Kuzey Afrika Gündemi: 16-22 Temmuz 2019

Mısır
İngiliz Hava Yolları yönetimi, Mısır’daki koşullara ilişkin yapılan güvenlik değerlendirmesi sonucunda başkent Kahire’ye olan seferleri durdurdu. Açıklamadan birkaç saat sonra, Lufthansa Havayolları da güvenlik gerekçesiyle Münih ve Frankfurt’tan Kahire’ye yapılan seferlerin durdurulduğunu duyurdu. Ancak ertesi gün Lufthansa uçuşlara devam edeceğini belirtti.  Kahire için böyle bir önlem ilk kez alınırken, Mısır Sivil Havacılık Kurumu Başkanı Sameh El-Hefnavi, uçuşları durdurma kararının tamamen politik olduğunu öne sürdü.

Mısır Vakıflar Bakanı Muhammed Muhtar Cuma’, Müslüman Kardeşler tehdidine karşı uyarıda bulundu. Bu örgütün Mısır’ın varlığına bir tehdit olduğunu hatırlatan Cuma’, 2014’te terör örgütü ilan edilen topluluğun askeri kanadı olan ‘Hasm Hareketi’’ne mensup toplam 315 kişi, aralarında Yardımcı Başsavcı’ya ve İskenderiye Emniyet Müdürü’ne suikast girişimi nedeniyle  Kahire’de yargılanıyor. 

Libya
Hafter’in komutasındaki Libya Ulusal Ordusu, başkent Trablus’u milisler ve teröristlerden temizlemek için yeni bir harekata hazır olduğunu ve Hafter’in emirlerini beklediğini ilan etti. Yapılan açıklamada, Libya’da kalan Türk ve Katar milislerinin de bu harekatta hedef olduğuna ilişkin bir ifade yer aldı.

Libya, dış gelirlerinin çoğunu enerji ihracatından elde ediyor ve ülkedeki petrol üretiminin üçte biri Şarara Petrol Rafinerisi’nde gerçekleşiyor. Günde yaklaşık 300.000 varil petrol üretilen tesiste, ismi açıklanmayan askeri bir topluluk tarafından kritik bir valfin kapanması üzerine üretim yarı yarıya azaldı. Libya’daki petrol rafinerileri, askeri milislerin hedefinde sıklıkla yer alıyor. Şarara, Hafter’in komutasındaki LNA kuvvetlerine bağlı kuvvetlerin kontrolündeyken, üç ay önce ülkenin milli petrol şirketi NOC’a (National Oil Company) devredilmişti. Aksayan üretim nedeniyle, NOC tesise yapılan müdahaleyi ‘mücbir sebep’ ilan etti.

Ülkenin doğusundaki Temsilciler Meclisi üyelerinden Siham Sirkiva’nın, Hafter’e bağlı askeri birlikler tarafından alıkonulduğu iddia edildi. Sirkiva’nın salıverilmesi için Libya’daki Avrupa Birliği Delegasyonu çağrıda bulundu.

Trablus’u ele geçirmek üzere Nisan ayında başlatılan harekatın sivil yaşama olumsuz etkileri giderek artıyor. Dünya Sağlık Örgütü, üç ayda 1000 kişinin (yaklaşık 200’ü sivil) hayatını kaybettiğini ve 5500 kişinin yaralandığını ilan etmişti. Bu süreçte üç kez hastanelerin hedef alınması üzerine yaklaşık 30 sağlık personeli hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler İnsanı Yardımlaşma Koordinatörü, sonuncusu güney Trablus’a düzenlenen hava saldırısını kınadığını duyurdu.

Trablus Hükümeti, Hafter’e bağlı LNA kuvvetlerinin Ecdebiye’deki üssüne hava saldırısı düzenledi. Saldırıda on üç kişinin hayatını kaybettiği ve içlerinden yedi kişinin Hafter’e bağlı kuvvetler bünyesinde üst düzey görevliler olduğu iddia edildi.

Tunus
Tunus ve ABD arasında radikal gruplara karşı stratejik ortaklığın devam edeceği açıklandı. Bu askeri ve siyasi ortaklık, özellikle Libya’dan Tunus’a yönelen terör tehditlerine öncelik veriyor.  Arap Baharı sonrasında demokratik geçiş sürecine devam edebilen tek Kuzey Afrika ülkesi olan Tunus, son yıllarda radikal grupların terör saldırılarına birçok kez hedef oldu. Ayrıca, 27,000 Tunuslu’nun IŞİD’in Suriye ve Irak’taki çatışmalara katılmak üzere ülkeden ayrıldığı iddia edilirken, IŞİD’in merkezi bölgelerde mağlup edilmesi üzerine, söz konusu yabancı savaşçıların Tunus’a dönüp saldırı düzenlemelerinden endişe edilmişti. 2015’te yabancı turistlerin yoğun olduğu Bardo Müzesi ve Susa Plajı’na yapılan bombalı saldırıların ardından, uzun bir süre saldırı olmamıştı. Ancak 2018’in Aralık ayında bir kadın intihar bombacısının güvenlik birimlerine düzenlediği, iki kişinin öldüğü başkentteki saldırıyı, Cezayir-Tunus sınırındaki bir televizyon istasyonuna yapılan saldırı izlemişti.  Bu sayının yalnızca 1/9’unun IŞİD saflarında çatışmaya katılabildiği öne sürülmüştü.      

En-Nahda Partisi’nin lideri Raşit Gannuşi, Ekim’de düzenlenecek parlamento seçimlerine katılacağını açıkladı. Ben Ali’nin iktidarda olduğu yirmi yıl boyunca Londra’da sürgünde olan ve 2011’deki ayaklanmalardan sonra ülkesine dönen Gannuşi, şimdiye dek devlet bünyesinde herhangi bir resmi görev almamıştı. Seçimlerde, En-Nahda partisi, Devlet Başkanı Essebsi’nin oğlu tarafından yönetilen seküler görüşlü Nida Tunis Partisi, Nida Tunis’ten ayrılan Başbakan Yusuf Cahit’in yeni kurduğu Tahya Tunis Partisi ve Demokrat Hareket Partisi’nin rekabet etmesi bekleniyor.