Körfez Gündemi: 3-9 Eylül 2018

Körfez Ülkeleri Genel
Bugünlerde BAE, Uluslararası Uzay İstasyonu’na iki astronot göndermeye hazırlanıyor. Bir önceki hafta, sadece Emirlik mühendislerinin inşa ettiği KhalifaSat uydusunun tamamlandığının duyurulmasından sonra bu hafta da, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda görev yapacak iki BAE vatandaşı olan astronot belirlendi. Ayrıca BAE, 2021’e kadar Mars’a insansız bir roket göndermeyi planlayan ilk Körfez ülkesi. 
BAE’den sonra uzay konusunda adımlar atan bir diğer Körfez ülkesi ise Bahreyn. Bahreyn Uzay Bilimi Ajansı (The Bahraini Space Science Agency), astronotlarını uzaya gönderebilmek adına Rusya ile müzakere halinde, fakat şu ana kadar herhangi bir anlaşmaya varılabilmiş değil. Bahreyn’in taleplerinin görüşüldüğü günlerde ise BAE’li astronotlar Rusya’da eğitim almakta.

Birleşik Arap Emirlikleri:
BAE’nin Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş, İdlib gündemine ilişkin BAE’nin önceliğinin sivillerin çatışmanın dışında tutulması ve Arapların Suriye Krizi’nde rolünün neden azaldığının araştırılması olduğunu belirtti.
Hafta içinde, üst düzey Britanya ve BAE’li politikacılar Londra’da bir görüşme gerçekleştirdiler. BAE Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Abdullah bin Zayid, Britanyalı mevkidaşları ile ekonomik konularda “özel bir toplantı” olarak belirtilen görüşmeler gerçekleştirdi. Dubai’nin haber ajanslarına göre görüşmelerin ana gündem maddesi Britanya’daki BAE yatırımlarının çeşitlendirilmesi ve artırılmasıydı. Britanya ve BAE arasındaki toplam ticaret 2017 yılında %12 artarak 17.5 milyar pound seviyesine yükseldi. Aynı yıl Britanya’nın BAE’ye toplam ihracatının değeri 11.1 milyar pound seviyesinde iken, Britanya’nın BAE’den toplam ithalatının değeri ise 6.4 milyar pound seviyesinde gerçekleşti.
BAE ekonomisine bakıldığında, Ağustos ayının genelinde istihdam seviyesi düşerken, petrol dışı özel sektör büyümesinin yavaşladığı gözlemlendi. Bu yavaşlama seviyesi, beş aylık bir süreç içerisindeki en düşük seviye olarak kaydedildi. Her yıl düzenlenen Atlantik Konseyi Küresel Enerji Forumu, bu yıl ise 12-13 Ocak günlerinde, Abu Dhabi ev sahipliğinde, Muhammed bin Zayid moderatörlüğünde düzenlenecek. Bu yıl düzenlenecek olan forumun konuları arasında “petrolün geleceği”, “enerjinin dijitalleşmesi”, “enerji şirketlerinde ve ülkelerinde çeşitlenme” ve “Doğu Asya enerji talebi ve enerji inovasyonu” yer alıyor.

Katar:
Britanya ve Katar arasında, Katar’a 24 tane Typhoon jetinin yanısıra bir silah paketi ve pilot eğitimi sağlanması konusunda Aralık ayında anlaşmaya varılmıştı. Fakat, Britanya Hazine Bakanlığı yetkilileri hükümetin kredi kuruluşunun bütün portfolyo riskinin % 25’ini bu anlaşmaya bağlanmasının riskli bir durum olduğunu belirtti. Katar’ın anlaşmadan çekilmesi durumu, Hazine yetkililerinin risk olarak değerlendirdikleri nokta olarak göze çarpıyor.
Satış anlaşması Britanyalı savunma şirketi BAE Systems tarafından gerçekleştirilecek üretimlere bağlanmıştı. Satış gerçekleştiği takdirde, Typhoon jetleri için son 10 yılda yapılan en büyük anlaşma olacak.
Katar Finans Bakanı, Katar’ın halihazırda 20 milyar dolar yatırımlarının olduğu Almanya’ya, yatırımlarının artırılacağını bildirdi. Katar daha önceden Volkswagen, Deutsche Bank, Siemens, Hochtief gibi şirketlerden büyük oranda hisse alımı da gerçekleştirmişti. Arap Dörtlüsü tarafından ekonomik anlamda da izole edilmeye çalışılan Katar’ın, ambargoya karşı ekonomik ortaklıklarını çeşitlendirmesi büyük önem arz ediyor. Bu bağlamda ise, salı günü, Türkiye ve Katar arasında, mal ve hizmetlerin ticaretinde serbestleşme amacını taşıyan Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması paraf edildi. Anlaşma özellikle petrol ve doğalgaz gibi ürünlerin daha ucuza teminini sağlayarak üretimde maliyetleri düşürme hedefini kapsıyor.
Katar, hafta içinde yapılan bir düzenleme ile kendi ülkesinde yaşayan yabancı vatandaşlara (expat) daimi oturma izni veren ilk Körfez ülkesi olmaya hazırlanıyor. Düzenleme ayrıca, göçmen işçilerin Katar’ı herhangi bir çıkış vizesi olmadan da terk edebilmelerine olanak sağlıyor. Düzenleme, annesi Katarlı olan çocuklara veya Katar’da 20 yıldan fazladır yaşamış vasıflı kişilere öncelik verecek. Uzmanlar tarafından bu düzenlemenin insan hakları örgütleri ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün talepleri dikkate alınarak hayata geçirildiği belirtiliyor.

Bahreyn:
Bahreyn, bugünlerde ekonomisini yabancı firmalara daha fazla açmayı hedefliyor. Bahreyn’de yapılan bir düzenleme ile artık yabancı firmalar, yerel ortaklar olmadan da ekonomik faaliyet yürütebilecekler. Bahreyn’in bu düzenlemeyi ulusal ekonomisini güçlendirmek amacıyla yaptığı düşünülüyor. Körfezde, bugünlerde uzay ve bilim konularında hareketli gelişmeler yaşanıyor.

Suudi Arabistan:
Suudi Kralı Salman’ın kardeşi, Ahmed bin Abdulaziz el-Suud, eşine az rastlanır bir şekilde açıklamalar yaparak, Suudi Arabistan’ın 2015’den itibaren askeri olarak da müdahil olduğu Yemen’deki çatışmaların, Kral Salman’ın ve oğlu veliaht prens Muhammed bin Salman’ın eseri olduğunu savundu. Suudi Arabistan ve BAE’nin Yemen’deki çatışmalara müdahil olması, son zamanlarda uluslararası toplumdan da artan oranda eleştiriye sebep olmuştu. Eleştirilerin bu sefer Suudi ailesi içinden gelmesi ise eşine az rastlanır bir durum olarak karşımıza çıkıyor.
Suudi Arabistan ekonomisine bakıldığında, OPEC kaynaklarına göre Suudi Arabistan bugünlerde petrol fiyatlarını varil başına $70-$80 bandında tutmayı hedefliyor. Suudi Arabistan’ın petrol fiyatlarını ABD’nin talebini karşılayacak bir düzeyde tutmayı hedeflediği düşünülüyor.

Kuveyt:
Hafta içinde, Kuveyt Emiri Sabah El Cabir El Sabah, Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump tarafından kabul edildi. İkilinin görüşmesi Katar Krizi’nin çözülmesinde Kuveyt’in rolü üzerineydi. Bilindiği gibi krizin patlak verdiği günlerden bu yana Kuveyt, Katar ve Arap Dörtlüsü ülkeleri arasında arabuluculuk girişimlerinde bulunmuştu. İki liderin görüş alışverişinde bulunduğu diğer konular arasında terörizm, Suriye ve Yemen’in geleceği konuları yer aldı.
Geçtiğimiz günlerde Kuveyt, bölge gündemi ve dünya gündeminde en üst sıralarda olan Suriye rejiminin İdlib bölgesine olası askeri müdahalesine yönelik endişe duyduğunu belirtti. Kuveyt Dışişleri Bakan Yardımcısı, Kuveyt’in İdlib’teki muhtemel operasyonu engellemek için çalıştığını ve diplomatik yolların kullanılmasının gerektiğini belirtti.