Suudi Arabistan
Suudi petrol devi Aramco’nun yönetim kurulu başkanı Amin Nasser, uzun zamandır beklenen Aramco hisselerinin halka ilk kez arzı konusunda devletin halen istekli olduğunu fakat bu işlemin 2020 yılına kadar dahi gerçekleşemeyebileceğini bildirdi. Aramco hisselerinin halka arz edilebileceği daha önce duyurulmuş, fakat bu işlem ertelenmişti. Bu süreçte halka arz konusunun rafa kaldırıldığı haberlerinin doğruyu yansıtmadığını belirten yönetim kurulu başkanı, işlemin gerçekleştirileceği belirli bir tarih belirtmekten kaçındı. Suudi Arabistan bu olası satıştan 100 milyar dolar gelir elde etmeyi planlamıştı.

Katar
Katar Emiri Tamim bin Hamid El-Sani, BM 73. Genel Kurulu açılışında yaptığı konuşmasında Katar’a uygulanan ablukanın Körfez İşbirliği Konseyi üye ülkelerin itibarına zarar verdiğini ve Katar aleyhine amaçlanan planların gerçekleştirilemediğini ifade etti. Katar ablukası başta olmak üzere bölge sorunlarının çözümünde diyaloğun önemli olduğunu vurgulayan Emir, abluka gibi problemlerin Körfez İşbirliği Konseyi üye ülkeleri arasındaki sorunların çözümünde oluşturulabilecek yeni mekanizmalara sebebiyet vermesini umduğunu belirtti.
Dünyada en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz üreticisi konumunda olan Katar, bu pozisyonunu sağlamlaştırmak adına sıvılaştırılmış doğalgaz üretim kapasitesini artırmayı hedefliyor. Bu hedef gerçekleştiğinde Katar’ın yıllık sıvılaştırılmış doğalgaz üretim kapasitesi 110 milyon ton seviyelerine yükselecek. Şu anki seviye ise 77 milyon ton seviyelerinde seyrediyor.

Yemen
Hafta içinde, BM İnsan Hakları Konseyi’nde Uluslarararası Yemen Heyeti’nin görev süresinin uzatılmasının oylandığı tasarı olumlu sonuç alarak konseyden geçti. Ağustos ayında Suudi Arabistan ve BAE’nin savaş suçu işleyen yetkililere görev verdiğini raporlayan İnsan Hakları Konseyi’nin bu kararı Suudi ve BAE çevrelerinde hoş karşılanmadı. Tasarının içeriğine göre Uluslararası Yemen Heyeti, Yemen’de bir yıl daha görevini sürdürecek.

Kuveyt-Bahreyn
Parlamentosundan ekonomik reform tasarıları geçirmeye hazırlandığı günlerde Bahreyn, 24 Kasım 2018 tarihinde belediye seçimlerinin yapılacağını açıkladı. Haziran ayında 17 yılın en düşük seviyelerinden tekrar yükselişe geçen Bahreyn Dinarı’nın değeri, Suudi Arabistan, BAE ve Kuveyt gibi Körfez ülkelerinin desteği ile istikrarını korumayı sürdürüyor.
ABD’nin yardımlarını keseceğini açıkladığı BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı’na Kuveyt 40 milyon doları aşan bir yardım yapmayı taahhüt etti. Özellikle yardımın kesildiği bugünlerde, kuruluşun 118 milyon dolar civarında bir bütçeye ihtiyacı olduğu biliniyor.
Ayrıca bu hafta içinde, Bahreyn’de 169 kişi, “Bahreyn Hizbullahı”nı kurdukları gerekçesiyle tutuklanmış durumda bulunuyor. Büyük bir Şii nüfusunu barındıran ve Sünni bir yönetime sahip olan Bahreyn, ülkesindeki Şii’lerin İran tarafından desteklendiği için her zaman sorun olduğundan şikâyetçi bir konumda bulunuyor.