Suriye Gündemi: 1-7 Nisan 2019

Uluslararası Alanda Suriye Gündemi
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ile başkent Kahire’de ortak basın toplantısı düzenleyen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanıyan kararnameyi imzalamasıyla ilgili konuştu. Guterres, Golan Tepeleri’nin Suriye’nin egemenliğinde olduğunu ısrarla vurguladı. Guterres, Suriye krizinin herhangi bir çözümünün işgal altındaki Golan da dahil olmak üzere Suriye’nin toprak bütünlüğünü ve birliğini garanti etmesi gerektiğini söyledi.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu 4 Nisan Perşembe günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile “Suriye'deki olayları ele almak” için Moskova'da bir araya geldi. Netanyahu’nun, ABD'nin mart ayının sonunda İsrail’in Golan Tepeleri’ne tam egemenliğini kabul etmesinden kısa bir süre sonra görüşmeyi istemesi dikkat çekti.

ABD Dışişleri Bakanlığından, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt ve Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian adına 7 Nisan 2018'de Şam'ın Duma ilçesinde yapılan ve 78 sivil ölümüne yol açan kimyasal silah saldırısına ilişkin ortak açıklama yapıldı. Açıklamada "ABD, İngiltere ve Fransa olarak Esed rejiminin herhangi bir kimyasal silah kullanımına karşı gereken cevabı verme kararımıza bağlıyız ve bu konuda rejimi uyarıyoruz." ifadelerine yer verildi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye'deki terörizm ile mücadelenin henüz bitmediğini söyledi ve terör örgütlerini tamamen ortadan kaldırmanın gerekliliğinin altını çizdi. Lavrov, özellikle İdlib’de hâlâ teröristlerin bulunduğunu, bu anlamda Rusya'nın Türkiye ve Suriye hükümeti ile ciddi bir ortak çalışma yürüttüğünü söyledi. Ayrıca terörle mücadelede AB ile diyaloğu sürdüreceklerini de sözlerine ekledi.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ilk yurt dışı ziyaretini Rusya'ya yaptı. Tokayev, başkent Moskova'daki resmi temaslar çerçevesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. İki lider Astana süreci çerçevesinde Suriye krizinin çözülmesiyle ilgili çabaların sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı. Putin ve Tokayev görüşmeden sonra ortak bir bildiri yayımladı. Suriye meselesi ile ilgili olarak Astana formatında yapılan görüşmelerin önemine dikkat çekilen bildiride, "İki ülke lideri, Astana süreci çerçevesinde Suriye krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesine yönelik çabaların, genel kabul görmüş ilkeler ve uluslararası hukuk normlarının koşulsuz gözetilmesiyle sürdürülmesine karar verdi." ifadesine yer verildi.

Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Muhtar Tleuberdi, Suriye ile ilgili bir sonraki Astana Müzakerelerinin 25-26 Nisan tarihlerinde Kazakistan'ın başkenti Nur-Sultan'da (daha önce Astana olarak bilinen) yapılması planlandığını duyurdu. Açıklamasının henüz ön bilgi olduğu resmi bir onayın henüz alınmadığını da sözlerine ekledi.

Rusya Federasyonu Konseyi yaptığı bir açıklamada; Rusya, Türkiye ve İran parlamentolarının uluslararası ilişkiler komiteleri arasında 10 Nisan’da, Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’da bir araya geleceğini duyurdu. Açıklamaya göre, taraflar yapılacak olan toplantıda Suriye’deki son durumu ele alacaktır.

Fırat’ın Doğusu
ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, Türkiye’nin Suriye sınırı boyunca bir güvenli bölge oluşturması için çalışmaların sürdürüldüğünü belirtti. Jeffrey oluşturulması öngörülen bu güvenli bölgede Türkiye tarafından tehdit olarak algılanan YPG unsurlarının yer almayacağını vurguladı.

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından IŞİD’e karşı kesin zafer kazanıldığına dair açıklama yapılmış olmasına rağmen, Baghouz köyünde IŞİD militanları ile SDG arasında çatışma çıktı. Suriye-Irak sınırındaki küçük bir köy olan Baghouz’un IŞİD’den temizlenmesi aylar sürmüşken bir de zafer ilan edildikten sonra köyde hala IŞİD varlıkları ile çatışmaya giriliyor olması YPG terör unsurları tarafından omurgası oluşturulan ABD destekli SDG’nin IŞİD’le mücadelede ne kadar etkili olduğunu sorgulattı.

Suriye-Irak sınırındaki Dayrik’te bulunan SDG kontrolündeki bir hapishanede tutuklu IŞİD militanları tarafından kaçma girişiminde bulunuldu. Girişim sırasında militanlar tarafından SDG unsurlarına saldırı gerçekleştirilmiş olsa da herhangi bir ölüm vakasının gerçekleşmediği SDG sözcüsü tarafından açıklandı.

Suriye Rejimi bölgesi

Esad rejimine karşı Şam’da ayaklanmaların başladığı ilk bölge olan Doğu Guta’ya rejim tarafından görevliler gönderilerek gençlerin rejim ordusuna katılması sağlanmaya çalışıldı. 5 bin kişiye askere katılma çağrısı yapıldı. Rejim ordusuna katılmak istemeyen gençler kaçma girişiminde bulundu fakat görevliler tarafından tutuklanarak hapse koyuldular.

The Syrian Network for Human Rights (SNHR) tarafından yapılan açıklamaya göre 23 Aralık 2012’den 4 Nisan 2019’a kadar geçen sürede Suriye’de 221 kimyasal saldırı gerçekleştirildi. Bu saldırılarda en az 1,461 kişi hayatını kaybederken 9,885 kişi de yaralandı. Ölenlerin 1,397’sinin sivillerden oluştuğu ifade edildi. Bu sivillerin 185’inin çocuk ve 252’sinin kadın olduğu açıklanırken sadece 57 kişinin silahlı muhaliflerden olduğu belirtildi.

İdlib, Fırat Kalkanı ve Afrin bölgesi

Rusya kaynaklı haber ajanslarının aktardığına göre Soçi mutabakatıyla varılan çatışmasızlık bölgesindeki 13 kasabaya 7 Nisan 2019 tarihinde muhalifler tarafından ateş açıldı. Hara, el-Rasif, Rvayset İskender, Aki Bair, Kulcuk, Kara Galiye, Kalat Mazara, Beyt Smara, Ebu Ömer, Niha, el-Saveter, Zabiye ve el-Fıhail kasabalara saldırı düzenlendiği iddia edildi.

Rejim ile İdlib merkezli muhalif guruplar arasındaki çatışmalar karşılıklı olarak devam etti. Rejim tarafından yapılan saldırıda rejim kontrolündeki Nerab kasabasında 7 kişi hayatını kaybetti. Buna mukabil muhaliflerin roketli saldırısı sonucunda rejim kontrolündeki Masyaf kasabasında 5 kişi etkisiz hale getirildi.

Son günlerde yağan şiddetli yağışlardan İdlib’de buluna 14 kamp olumsuz şekilde etkilendi. 40 binden fazla kişinin çadırları sel sularına kapıldı. Birçok insanın mağdur olduğu sel sebebiyle bölgede bulunan sivil toplum kuruluşları harekete geçti.

ABD’nin Suriye’deki yerel müttefiki YPG terör örgütü tarafından Afrin’e yapılan saldırı sonucunda bir Türk askeri şehit olurken, bir asker de yaralandı. Gerçekleştirilen bu saldırıya karşın TSK tarafından YPG mevzilerine misilleme atışları yapıldı.