Siyasi İstikrarsızlık, Terör ve COVID-19 Salgını Üçgeninde Irak Türkmenlerinin Durumu

Irak’taki hükümet karşıtı protestolardan ABD-İran rekabetine; yeni hükümetin aylardır kurulamamasından 2017’den bu yana Irak’ın kronik sorunlarından biri haline gelen IŞİD tehdidine kadar Irak’ta yaşanan her olumsuz gelişme Irak Türkmenlerini de önemli ölçüde etkilemektedir. Tüm bunların yanı sıra küresel bir pandemi halini alan Covid-19 salgını da Irak’ın ve dolayısıyla Irak Türkmenlerinin geleceği üzerinde şekillendirici etkiye sahip olması beklenen önemli bir gelişme olmuştur.

Son dönemde Irak’ın içerisinde bulunduğu olumsuz tablo ve bu tablonun her geçen gün daha da kötüye gidişi göz önüne alındığında, Irak’ın asli unsurlarından olan Türkmenlerin bu gidişattan nasıl etkilenebileceği önemli bir sorun halini almaktadır. Bu kapsamda Irak’ta siyasi, güvenlik, ekonomik ve toplumsal boyutta peş peşe yaşanan gelişmelerin neler olduğu ve Türkmen nüfus için neler ifade ettiği sorgulanmalı; mevcut durum ve gelecek dönemde yaşanabilecek senaryolarda Türkmenlerin nasıl konumlanabileceği üzerine düşünülmelidir.

Türkmenlerin mevcut tabloda genel değerlendirilmesi yapılırken özellikle Irak’ta yaşanan gelişmelerin doğuracağı siyasi, sosyal ve ekonomik neticelerin neler olacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu kapsamda bilhassa Ekim 2019’da başlayan ve Irak siyasetinde önemli bir dönemeci beraberinde getiren hükümet karşıtı gösterilerde ve gösteriler sonrası süreçte Türkmenlerin nasıl tavır alacağı önemli bir konu olmuştur. Başbakan Adil Abdülmehdi’nin istifasının ardından yeni hükümetin kurulması sürecinde Türkmen siyasilerin pozisyon ve taleplerinin hangi konu başlıkları çerçevesinde şekilleneceği Türkmenlere ilişkin merak edilen hususları oluşturmuştur.

Aylardır kurulamayan hükümetin meydana getirdiği siyasi istikrarsızlık, güvenlik noktasında da yaşanan ve yaşanacak istikrarsızlıkları tetiklemektedir. Irak’taki mevcut durumda Kerkük, Diyala ve Selahaddin gibi Türkmen nüfusun da yoğun olarak yaşadığı vilayetler özellikle 2019’dan bu yana IŞİD saldırına sahne olmakta ve bu bölgelerdeki IŞİD varlığı siyasi istikrarsızlıkların tetiklediği güvenlik boşluklarından faydalanarak güç kazanmaktadır. Öte yandan hükümetin kurulamaması sebebiyle 2020 bütçesinin dahi oluşturulamadığı Irak’ta Covid-19 salgını ile nasıl mücadele edileceği de ciddi soru işaretleri içermektedir. Özellikle salgından ekonomik anlamda en çok etkilenen ülkelerin petrol üreticisi ülkeler olacağı düşünüldüğünde, hali hazırda yolsuzluk ve kötü ekonomik gidişatın getirilerinin dahi büyük ölçüde altından kalkamayan Irak’ın, salgın sonrası dönemi nasıl atlatacağı da sorgulanması gereken önemli bir konudur. Bu kapsamda değerlendirildiğinde, mevcut durumda Irak’taki kötü ekonomik gidişatın faturalasının en ağır şekilde yansıdığı bölgelerden olan Türkmen bölgelerinin, Covid- 19’un neticelerinden de önemli ölçüde etkilenmesi beklenmektedir.