Rusya, Muhtemel Bir İran-İsrail Savaşına Hazırlanıyor
Dr. İlyas Kamalov, ORSAM Avrasya Danışmanı
Son aylarda Rus basınında ABD’nin desteğini arkasına alan İsrail’in 2011 yılının sonuna kadar İran’ın nükleer tesislerini bombalayacağına dair haberler yayımlanmaktadır. Rus yetkililer ile uzmanlar bir taraftan İsrail’in atacağı böyle bir adımın, yeni bir dünya savaşına yol açacağı uyarısında bulunurken, diğer taraftan da İran’a yapılacak muhtemel bir askerî müdahale karşısında Rusya’nın güvenliğini sağlamak üzere bir takım önlemler almaktadırlar.
Daha Ekim-Kasım 2011’de Ermenistan’daki 102. Rus Askerî Üssü adeta yeniden yapılandırılmıştır. Nezavisimaya Gazetesi yazarlarından Sergey Konovalov, Rusya Savunma Bakanlığı kaynaklarına atıfta bulunarak, bu üste görev yapan Rus asker ailelerinin Rusya’ya gönderildiğini ve Erevan yakınlarında konuşlandırılan Rus birliğinin Türk sınırına yakın Gümri’ye kaydırıldığını yazmaktadır.[1] 102. Rus üssüne bağlı birliğin Türkiye sınırlarına kaydırılmasının nedeni, hiç şüphesiz ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini Türkiye topraklarını kullanarak bombalaması ihtimalinden kaynaklandığını tahmin etmek mümkündür.
102. Rus Askerî Üssü’ndeki düzenlemelerin yanı sıra Güney Osetya ile Abhazya’daki Rus birlikleri de “savaşa hazır konuma” getirilmiş, Rusya’nın Karadeniz filosuna ait gemiler ise İran karşıtı ülkelerin birliğine katılma ihtimali olan Gürcistan’ın sınırlarına yakın yerlerde seyir halinde bulunmaktadırlar. Azerbaycan sınırı yakınlarındaki İzberbaş’taki (Dağıstan) füze birlikleri de savaşa hazır hâle getirilmiş, Mahaçkale ile Kaspiysk’te ise Hazar filosunun füze taşıyan botları toplanmıştır.[2]
Rusya’nın Suriye’deki gayriresmî Tartus deniz üssünde de son aylarda hareketlilik yaşanmaktadır. Tartus şehri, Soğuk Savaş sırasında Ruslar tarafından bir ikmal ve bakım üssü olarak kullanılmıştır. Her ne kadar bugün bu üs Ruslara ait olmasa da, çok sayıda Rus askerî görevlisi, Suriye ordusunda danışman sıfatıyla görev yapmaktadır.[3] Geçtiğimiz günlerde ise “Amiral Kuznetsov” adlı uçak gemisi de bu limana doğru yola çıkmıştır. Rusya’nın tek uçak gemisi olan “Amiral Kuznetsov”a Rusya’nın Kuzey Filosu’nun gemileri refakat etmektedir.[4] Rus uçak gemisinin “yola çıkması”nı Rus yetkililer, Akdeniz’de gerçekleştirilecek tatbikatlarla açıklasalar da uzun süreden sonra uçak gemisinin yola çıkmasında hiç şüphesiz Suriye ve İran sorunları başta olmak üzere Orta Doğu’daki gelişmeler önemli rol oynamaktadır.
Rus askerî üsleriyle birliklerinin Orta Doğu’daki muhtemel gelişmeler karşısında ne yapacaklarını kestirmek güçtür. Ancak yapılan hazırlıkları aşağıdaki hususlarla açıklamak mümkündür:
1-Rusya’nın Orta Doğu’da etkisini kaybettiği ve NATO’nun füze radar sistemlerini Rusya’nın sınırlarına yerleştirdiği bir ortamda Kremlin, askerî gücünü sergileme ihtiyacı duymuştur.
2-İran ve Suriye’ye yapılacak askerî müdahale, Rusya’nın Orta Doğu’daki varlığına önemli bir darbe vuracak, bu bölgedeki etkisini neredeyse tamamen silecektir. Bundan dolayı Kremlin, askerî gücünü sergileyerek Rusya’nın da çıkacak muhtemel bir savaşa katılabileceğine dair ipuçları vermektedir.
3-Nisan 2010’da Gürcistan, Rusya ile yaptığı ve Rus askerî yüklerinin Gürcistan üzerinden Ermenistan’a ulaştırılmasını öngören anlaşmadan çıkmış ve fiiliyatta Rusya-Ermenistan askerî işbirliğine büyük bir darbe vurmuştur. Rusya ile anlaşarak Ermenistan, kendi ordusu ile Rus askerî üslerinin ihtiyaç duyduğu petrol ve benzin gibi ürünleri İran’dan almaktadır. İran’a yapılacak saldırı ise bu yolun da kapanmasına neden olacaktır.[5] Bu husus özellikle Azerbaycan’ın da Orta Doğu’da başlayacak muhtemel savaştan yararlanarak Ermenistan’a saldırdığı durumunda önem arz etmekte ve bundan dolayı Kremlin, özellikle Ermenistan’daki askerî üslerinde bir takım reformlar gerçekleştirmektedir.
4-Rus askerî uzmanlardan Vladimir Popov, ABD ve NATO güçlerinin İran’a karadan da saldırdıkları takdirde Rusya’nın en azından askerî teknolojiler konusunda İran’a yardım edebileceğini ileri sürmektedir.[6] Bundan dolayıdır ki Rusya bölgedeki askerî teknolojilerini arttırmakta ve onları taşıyabilecek vasıtaları bölgeleye yığmaktadır.
Netice itibariyle Rusya’nın ciddi olarak savaşa hazırlandığını görüyoruz. Rus yetkililerin kendi çıkarlarının tehdit altında olduğu kanısına vardıkları takdirde Rusya’nın savaşa müdahil olması da şaşırtıcı olmayacaktır. Dolayısıyla, İran’ın nükleer tesislerine saldırmanın yeni bir dünya savaşına yol açacağına dair Rus yetkililerinin görüşüne de katılmamak mümkün değildir.
Kaynaklar
[1] Sergey Konovalov, “Moskva Optimiziruet Voennuyu Gruppirovku na Yüge”, Nezavisimaya Gazeta, 15 Aralık 2011.
[2] A.g.m.
[3] Rusya-Suriye işbirliği için bkz. İlyas Kamalov, “Suriye’deki Rusya Karşıtı Gösteriler”, ORSAM: Dış Politika Analizleri, 12 Eylül 2011.
[4] Yuriy Gavrilov, “Aerodrom Plıvöt Çerez Atlantiku”, Rossiyskaya Gazeta, 1 Aralık 2011.
[5] Sergey Konovalov, a.g.m.
[6] Sergey Konovalov, a.g.m.
Son aylarda Rus basınında ABD’nin desteğini arkasına alan İsrail’in 2011 yılının sonuna kadar İran’ın nükleer tesislerini bombalayacağına dair haberler yayımlanmaktadır. Rus yetkililer ile uzmanlar bir taraftan İsrail’in atacağı böyle bir adımın, yeni bir dünya savaşına yol açacağı uyarısında bulunurken, diğer taraftan da İran’a yapılacak muhtemel bir askerî müdahale karşısında Rusya’nın güvenliğini sağlamak üzere bir takım önlemler almaktadırlar.
Daha Ekim-Kasım 2011’de Ermenistan’daki 102. Rus Askerî Üssü adeta yeniden yapılandırılmıştır. Nezavisimaya Gazetesi yazarlarından Sergey Konovalov, Rusya Savunma Bakanlığı kaynaklarına atıfta bulunarak, bu üste görev yapan Rus asker ailelerinin Rusya’ya gönderildiğini ve Erevan yakınlarında konuşlandırılan Rus birliğinin Türk sınırına yakın Gümri’ye kaydırıldığını yazmaktadır.[1] 102. Rus üssüne bağlı birliğin Türkiye sınırlarına kaydırılmasının nedeni, hiç şüphesiz ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini Türkiye topraklarını kullanarak bombalaması ihtimalinden kaynaklandığını tahmin etmek mümkündür.
102. Rus Askerî Üssü’ndeki düzenlemelerin yanı sıra Güney Osetya ile Abhazya’daki Rus birlikleri de “savaşa hazır konuma” getirilmiş, Rusya’nın Karadeniz filosuna ait gemiler ise İran karşıtı ülkelerin birliğine katılma ihtimali olan Gürcistan’ın sınırlarına yakın yerlerde seyir halinde bulunmaktadırlar. Azerbaycan sınırı yakınlarındaki İzberbaş’taki (Dağıstan) füze birlikleri de savaşa hazır hâle getirilmiş, Mahaçkale ile Kaspiysk’te ise Hazar filosunun füze taşıyan botları toplanmıştır.[2]
Rusya’nın Suriye’deki gayriresmî Tartus deniz üssünde de son aylarda hareketlilik yaşanmaktadır. Tartus şehri, Soğuk Savaş sırasında Ruslar tarafından bir ikmal ve bakım üssü olarak kullanılmıştır. Her ne kadar bugün bu üs Ruslara ait olmasa da, çok sayıda Rus askerî görevlisi, Suriye ordusunda danışman sıfatıyla görev yapmaktadır.[3] Geçtiğimiz günlerde ise “Amiral Kuznetsov” adlı uçak gemisi de bu limana doğru yola çıkmıştır. Rusya’nın tek uçak gemisi olan “Amiral Kuznetsov”a Rusya’nın Kuzey Filosu’nun gemileri refakat etmektedir.[4] Rus uçak gemisinin “yola çıkması”nı Rus yetkililer, Akdeniz’de gerçekleştirilecek tatbikatlarla açıklasalar da uzun süreden sonra uçak gemisinin yola çıkmasında hiç şüphesiz Suriye ve İran sorunları başta olmak üzere Orta Doğu’daki gelişmeler önemli rol oynamaktadır.
Rus askerî üsleriyle birliklerinin Orta Doğu’daki muhtemel gelişmeler karşısında ne yapacaklarını kestirmek güçtür. Ancak yapılan hazırlıkları aşağıdaki hususlarla açıklamak mümkündür:
1-Rusya’nın Orta Doğu’da etkisini kaybettiği ve NATO’nun füze radar sistemlerini Rusya’nın sınırlarına yerleştirdiği bir ortamda Kremlin, askerî gücünü sergileme ihtiyacı duymuştur.
2-İran ve Suriye’ye yapılacak askerî müdahale, Rusya’nın Orta Doğu’daki varlığına önemli bir darbe vuracak, bu bölgedeki etkisini neredeyse tamamen silecektir. Bundan dolayı Kremlin, askerî gücünü sergileyerek Rusya’nın da çıkacak muhtemel bir savaşa katılabileceğine dair ipuçları vermektedir.
3-Nisan 2010’da Gürcistan, Rusya ile yaptığı ve Rus askerî yüklerinin Gürcistan üzerinden Ermenistan’a ulaştırılmasını öngören anlaşmadan çıkmış ve fiiliyatta Rusya-Ermenistan askerî işbirliğine büyük bir darbe vurmuştur. Rusya ile anlaşarak Ermenistan, kendi ordusu ile Rus askerî üslerinin ihtiyaç duyduğu petrol ve benzin gibi ürünleri İran’dan almaktadır. İran’a yapılacak saldırı ise bu yolun da kapanmasına neden olacaktır.[5] Bu husus özellikle Azerbaycan’ın da Orta Doğu’da başlayacak muhtemel savaştan yararlanarak Ermenistan’a saldırdığı durumunda önem arz etmekte ve bundan dolayı Kremlin, özellikle Ermenistan’daki askerî üslerinde bir takım reformlar gerçekleştirmektedir.
4-Rus askerî uzmanlardan Vladimir Popov, ABD ve NATO güçlerinin İran’a karadan da saldırdıkları takdirde Rusya’nın en azından askerî teknolojiler konusunda İran’a yardım edebileceğini ileri sürmektedir.[6] Bundan dolayıdır ki Rusya bölgedeki askerî teknolojilerini arttırmakta ve onları taşıyabilecek vasıtaları bölgeleye yığmaktadır.
Netice itibariyle Rusya’nın ciddi olarak savaşa hazırlandığını görüyoruz. Rus yetkililerin kendi çıkarlarının tehdit altında olduğu kanısına vardıkları takdirde Rusya’nın savaşa müdahil olması da şaşırtıcı olmayacaktır. Dolayısıyla, İran’ın nükleer tesislerine saldırmanın yeni bir dünya savaşına yol açacağına dair Rus yetkililerinin görüşüne de katılmamak mümkün değildir.
Kaynaklar
[1] Sergey Konovalov, “Moskva Optimiziruet Voennuyu Gruppirovku na Yüge”, Nezavisimaya Gazeta, 15 Aralık 2011.
[2] A.g.m.
[3] Rusya-Suriye işbirliği için bkz. İlyas Kamalov, “Suriye’deki Rusya Karşıtı Gösteriler”, ORSAM: Dış Politika Analizleri, 12 Eylül 2011.
[4] Yuriy Gavrilov, “Aerodrom Plıvöt Çerez Atlantiku”, Rossiyskaya Gazeta, 1 Aralık 2011.
[5] Sergey Konovalov, a.g.m.
[6] Sergey Konovalov, a.g.m.
