Kuveyt Emiri’nin Reform Girişimleri

Körfez’deki diğer ülkeler gibi, Kuveyt’in de siyasi ve toplumsal alanda süregelen bazı sorunları bulunmaktadır. Bu sorunların çözümü yolunda atılacak adımlar, geçen sene göreve gelen Kuveyt Emiri Şeyh Nevaf el-Ahmed el-Cabir el-Sabah’ın en büyük sınavı olarak değerlendirilmekteydi. Kuveyt, geçen ay bu anlamda hareketli günlere tanık oldu. Önce siyasi alanda yaşanan tıkanıklığın, daha sonra da mevcut toplumsal problemlerden birinin çözümüne yönelik önemli adımlar atıldı.  Emir Şeyh Nevaf tarafından atılan bu adımların Kuveyt’in mevcut sorunlarına çözüm getirip getiremeyeceği ise birçok değişkene bağlıdır.

Siyasal Sorunlar
Bu sorunlardan ilki, siyasi alanda hükûmetle Kuveyt Ulusal Meclisi arasında yaşanan anlaşmazlıklardır. Ülkenin yasama ve yürütme organları arasındaki anlaşmazlık meclis çalışmalarını etkilemekte ve hükûmet işlerini aksatmaktadır. Öyle ki geçen sene hükûmetle parlamento arasında yaşanan anlaşmazlık sebebiyle 2020 yılı bütçesinin onaylanması ancak yıl sonunda gerçekleşebilmişti. İki taraf arasındaki uyuşmazlıklar ülke ekonomisini de olumsuz yönde etkilemektedir. Ekonomik durumun iyileştirilmesi için hükûmetin bir önceliği ve küresel piyasalardan yararlanmanın önünü açacak olan borç yasası yine söz konusu anlaşmazlık yüzünden hâlâ meclisten geçememiştir.

Körfez bölgesindeki en aktif ve katılımcı siyasi hayata ve parlamentoya sahip ülke konumunda olan Kuveyt’te siyasi alanda yaşanan bu sıkıntıların aşılması için ekim ayı başında önemli bir adım atılmıştır. Kuveyt Emiri Şeyh Nevaf tarafından atılan bu adımla yasama ve yürütme organları arasındaki anlaşmazlığın bir an evvel çözülmesi ve ülkenin ihtiyacı olan düzenlemelerin ivedilikle hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda Kuveyt Divan İşleri Bakanı Şeyh Muhammed Abdullah el-Mübarek el-Sabah tarafından yapılan açıklamada Emir Şeyh Nevaf’ın etkin iş birliği hedefleyen bir “Ulusal Diyalog” sürecinin başlatılması için yasama ve yürütme makamlarına talimat verdiği duyurulmuştur. Açıklamada, Kuveyt Emiri’nin her iki tarafa da farklılıklarını bir kenara bırakmak ve tüm sorunları vatandaşların ve ülkenin çıkarlarına hizmet edecek şekilde çözmek için çabalarını ve kaynaklarını birleştirme çağrısında bulunduğu belirtilmiştir. Bu anlamda Emir, katılımcı siyasetin mekanizmalarını çalıştırarak ülke siyasetinin içerisinde bulunduğu açmazları bir an önce çözme eğilimindedir. Dolayısıyla bu girişim ileride Kuveyt toplumunun ve siyasetinin Körfez ülkeleri içerisindeki istikrarlı konumunu korumasına da doğrudan katkı sağlayabilecektir.

Siyaset alanındaki sorunun çözümü yolunda gerçekleştirilen bu girişimin bir adım daha ileriye taşındığı görülmektedir. “Ulusal Diyalog” süreci kapsamında yapılan görüşmeler neticesinde siyasi muhalifler için bir Emirlik Affı hazırlanmasına karar verildiği duyurulmuştur. Şeyh Nevaf söz konusu af kararının prosedürlerini belirlemek üzere Kuveyt Başbakanı Şeyh Sabah el-Halid el-Sabah, Ulusal Meclis Başkanı Marzuk el-Ganim ve Kuveyt Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Ahmed el-Acil’i görevlendirmiştir. Af konusu, ulusal meclis içerisindeki muhalif parlamenterlerle hükûmet arasında yaşanan anlaşmazlığın çözülmesi yolundaki en önde gelen koşullardan biri olarak görülmektedir. Bu anlamda Kuveyt Emiri’nin, görevinin ilk yıllarında daha kapsayıcı bir siyasi ortam tercih ettiği ve bu yolla toplumsal alandaki uyuşmazlıkları da en aza indirmeyi hedeflediği belirtilebilir.

Toplumsal Sorunlar
Kuveyt Emiri Şeyh Nevaf’ın çözüm için adım attığı önemli toplumsal sorunlardan biri “Bedeviler” ile ilgilidir. Kuveyt yasalarında “bedeviler”, “uyruklarını kanıtlayan herhangi bir belge olmaksızın ülkede ikamet eden ve başka hiçbir ülke tarafından vatandaş olarak kabul edilmeyen bireyler” olarak tanımlanmaktadır. Grup bu yasal statüsü dolayısıyla daha önceki dönemlerde birtakım siyasal ve sosyal zorlukla karşı karşıya kalmıştır. Dolayısıyla “bedevilerin” bu durumu, toplumsal anlamda da pürüzlerin yaşanmasına neden olmuştur. Nitekim geçtiğimiz yıllarda Kuveyt, bu bağlamda düzenlenen protestolara tanık olmuştur. Protestolar sonrasında grubun yasal statüsünde iyileştirmeler yapılacağı sözü verilmiştir fakat bu sözlerin yerine getirilmesi süreci hâlen devam etmektedir. Bu anlamda Kuveyt Emiri’nin konuyla ilgili girişimi de bu sürecin bir devamıdır.

 “Bedevilerin” yasal statüsüne dair yaşanan sorunları çözme yolunda önemli bir gelişme geçtiğimiz günlerde yaşanmıştır. Ulusal meclisin 26 Ekim’de yeniden çalışmalara başlamasından hemen önce, meclis alt komisyonlarından Yasadışı Yerleşimci (Bedeviler) İşleri Komisyonu bir araya gelerek bedevilerin statüsünün düzeltilmesine ilişkin bir yasa tasarısını onaylamıştır. Tasarı “bedevilere” sürücü, doğum, ölüm, evlilik belgeleri verilmesi, eğitim ve sağlık hizmetlerine ücretsiz erişim gibi çeşitli medeni haklar tanınmasını ve kalıcı oturum izni verilmesini öngörmektedir. Söz konusu tasarı bu yönüyle “Bedeviler” konusunda büyük bir adım olarak nitelendirilebilir. Yasa tasarısı, “bedevilerin” gerçek sayısının Kuveyt’in ilgili kurumlarının kayıtlarına dayanarak belirlenmesini de şart koşmaktadır.

Komisyon ayrıca “bedevi” müezzinlerin, imamların ve mühendislerin ödenek ve maaşlarının diğer Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi ülkelerdeki muadilleriyle eşit hâle getirilmesine ilişkin iki yasa tasarısını daha onaylamıştır. Böylelikle bir taraftan grubun ülke içerisindeki statüsünün iyileştirilmesinin, diğer taraftan da bu statünün KİK içerisindeki standartlara çekilmesinin hedeflendiği ifade edilebilir.

Sonuç
Söz konusu gelişmeler Kuveyt Emiri Şeyh Nevaf’ın, ülkesinin uzunca bir süredir karşı karşıya kaldığı sorunlarla ilgili olarak somut adımlar attığını ortaya koymaktadır. Hükûmetin ve meclisin verimli bir şekilde çalışmasının önündeki en büyük engel olan yasama ve yürütme organları arasındaki anlaşmazlığın çözümü için “ulusal diyalog” sürecini başlatan Emir, muhalefetin taleplerini de hesaba katarak bu sürecin sorunsuz bir şekilde atlatılmasını hedeflemektedir. Emir Nevaf, bu sorunu çözerek ayrıca ülkede ihtiyaç duyulan reformların yapılması ve düzenlemelerin hayata geçirilmesi yolunda da engelleri ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.

Siyasi alanda yaşanan bu tıkanıklığın çözümü, ülkenin ekonomisi açısından da önem arz etmektedir. Nitekim Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund-IMF) konuya dair yaptığı son açıklamada bu hususa dikkat çekmiştir. IMF açıklamasında, süregelen siyasi tıkanıklığın reformları aksattığına ve ülkenin makroekonomik düzlemde kırılganlığını arttırdığına vurgu yapmıştır. IMF ayrıca söz konusu problemin çözümü için atılan adımların “umut verici” olduğuna işaret etmiştir.

“Bedeviler” konusunda atılan son adımla ülkenin toplumsal yapısıyla ilgili, toplum içerisinde rahatsızlığa sebep olan bir sorunun çözümünde aktif bir tutum sergilenmeye çalışılmaktadır. Bu sorunun çözümüyle Kuveyt toplumu içerisinde birlik sağlanması hedeflenmektedir. Ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik koşullar göz önüne alındığında, birlik algısı oluşturma çabalarının bir gereklilik olduğu görülmektedir.

Son dönemde hem siyasi hem de toplumsal alanda Kuveyt yönetiminin Emir Şeyh Nevaf’ın inisiyatifinde mevcut sorunlarının çözümüne yönelik girişimlerde bulunduğu görülmektedir. Söz konusu girişimlerin Kuveyt siyasetinde ve toplumunda olumlu bir atmosfer yarattığı açıktır. Nitekim Şeyh Nevaf’ın başlattığı bu girişimler hem parlamentodaki üyeler hem de çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından olumlu karşılanmıştır. Toplumun farklı kesimlerinden gelen bu olumlu tepkiler Emir’in attığı adımların olumlu sonuçlar doğurma potansiyelini kuvvetlendirmektedir. Bu açıdan söz konusu girişimler Kuveyt’in geleceği için önemli bir fırsat oluşturmaktadır.