Suriye Gündemi: 21-27 Ekim 2019

Uluslararası Gündemde Suriye
ABD Devlet Başkanı Donald Trump, IŞİD lideri Ebu Bekir el Bağdadi'nin öldüğünü açıkladı. Beyaz Saray'dan yapılan bir canlı yayında açıklamayı yapan Trump, ABD'nin elde ettiği istihbarat sonucu Bağdadi'ye yönelik bir operasyon düzenlendiğini ve Bağdadi'nin kendisini operasyon sırasında intihar yeleğiyle patlatarak öldürdüğünü söyledi. Operasyondan 15 dakika sonra yapılan DNA testinde Bağdadi'nin öldüğünün doğrulandığını aktardı. ABD olarak halifeliği yok ettiklerini söyleyen Trump operasyon için Rusya, Türkiye, Suriye ve Irak'a teşekkür etti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in daveti üzerine Rusya'nın Soçi kentine gitti. İki lider Suriye'nin kuzeyindeki durumun görüşüldüğü toplantı sonrası kameralar karşısına geçti ve ortak basın açıklamasında bulundu. Taraflar arasında varılan Soçi mutabakatı ile Türkiye'nin geçen hafta ABD ile yaptığı anlaşmadaki 120 kilometrelik güvenli bölgedeki durumun korunmasına, sınırın geri kalanındaki bölgelerde ise Suriye ve Rusya askerlerinin 30 km derinliğe kadar girerek YPG'nin bölgeden çekilmesini sağlamasına karar verildi. Bu görevin 150 saat içinde, Salı günü Türkiye saati ile 18.00'e kadar tamamlanması öngörülüyor. Bunun ardından Rusya ve Türkiye ordularının, sınırın 10 km güneyine kadar inecek ortak devriyesi başlayacak.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres BM Genel Merkezi'nde gazetecilere gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Guterres, "Suriye'nin kuzey doğusunda herhangi bir çatışma olmamasından memnunum. Şu an tüm çabalarımız bu trajik faslı sonlandıracak siyasi sürecin ilk adımı olan Anayasa Komitesinin Cenevre'de çalışmalarına başlaması yönünde" dedi.

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’deki Bağlantısızlar Hareketi Devlet ve Hükümet Başkanları 18. Zirve Toplantısında konuşan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya, Türkiye ve İran’ın Astana formatı kapsamındaki işbirliğinin Suriye topraklarının büyük kısmına istikrar getirdiğini belirtti. Ruhani, oluşturulan bu ortamın milyonlarca sığınmacının evlerine dönmesine yardımcı oldu” diye kaydetti.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın katıldığı bir canlı yayında bazı açıklamalarda bulundu. Kalın, "Suriye'de hedeflerimizi önceden açıklamıştık. Barış Pınarı Harekâtı ile en başta koyduğumuz hedeflere ulaştık" dedi. Suriye rejimin ile görüşme planlarının olmadığının altını çizdi.

Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, Suriye’nin Türkiye sınırı boyunca uluslararası güçlerin kontrol ettiği bir ‘güvenli bölge’ oluşturulmasını NATO’ya önerdi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge oluşturma önerisini ortaya atan Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer ile konuştuklarını belirtti. Stoltenberg, barış için atılacak her türlü adımı memnuniyetle karşıladığını söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Suriye'nin kuzeydoğusunda uluslararası güçlerin kontrolünde olacak bir güvenli bölge oluşturulmasını gerekli görmedikleri açıklamasını yaptı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas'ın Türkiye ziyaretinde Alman Savunma Bakanı'nın güvenli bölge önerisini Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ele aldı. Çavuşoğlu konuya ilişkin önerinin gerçekçi olmadığını söyledi.

BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi (OCHA) Sözcüsü Jens Laerke, ülke içinde göç etmek zorunda kalan en az 30 bin Suriyelinin ülkenin kuzeydoğusunda Türk ordusunun kontrolünde bulunan bölgelere döndüğünü açıkladı. Laerke, "23 Ekim itibarıyla 61 bin 200 kişi kendi bölgelerine döndü. Bunların 32 bini Haseke'ye, 29 bini de Rakka'ya gitti. Bu kişilerin yaklaşık yarısı şu anda Türk ordusunun kontrolündeki bölgelere, Tel Abyad, Ayn İsa ve Suluk'a döndü" dedi.

Fırat’ın Doğusu
Amerikan Savunma Bakanlığından gelen bir açıklamada, Suriye’nin doğusundaki petrol yataklarının yeniden IŞİD’in eline geçmesini engellemek için Kürtlerle koordineli olarak bölgeye asker gönderecekleri bilgisi paylaşıldı. Petrol sahalarında askeri varlığını güçlendirme kararı alan ABD yönetimi, bölgeye ilk takviye güç sevkiyatını yaptı ve Deyr ez Zor ilinin güneydoğusundaki El Ömer petrol sahasına vardı. Konvoyda, personel taşıyıcı ve tankların yer aldığı en az 30 zırhlı araç görüldü.

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Rusya’nın Türkiye’yle varılan anlaşma kapsamında SDG’yi Suriye-Türkiye sınırından 30 km uzaklaştırabileceğine şüpheyle yaklaştıklarını söyledi. Konuyla ilgili Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise, Kürt güçlerin Barış Pınarı Harekatı alanından çekilmemeleri halinde Türk ordusunun hedefi olacaklarını söyledi. Kürt güçlerin sınırdan çekilmemeleri halinde buralara yerleştirilmesine karar verilen Suriye sınır muhafızları ile Rus askeri polisinin çekilmek durumunda kalacağı uyarısında bulunan Peskov, "O zaman da geriye kalan Kürt oluşumlar Türk ordusunun silindirinin altına girecek" ifadelerini kullandı.

SDG/YPG tarafından yapılan açıklamada, Rusya Federasyonu ile Soçi Mutabakatı’na ilişkin kabul etmedikleri bazı maddeler üzerine yapılan müzakereler ardından Türkiye’nin bölgeye yönelik operasyonlarının durdurulması ve kazanımlarının kaybedilmemesi amacıyla Soçi Mutabakatı’na uyacaklarını duyurdu. Açıklamada SDG’nin anlaşma gereğince sınırın tümünde çekileceği kaydedildi.

Türkiye ile Rusya arasında 22 Ekim’de Fırat’ın doğusuna ilişkin yapılan Soçi mutabakatı sonrası Rusya Savunma Bakanlığı 300 Rus askerin Türkiye– Suriye sınırına gönderildiğini açıkladı. Rus askeri polisi mutabakat kapsamında Ayn el Arab ve Kamışlı'da devriye yaptığı, devriye alanının önümüzdeki günlerde genişletileceği belirtildi.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu başkanlığında üst düzey askerlerden oluşan bir heyet, YPG’nin de içinde olduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin liderlerinden Mazlum Kobani ile telekonferans yaptı. Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, görüşmeye Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov’un da katıldığı belirtildi. Açıklamada, “Bakan Şoygu’nun Mazlum Kobani ile 22 Ekim günü Soçi'de Rusya ve Türkiye liderlerinin vardığı anlaşma kapsamındaki Kürt tarafının uygulamalarını görüştüğü” belirtildi.

Milli Savunma Bakanlığı, Barış Pınarı Harekâtı bölgesinde YPG’lilerin taciz ve saldırılarının devam ettiği ve gerekli karşılığın verildiği açıklandı. Bakanlığın sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, "Barış Pınarı Harekâtı bölgesinde PKK/YPG’li teröristlerce keşif-gözetleme ve mayın-el yapımı patlayıcı temizliği yapan unsurlarımıza taciz ve saldırılar bugün de devam etti. Teröristlere gerekli karşılık verildi" denildi