Körfez Gündemi: 9-15 Eylül 2019

Suudi Arabistan
8 Eylül’de Suudi Arabistan’ın Enerji Bakanı ve milli şirketi ARAMCO’nun yönetim kurulu başkanı Khalid al-Falih görevden alınmış, iki makama sırasıyla Prens Abdülaziz bin Selman ve Yasir el-Rumeyyan atanmıştı. Khalid al-Falih’in, Suudi Arabistan’ın milli şirketi ARAMCO’nun IPO (halka arz edilme) süreci ve Aralık 2018’de öncülük ettiği petrol üretim kesintisi ile ilgili uzlaşı süreci sebebiyle görevden alındığı düşünülüyor. Yeni atanan her iki ismin veliaht prens Muhammed bin Selman’ın çevresinden olduğu bilinmektedir. 1960 yılından bu yana 5 kez enerji bakanı değiştiren Suudi Arabistan, ilk defa bu pozisyona kraliyet ailesinden bir ismi atadı.

Haftanın en önemli gelişmesi Suudi Arabistan’ın Bıkayk ve Hırays bölgelerindeki petrol rafinelerine yapılan saldırı oldu. Bıkayk’ta dünyanın en büyük petrol işleme tesisine yapılan saldırı, Aramco’nun halka arz edilme sürecine zarar verdiği gibi, Suudi Arabistan’ın petrol üretiminde de günlük 5.7 milyon varil kadar bir kesintiye sebep oldu. Saldırı sonucunda meydana gelen hasar sebebiyle bir süre petrol üretiminin normal seviyesinde olmayacağı belirtildi. ABD saldırıların İran tarafından yapıldığını iddia ederken, Husiler el-Masirah televizyonundan askeri sözcü aracılığıyla yaptıkları açıklama ile saldırıyı üstlendi. Bu saldırı Husilerin Suudi Arabistan içerisindeki hedeflere düzenlediği en yıkıcı saldırılardan birisi olma özelliğini taşıyor.

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Yemen’in güneyindeki ayrılıkçı unsurlara ve BM tarafından tanınan Hadi hükümetine, güneydeki çatışmaların durdurulması çağrısında bulundu. Krizin çözümü için yapıcı diyaloğun önemine değinildi. Geçtiğimiz haftalarda Cidde’de bir araya gelen ayrılıkçılar ve Suud-BAE koalisyonu sonucunda uzlaşıya varılamamış, taraflar daha fazla askeri yığınak yapma yoluna gitmişlerdi.

Birleşik Arap Emirlikleri
BAE Enerji Bakanı Süheyl el-Mazrui, OPEC ve OPEC-dışı ülkelerin petrol piyasasını dengede tutmak için çabaladığını belirtti. Günlük petrol üretiminde daha fazla kesintiye gidilip gidilmeyeceği sorusu üzerine el-Mazrui, şu anki petrol fiyatlarından ve stoklardan memnun olduğunu dile getirdi. El-Mazrui, küresel siyasi ve ticari gerginliklerin petrol piyasalarını arz ve talepten daha fazla etkilediğini ve piyasaların ABD-ÇİN ticaret savaşlarından sıyrılmaya çalıştığını söyledi.

Abu Dabi’nin yıkıcı medya kampanyaları sebebiyle, Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti, BAE’yi ülkesinde düşmanlığı körüklemesi ve meşru hükümete karşı darbe girişimini desteklemesi sebebiyle BM Güvenlik Konseyi’ne bir şikayet dilekçesi sundu. Hafter’e bağlı bir general de, daha önceden BAE’nin Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne karşı askeri operasyonlarda yer alıp, bu operasyonları SİHA’lar ile desteklediğini belirtmişti.

Londra’daki Güney Yemen Geçiş Konseyi (GYGK) temsilciliğinin üyeleri ve Yemen’in güneyindeki ayrılıkçı hareketin diasporası hafta içerisinde Londra’daki BAE Büyükelçiliği önünde bir miting düzenlediler. Düzenlenen miting, BAE’nin ayrılıkçılara destekleri için teşekkür niteliğinde idi.

Hafta içinde BAE, nerede olduğunu belirtmeden, 6 askerinin şehit edildiğini açıkladığı. Daha sonra çeşitli uluslararası kaynaklar, Yemen’de meydana gelen bir kaza sonrası BAE askerlerinin hayatını kaybettiğini bildirdiler.

Kuveyt
Kuveyt Emiri Şeyh el-Ahmed el-Sabah Donald Trump ile Beyaz Saray’da bir görüşme gerçekleştirmek için ABD’ye gittiği sırada rahatsızlanarak hastaneye kaldırılmıştı. Kuveyt medyası durumu, “Emir kontrollerden geçiyor” şeklinde duyurmuştu. Fakat tedavi süresi uzayınca, Kuveyt Emirinin Trump ziyareti başka bir zamana ertelendi.

Bahreyn-Katar
El-Cezire televizyonunda yayınlanan bir belgesel sebebiyle Bahreyn, Katar’ı Arap Ligi’ne şikayet etti. Belgeselde 2011 yılındaki protesto gösterileri sırasında protestocuları durdurabilmek için Bahreyn’in terör örgütü El-Kaide’den bazı kimseler ile anlaşma yaptığı anlatılmaktaydı. Kahire’deki 152. Arap Ligi toplantısında söz konusu talep değerlendirmeye alındı.

Umman
Umman Petrol Bakanı, Suudi Arabistan Enerji Bakanının değişmesinin OPEC+ politikasının değişeceği anlamına gelmediğini bildirdi. Petrol Bakanı ayrıca, gelecek yıl yapılacak kesintilere karar vermek için şu an erken olduğunu belirtti.

Yemen
Yemen’in güneyinde varlık gösteren Arap Yarımadası El-Kaidesi’nin unsurları, hafta başında Yemen Cumhurbaşkanı’nın da doğduğu yer olan Abyan vilayetinde bazı bölgeleri ele geçirdi. Al-Wadea bölgesi de, El-Kaide unsurlarının ele geçirdiği noktalardan birisi oldu. Söz konusu gelişme, Marib bölgesinden Şebve bölgesine bir takım Islah-destekli milislerin gelmesi sonrası gerçekleşti