Suriye Gündemi: 18-24 Mart 2019

Uluslararası Alanda Suriye Gündemi
ABD Başkanı Donald Trump’ın işgal altındaki Golan Tepeleri’ni İsrail toprağı olarak tanıyacağını belirtiği açıklamaya Türkiye’den ve dünyadan tepki geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan; ABD Başkanının yaptığı talihsiz açıklamanın bölgeyi yeni bir krizin eşiğine getirdiğini ve işgalin meşrulaştırılmasına asla izin vermeyeceklerini söyledi. AB tarafından yapılan açıklamada İsrail’in iddia ettiği egemenlik hakkını tanımadıklarını ve bu tavrın değişmeyeceği ifadesi yer aldı. Rusya bu kararın BM kararlarını doğrudan ihlal ettiğini savundu, İran ise İsrail’in Golan Tepeleri üzerinde egemenliğinin tanınmasının yasa dışı ve kabul edilemez olduğu açıklaması yaptı.

Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, Atlantik Konseyi’nde yaptığı konuşmada ülkesinin müttefiki ABD’ye olan desteğini yineledi ve gerekli olduğunu düşündüğünde Fransa’nın Suriye’ye müdahale edebileceğini açıkladı. Sadece bugünün savaşları için değil yarının savaşları için de Suriye’de olacaklarını belirten Bakan, Fransa ve İngiltere’nin Beşar Esad’ın kimyasal silah kullandığında ABD ile düzenlenen önemli operasyonlarda yer aldığı ve gerekirse tekrar yapabileceklerini söylemesi dikkat çekti.

BM Genel Sekreter Yardımcısı, Suriye Krizi Bölgesel İnsani Yardım Koordinatörü AB Delegasyonu Başkanı Büyükelçisi İstanbul’da 3. Brüksel Konferansının sonuçlarına yönelik yaptıkları toplantı sonrası değerlendirmelerde bulundu. Konferansın sonuç bildirgesinde iki önemli maddenin olduğuna dikkat çeken Büyükelçi, birinci maddenin siyasi çözüm bulmak ve bu konuda BM’ye destek verilmesi olduğunu söyledi. Büyükelçi, ikinci maddede insani yardımın sağlanması, krizden etkilenenlere desteğin sürdürülmesi ve bu anlamda iş birliği yapılmasının vurgulandığını belirtti. Suriye içinde yaklaşık 12 milyon insanın yardıma ihtiyacı olduğuna ve 6 milyondan fazla insanın da yerinden edildiğine dikkat çekilen toplantıda Türkiye’ye yapılan yardımların ulaştırılmasında sağladığı kolaylıktan dolayı teşekkür edildi.

Brüksel’de düzenlenen ‘Suriye ve Bölgenin Geleceğinin Desteklenmesi’ konferansının ardından Rusya ve Şam yönetimi ortak açıklama yaptı. AB’nin Türkiye, Ürdün ve Lübnan’daki sığınmacıların ülkelerine dönmelerini engellediğine dikkat çekilen açıklamada Brüksel’deki konferansın sonuçlarının Suriyeliler üzerine ağır ekonomik yaptırımlar yüklemeye devam ettiği vurgulandı.

İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Ağı tarafından yayınlanan bir raporda ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Eylül 2014 yılından bu yana yaptıkları hava operasyonlarında yaşanan sivil kayıplar yayımlandı. Koalisyon güçlerinin hava operasyonları sırasında 924’ü çocuk, 656’sı kadın olmak üzere toplamda 3 bin 35 sivilin öldüğü açıklandı.

Fırat’ın Doğusu 
ABD Başkanı Trump’ın ABD askeri birliklerinin Suriye’den çekileceğini duyurmasından üç ay sonra, ülkede yaklaşık bin askerin tutulmasının planlandığı duyuruldu. Bununla birlikte, ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford, Suriye’de bin ABD askerinin bırakılmasına dair çıkan iddiaların doğru olmadığını ve duyurulan planda herhangi bir değişiklik yapılmadığını ifade etti. Başkan Trump, iki yüzü İsrail ile Suriye sınırı yakınlarında kalmak suretiyle toplam dört yüz askerin Suriye’de kalmaya devam edeceğini ve stratejinin değişmediğini duyurdu. Ayrıca, güvenli bölge üzerinde Türkiye ile yapılan görüşmelerde bir ilerleme sağlanamazsa Suriye’de tutulması planlanan askeri birlik sayısının arttırılabileceği belirtildi. ABD Savunma Bakanlığı, IŞİD ile mücadele kapsamında SDG’nin kontrolündeki bölgelerin korunması için koalisyon kuvvetlerine 550 milyon dolarlık bütçe ayrıldığını duyurdu. 

ABD destekli SDG Sözcüsü Kino Gabriel, YPG’nin Bağuz kasabasını kuşattığından beri teslim olan 29 bin kadar kişinin çoğunluğunu IŞİD’e üye olan militanların ailelerinin oluşturduğunu söyledi. SDG, Suriye’nin doğusunda IŞİD’in kalan son bölgesinde pozisyon aldıklarını, birkaç konumun ele geçirildiğini ve cephane depolarının patlatıldığını belirtti. SDG, IŞİD militanlarının bulunduğu son bölge olarak Bağuz kasabasında, henüz savaşın bitmediğini duyurmakla birlikte, IŞİD’in yenilgisinin yakın olduğuna ve bunun bir zafer duyurusu anlamını taşımadığına dikkat çekti.

ABD Başkanı Donald Trump, IŞİD'in Suriye'de ve Irak’ta kontrol ettiği tüm bölgelerin nasıl temizlendiği ve bu bölgelerde nasıl yenildiğini gösteren bir harita yayınladı. Bununla birlikte, SDG/YPG, IŞİD’in yenildiğini ilişkin raporu reddederek Suriye’nin doğusunda bulunan son kuşatmada IŞİD’ten ele geçirilen bölgenin hala araştırılmaya devam edildiğini belirtti. 23 Mart 2019 tarihinde ise, SDG yetkilisi Mustafa Bali, sosyal medya hesabından, SDG’nin, sözde hilafeti tamamen bozguna uğrattığını, Bağuz’un artık özgürlüğüne kavuşturulduğunu belirterek IŞİD’in yüzde yüz bölgesel yenilgisini ilan etti. Bununla beraber, İŞİD’in uyuyan hücrelerine yönelik askeri ve güvenlik kampanyalarına devam edileceği belirtilerek, tüm ülkeyi geri alacağına dair açıklama yapan Suriye hükümetine de Suriye’nin kuzeyinde SDG/YPG’nin kontrol ettiği alanlarda özerk yönetimin tanınması için çağrıda bulunuldu. 

Suriye Rejimi Bölgesi
İran Genelkurmay Başkanı Muhammet Hüseyin Bakıri, 17 Mart 2019’da Şam’a gelerek Irak ve Suriyeli askeri yetkililerle buluştu. Toplantıda Tahran-Şam arasındaki ulaşım yollarının güvenliği, Suriye-Irak sınırının güvenliği ve el-Welid ve el-Kaim geçişlerinin açılışı konuşuldu. Bu toplantıda Tahran’ın önceliği ulaşım yollarının işlerliği oldu. Çünkü ABD yaptırımları sonrası ekonomik darboğazda olan İran, Suriye ile olan ticaretini canlandırmak ve ekonomik anlamda nefes alabilmek için yolların güvenliğine olan ihtiyacı toplantı boyunca vurguladı. Ayrıca, İran Devrim Muhafızları Lideri General Muhammet Ali Caferi, geçtiğimiz 8 yılda İran tarafından Suriye ve Irak’ta toplam 200 bin savaşçının silah altına alındığını açıkladı.

İran ve Iraklı askeri yetkililerin Suriye ziyaretinin ardından Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu 19 Mart 2019’da Suriye rejimi lideri Beşar Esad’ı Şam’da ziyaret etti. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Putin’den Esad’a bir mektup ileten Şoygu’nun Esad ile uluslararası terörizmle mücadele hakkında konuştuğu belirtildi. Şoygu, ülkede muhaliflerin elindeki tek bölgenin İdlib olduğunu ve tüm Suriye üzerinde Esad’ın hakim olması için Şam’ı desteklemeye devam edeceklerini belirtti.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepelerini İsrail toprağı olarak tanımaya yönelik ifadeleri Suriye rejimi tarafından büyük tepki ile karşılandı. Rejim tarafından yapılan açıklamada Trump uluslararası hukuka aykırı hareket ettiği gerekçesi ile kınandı.

İdlib, Fırat Kalkanı ve Afrin Bölgesi
Beyaz Baretlilerden yapılan açıklamaya göre, Rus savaş uçakları tarafından 21 Mart 2019’da İdlib’e yönelik gece yapılan hava saldırısında 5 sivil hayatını kaybetti. Saldırıda İdlib’in kuzeybatısındaki Frike, Şeyh Mustafa, el Hamidiye, Hıbit ve Kefr Ruma köyleri hedef alındı. Yine aynı grup tarafından yapılan açıklamaya göre 6 savaş uçağının katıldığı saldırı için Lazkiye’deki Hmeymim Hava Üssü kullanıldı.