Körfez Gündemi: 6-12 Ocak 2020

Körfez Ülkeleri Genel
İran, İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire’yi yasadışı gösterilere katılması sebebiyle tutukladı. Sonradan büyükelçiyi salıveren İran, İngiltere’ye protesto notası verdi. Tahran’da düşürülen Ukrayna uçağı sonrası protesto gösterileri yaygınlaştı. Gösteriler Kasım Süleymani’nin öldürülmesi, Irak’taki ABD hedeflerinin vurulması fakat başarılı olunamaması gibi sebepler dolayısıyla da rejim karşıtı gösterilere dönüştü. “Süleymani katildir, rehberi cahildir”, “diktatöre ölüm”, protestoları dikkat çekti. Ukrayna Havayollarına ait yolcu uçağı İran tarafından düşürülmüş, düşme sebebinin “uçağın yanlışlıkla seyir füzesi” olarak tanımlanması olduğu belirtilmişti. Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı İran’ın uçağı yanlışlıkla düşürdüğünü açıklamıştı.

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan öncüğünde “Kızıldeniz ve Aden Körfezi’ne Kıyıdaş Arap ve Afrika Ülkeleri Konseyi” kuruldu. Konseyin üyeleri Suudi Arabistan, Sudan, Cibuti, Somali, Eritre, Mısır, Yemen ve Ürdün’den oluşuyor. Konsey’in amacı Aden Körfezi ve Kızıldeniz’deki suyollarından yararlanılması ve suyollarının korunması.

Japonya Başbakanı Shinzo Abe, 5 günü kapsayan Körfez turunun ilk durağında Riyad’ı ziyaret etti. BAE ve Umman’ı da ziyaret edecek olan Japonya Başbakanı, Körfez’de artan gerilimler sebebiyle bir Körfez turuna çıktı. Japonya geçen ay Körfez bölgesine askeri bir gemi ve iki gözlemci uçak göndereceğini açıklamıştı.

Birleşik Arap Emirlikleri
Yahudilere ait bir gelenek, ilk defa Abu Dabi’de ifa edildi. Sayıları nispeten küçük olan bir Yahudi topluluğun yaşadığı BAE, son dönemde dini tolerans söylemlerinin desteklenmesi adına daha görünür kılınıyor. Ayrıca, Abu Dabi’deki ilk sinagogun inşaatı 2022 yılında tamamlanacak. Sinagog, inançlararası bir merkez inşa eden projede bir cami ve bir kilisenin yanında yer alacak. İnançlararası merkezin toleransı yaygınlaştırma eylemlerini de “İnsan Kardeşliği Yüksek Komisyonu” adı verilen bir yüksek komisyon takip edecek. BAE’de 2008 yılında Dubai’ye de bir sinagog inşa edilmişti.

İsrail Dışişleri Bakanı, Dubai’ye ziyaretini ABD-İran gerilimi sebebiyle erteledi. Yisreal Katz, Dubai’de düzenlenecek olan Expo 2020 ile ilgili hazırlıklar konusunda Dubai’ye bir ziyaret gerçekleştirecekti. İsrail ulusal güvenlik kurumları, bölgede ABD ve İran arasında yaşanan son olaylardan sonra Dubai ziyaretini ertelemesini önermişti.

Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne bağlı Devlet Yüksek Konseyi, hükümete yaptığı çağrıda BAE ile ilişkilerin kesilmesi çağrısında bulundu. Söz konusu hamlenin gerekçesi BAE’nin başkent Trablus’a saldırılar düzenleyen Hafter güçlerinin en büyük destekçisi olması. 4 Ocak’ta meydana gelen askeri okul saldırısı da, Hafter güçlerinin destekçisi BAE’nin Libya’da kullandığı Wingloon II SİHA’sı ile gerçekleştirilmişti.

Katar
Katar Emiri Temim bin Hamed el-Sani, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi Tahran’da ziyaret etti. El-Sani’nin 2013 yılında göreve geldiğinden bu yana Tahran’a ilk ziyareti oldu. Görüşmeler sonrasında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Katar ile ilişkilerin geliştirileceğini belirtti. Ambargo dönemlerinde Katar’ın yanında olunduğunun altını çizdi. Katar Emiri El-Sani ise, İran ile ilişkilerinin tarihi boyutuna dikkat çekti.

Umman
1970-2020 yılları arasında Umman’ı yöneten Sultan Kabus bin Said hayatını kaybetti. Yeni Umman sultanı Heysem bin Tarık bin Teymur el-Said oldu. 66 yaşındaki yeni sultan, Kabus bin Said’in kuzenidir. Milli Güvenlik Konseyi ve Sultanın ailesi, makamına kimin geleceğini belirttiği zarfı açtı. Zarfta, Heysem bin Tarık bin Teymur el-Said’in isminin yazdığı belirtildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Umman’daki Türk iş insanları ile bir görüşme gerçekleştirdi. Oktay, Umman Sultanı Kabus el-Said’in vefatı üzerine Umman başkenti Muskat’a bir ziyaret gerçekleştirmişti