Kudüs ve Nil Havzası Gündemi: 20-26 Mayıs 2019

Sudan
Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan’ın Suudi Arabistan ziyaretinin ardından Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir araya geldi. Sudan’da ülkenin içişlerine dış faktörlerin müdahele etmesine yönelik protestolar devam ederken Abdulfettah el-Burhan, ilk yurtdışı ziyaretini gerçekleştirdi. Ziyaret kapsamında her iki taraf da iki ülke arasındaki işbirliği ve Sudan’da istikrarın sağlanması hususlarının altını çizdi. Ayrıca, terörle mücadele için güvenlik işbirliği konusunda anlaşmaya varıldığı belirtildi.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı ziyaret eden Sudan Askeri Geçiş Konseyi Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan, Sudan’ın İran’ın tehditleri karşısında Suudi Arabistan’ın yanında yer aldığını ve Sudan birliklerinin Yemen’de kalacağını vurguladı.

Moskova 24 Mayıs Cuma günü, savaş gemilerinin iki ülkenin limanlarına rahatça girebilmesi için yapılan ve 9 Mayıs’ta yürürlüğe giren Rusya-Sudan Askeri Anlaşması’nın genel maddelerini açıkladı. Anlaşma iki ülkenin de limanlara girmek için 7 gün önce karşı tarafı bilgilendirmesi şartına dayanmaktadır. Anlaşmanın amacı ise kanunlar, ilkeler, uluslararası hukuk kuralları ve Rusya ile Sudan’ın aynı tarafta olduğu uluslararası sözleşmeler doğrultusunda iki ülke arasında askeri işbirliğini geliştirmektir. Bu anlaşma ile iki taraf askeri ve siyasi meselelerde, uluslararası güvenlik konularında görüş alışverişinde bulunacaklardır. Ayrıca Rusya ve Sudan, birliklerin ortak askeri eğitimleri, mühendislik eğitimi, askeri tıp, askeri tarih, askeri coğrafyalar, spor ve kültür alanlarında da ilişkilerini geliştirmeye çalışacaktır.

Sudan Askeri Geçiş Konseyi, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri ile müzakerelerin çıkmaza girmesi durumunda yönetimin sivillere teslim edilmesi için erken seçim yapılabileceğini bildirdi. Buna karşılık ÖDGB ise sivil ayaklanma tehdidinde bulundu. Askeri Geçiş Konseyi üyesi Salah bin Abdulhalık, ÖDGB ile müzakerelerin başarısız olması halinde BM’nin gözetiminde erken seçime gidilebileceğini ifade etti.

İngiltere’nin Sudan Büyükelçisi, evinin önünde bir iftar masası kurdu ve yoldan geçen vatandaşları sofrasına davet etti. Ardından imamlık yaparak akşam namazını kıldırdı. Büyükelçinin bu davranışı Sudan’da büyük beğeni topladı.

Sudan halkı 28 Mayıs Salı günü devrimciler ve Askeri Konsey müzakerelerinin çıkmaza girmesinin ardından Askeri Konseyin yönetimi sivillere teslim etmemesi nedeniyle iki gün sürecek genel greve gitti. Hartum havaalanını, merkez bankası ve elektrik sektörün çalışanlarının yanı sıra, avukatlar, savcılar ve işçiler de greve katılacaklarını açıkladılar.

Mısır
Türkiye’nin Mısır’daki Maslahatgüzarı Mustafa Kemaleddin Eruygur, Türk-Mısır İş Adamları Derneği ve Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nin Kahire’deki bir otelde düzenlediği iftarda Kahire ve Ankara’nın 2018’de rekor bir ticaret hacmine ulaştığını açıkladı. Davete her iki ülkeden diplomatik heyet temsilcileri, büyükelçiler, iş adamları ve aydınlar katıldı. Eruygur, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2018 yılı verilerine göre iki ülkenin son yıllarda ticaret hacminde 5.24 milyar dolar tutarında tarihi bir rekora imza attığını belirtti. Eruygur, Türkiye’nin Mısır’a ihracat hacminin 2018’de 3.05 milyar dolara ulaştığını ve bu oranın 2017 yılı ile kıyaslandığında 29.4’lük bir artış gösterdiğini ifade etti. Aynı zamanda 2018’de Mısır’dan yapılan Türkiye ithalatının ise, bir önceki yıla oranla yüzde 9.68 artarak 2.19 milyon dolara ulaştığını da sözlerine ekledi.

Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nehyan 15 Mayıs tarihinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’yi ziyaret etti. Tarafların görüşmesinde 12 Mayıs’ta Birleşik Arap Emirlikleri sahilleri yakınlarındaki 4 geminin sabotaja uğraması ve 14 Mayıs’ta Suudi Arabistan’daki petrol pompa istasyonlarına yapılan saldırı değerlendirildi. Sisi, Körfez bölgesinin güvenliğinin Mısır’ın milli güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu dile getirdi.

19 Mayıs Pazar günü, Mısır’ın başkenti Kahire yakınlarındaki Büyük Mısır Müzesi önünde turistleri taşıyan otobüse bombalı saldırı düzenlendi.

Müslüman Kardeşler Teşkilatı Danışma Konseyi üyesi Muhammed el-Assar (70) sağlık sorunları nedeniyle 26 Mayıs Pazar günü tutuklu bulunduğu İskenderiye’deki Burcu’l Arab cezaevinde hayatını kaybetti. ABD Dışişleri Bakanlığı ise Mısır hükümetini mahkumlara insani bir biçimde muamele etmeye çağırdı. Mısır’ın aslen Mısırlı olan Amerikan vatandaşı Halid Hasan’a muamelesi ABD’de protesto edildi.

Eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, “Yüzyılın Anlaşması” ismiyle bilinen Amerika’nın Ortadoğu’ya barışı getirme planı konusunda iyimser olmadığını dile getirmiştir. Kuveyt’teki El-Enba Gazetesi ile yaptığı bir röportajda Mübarek ABD’nin Kudüs Büyükelçiliğini taşıması, İsrail’in Golan Tepeleri üzerindeki hakimiyetini tanıması, ABD’nin ve işgal altındaki topraklarda yerleşimcilerin çoğalması gibi durumların Arapları ABD’nin önerisini resmi olarak açıkladığında harekete geçirmesi gerektiğini belirtmiştir.

Mısır Merkez Bankası’nın 21 Mayıs tarihinde yaptığı açıklamaya göre, ülkenin toplam iç borcu Aralık 2018 sonunda yıllık bazda yüzde 20.25 oranında artarak 4.108 trilyon cüneyhe (241.9 milyon dolar) ulaşmıştır.

Mısır hükümeti, elektrik fiyatlarına yaklaşık yüzde 10 oranında zam yapıldığını ve bunun temmuz ayından itibaren geçerli olacağını açıkladı. Hükümet, üç yıldır yakıt sübvansiyonlarını azaltma politikası izlemekte. Zam kararı ise toplamda 12 milyar dolarlık IMF kredisinin ilk diliminin alınmasıyla eş zamanlı gerçekleşmiştir.

Giza Ceza Mahkemesi çarşamba günü, “Kerdase’deki Halk Direnişi Komisyonu” davasındaki 6 sanığın dosyalarını müftüye gönderdi. Sanıklar hakkındaki nihai karar 19’da Haziran’da çıkacak.