Lübnan’daki Mardinliler: Mardin Halkının Göçü
ORSAM 2009 yılında “Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk Varlığı” başlığı altında bir rapor yayımladı. Bu raporda Lübnan’daki Türk varlığını tespit etmeye yönelik detaylı bir çalışma ortaya konmuştu. Bunu takiben aradan geçen 6 yıllık süre içinde Türkiye ve Lübnan’daki Türkmen varlığı arasındaki ilişkilerin geliştiğine şahit olduk. Buna paralel Lübnan’da yeni Türkmen yerleşimlerinin olduğu anlaşıldı ve raporun güncellenmesi ihtiyacı doğdu. T.C. Başbakanlık Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın verdiği destek ile yine saha çalışmasına dayalı olarak rapor güncellendi ve “Türkiye-Lübnan Dostluk Köprüsü: Lübnan’da Türk Varlığı ve Osmanlı Mirası” başlığı ile Haziran 2015 tarihinde yeniden yayımlandı. Bu raporda Lübnan Türkmenlerinin ötesinde Türkiye ile tarihsel bağları olan Mardinliler, Girit Türkleri, Anadolu kökenli aileler, Çerkesler, gibi topluluklar da çalışma kapsamına dahil edildi.
Bu çalışmaların yapılmasının bir diğer önemi ve sonucu her bir ayrı topluluk için daha detaylı çalışmaların gerekli olduğunun görülmesiydi. Bu düşüncenin sonucunda Lübnan’daki Mardinli toplumuna ilişkin ayrı bir rapor hazırlanması düşüncesi gelişti. Büyük çoğunluğu Beyrut ve Beka’da yaşayan Lübnanlı Mardinliler 1940’larda ekonomik nedenlerle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden göç etmiş kişilerden oluşmakta. Lübnanlı Mardinlilerin Türkiye ile yakın bağları devam ediyor ve bir kısmı Türk vatandaşlığını da koruyor. Lübnan’da halen 25-30 bin civarında Mardinlinin yaşadığı düşünülüyor, ve bunlar arasında da yaklaşık 15 bin civarında Türk vatandaşlığı bulunanlar olduğunu elinizdeki rapor ile tespit etmiş olduk. Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü’nde Araştırma Görevlisi Selcan Özdemirci tarafından kaleme alınan elinizdeki rapor ile Lübnan’daki Mardinlilerin tarihsel geçmişi, Mardin’den Lübnan’a göç eden toplumsal grupların kimlik tanımlamaları, Lübnan’a Mardinli göçlerinin nedenleri, Lübnan’daki Mardinlilerin temel problemleri ve buna yönelik çözüm önerileri gibi konular çok detaylı şekilde ele alınıyor. Bu yetkin çalışma ile önemli bir açığın kapatıldığını da umuyoruz.
Bu raporun hazırlanması konusunda öncelikle T.C. Beyrut Büyükelçisi Sayın Çağatay Erciyes’e teşekkür etmek istiyoruz. Sayın Erciyes, seleflerinin inisiyatiflerini devam ettirerek Lübnan’daki Türk varlığı konusundaki akademik çalışmalara büyük önem atfediyor. Kendisi hem Mardinliler konusunda bir rapor hazırlanması konusundaki teşviki, hem de saha çalışması sırasında verdiği destek ile raporun yayımlanmış olmasında en fazla emeği olan kişilerin başında geliyor. İkinci olarak raporun yazarı Selcan Özdemirci’ye Lübnan’da gerçekleştirdiği saha çalışması ve bu detaylı raporu kaleme aldığı için teşekkür ediyoruz. Bunun yanı sıra Özdemirci’nin saha çalışması sırasında gerekli görüşmeleri ayarlama konusunda büyük yardımı dokunan ve kendisi de bir Mardinli olan Yeni Nesil Derneği Temsilcisi Gülşen Sağlam’a teşekkürlerimizi iletiyoruz. Son olarak saha çalışması sırasında değerli zamanlarını ve bilgilerini bizimle paylaşan tüm Mardinli toplumu temsilcilerine katkılarından dolayı şükranlarımızı sunarız. Herkese iyi okumalar diliyoruz.
