Suriye Gündemi: 3-9 Haziran 2019

Uluslararası Gündemde Suriye
ABD Başkanı Donald Trump Rusya, Suriye ve İran'a çağrıda bulunarak İdlib'e yönelik saldırılara son verilmesini istedi. Sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump, “Rusya’nın, Suriye’nin ve daha az oranda İran’ın İdlib eyaletini bombaladığı ve rastgele suçsuz sivilleri öldürdüğü duyuluyor. Dünya bu katliamı seyrediyor. Amacınız ne? Bu size ne sağlayacak? Durun” ifadelerini kullandı.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Suriye’de siyasi çözüm bulmaya yönelik düzenli olarak zirvelerin yapıldığını, sıradaki zirvenin Türkiye’de yapılması gerektiğini ancak Ankara, Moskova ve Tahran arasında gerçekleşecek olan zirvenin tarihinin henüz belli olmadığını söyledi. Verşinin Ankara, Moskova ve Tahran’ın Suriye çözümüyle ilgili koordinasyonu güçlendirmekte kararlı olduğunu vurguladı.

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, verdiği bir röportajda Suriye’de sınırların değişmesini ve daha fazla askeri harekât istemediklerini söyleyerek “Askeri ayağını azaltıp anayasa komitesinin hayata geçmesi için Türkiye ile yakın çalıştığımız siyasi bir süreç yürütüyoruz. Savaşın biteceği tek yol bu” dedi. Jeffrey, ABD ve Türkiye’nin Suriye’de askeri çatışmaların sona ermesi, anayasa komitesi kurulması ve Esad rejiminin değişikliği için birlikte çalıştıklarını ve Türkiye’nin girişimlerini desteklediklerini söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, haziran sonunda Kudüs’te Rusya, ABD ve İsrail temsilcileri arasında yapılacak ulusal güvenlik temalı toplantıda, ABD ve İsrail’in Moskova’ya, Suriye’de İran’a etki etmesi karşılığında, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı tanımayı teklif edeceği haberini değerlendirdi ve bu teklifin “ciddiyetten uzak” olduğunu belirtti.

ABD Savunma Sekreteri Yardımcısı Michael Mallroy yaptığı bir açıklamada, “Esad rejimi İdlib’de kimyasal silah kullanıyorsa, ABD ve müttefiklerinin hızlı ve uygun bir şekilde müdahale edebileceğini” söyleyerek Washington’un Suriye rejimine yönelik tehdidini yineledi.

Fırat’ın Doğusu
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, Suriye’deki siyasi krizin çözümü için yapılan görüşmelerde Kürtlerin çıkarlarının göz ardı edilemeyeceğini söyledi. Rusya Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediğini kaydeden Nebenzya, “Rusya, aynı şekilde Suriye’deki farklı kesimler arasındaki her türlü siyasi ilerlemeyi destekliyor. Kürtler de bunların arasında” ifadelerini kullandı. Nebenzya sözlerini şöyle sürdürdü: “Askeri açıdan sorunlar toprakların kontrol altına alınmasıyla çözüldü. Ancak Suriye’nin kuzey doğusuyla ilgili sorunlar tam olarak çözülmedi. Orada yabancı ülkelerin askerleri bulunuyor. Kendileri geldi, Suriye’nin isteği doğrultusunda gelmediler. Biz Suriye’de terör sorununu çözdük ancak siyasi sorunların çözümü için zamana ihtiyaç var.”

Fransa Parlamentosu Dışişleri Komisyonu Başkanı Marielle de Sarnez sözde Özerk Yönetim'in Ayn İsa’daki merkez binasını ziyarette bulundu. Ziyaret sonrası basına açıklama yapan Sarnez, buraya geliş amacının bölgeyi resmi olarak tanımak olduğunu, ülkelerinin Suriye Demokratik Güçleri’ne desteklerinin devam edeceğini ve bölgenin yeniden yapılanmasına destek sunacağını söyledi.

ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, IŞİD’in sonunun gelmediğini belirterek, “IŞİD, en kısa zamanda tümden ortadan kaldırılmazasa yeni taktiklerle Irak ve Suriye’de yeniden baş gösterebilir” dedi. IŞİD’le mücadelenin devam etmesi gerektiğini vurgulayan Jeffrey, “Tüm alanlarda IŞİD’le mücadele devam etmeli yoksa daha geniş alanlarda etkili olmaya başlar” ifadelerini kullandı. James Jeffrey, Suriye'nin kuzeyinde kurulması planlanan tampon bölge konusunda Türkiye ile Suriye Demokratik Güçleri arasında 'prensipte genel bir anlaşma' olduğunu söyledi. Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü’nde konuşan Jeffrey sözlerine, ABD’nin, ‘görüşmelerin başarılı olması için gerçek bir şans bulunduğuna inandığını’ ekledi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, S-400'ler Suriye ve Fırat'ın Doğusu ve Pençe Harekatı ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. "Şu anda Suriye üzerinde, İdlib üzerinde, Menbiç, üzerinde, Fırat'ın doğusu konusuları ile alakalı her ülkeyle Türkiye olarak biz görüşmelerimizi devam ettiriyoruz. Hassasiyetlerimiz aynen kararlılıkla devam ediyor. Bundan sonraki süreçte de devam edecektir." ifadesini kullanan Erdoğan YPG ve PKK'yi kastederek "ABD’nin terör örgütlerine desteği üzüntü verici." şeklinde konuştu.

Menbiç’te sözde İç Güvenlik Güçleri gerçekleştirdiği bir operasyonda 6 şüpheliden oluşan IŞİD’in hücre yapılanmasını çökertti. Konuya ilişkin yapılan açıklamada, Menbiç’te son dönemde teröristlerin sivil yerleşim alanları ve güvenlik noktalarına yönelik saldırılarının arttığı, IŞİD teröristlerinin son olarak bir güvenlik noktasına bomba yüklü araç ile saldırıda bulunduğu, yürütülen çalışmalar sayesinde IŞİD'in hücre yapılanmasına yönelik etkili bir operasyon düzenlendiği ve ikisi kadın 6 IŞİD teröristinin yakalandığı ifadeleri yer aldı.

Suriye’nin Deyr ez Zor kentinde Suriye Demokratik Güçleri’ne yönelik gerçekleştirilen bombalı saldırıda 3 kişi hayatını kaybetti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Suriye’nin Deyr ez Zor kentine bağlı Şihel köyünde bomba yüklü aracın patlaması sonucu 3 SDG’linin hayatını kaybettiğini açıkladı. Gözlemevi, saldırının IŞİD tarafından yapıldığını, SDG’lilerin yanı sıra sivil halkında hayatını kaybettiğini belirtti.

Suriye’nin kuzeybatısındaki Azez kentinde patlayıcı yüklü bir otomobilin infilak etmesi sonucu en az 17 kişinin öldüğü, 29 kişinin de yaralandığı bildirildi. Yerel kaynaklar, patlamanın kent merkezinde bulunan emniyet müdürlüğü binasının hemen yanında gerçekleştiğini bildirdi.

YPG kontrolü altındaki bölgelerde 2019 yılı içinde çok sayıda ekin arazisinde yangın meydana geldi. Çiftçiler, arazilerde çıkan yangının doğal olmadığını ve yangınların ardında bazı çevrelerin olduğunu savunurken, geri kalan arazilerin korunması için sözde özerk yönetime çağrıda bulundu. Yaşanan yangın olayları üzerine bir açıklama yayınlayan sözde özerk yönetime bağlı Tarım Komisyonu, güvenlik güçleri, belediye ekipleri ve köylülerin birlikte hareket ederek ekinler biçilene kadar nöbet komiteleri kurmasını istedi. Afrin’den Kobani ve Cezire’ye kadar resmî bir rakam olmamakla birlikte çok sayıda arazinin yakıldığı belirtiliyor. Kamışlı’da ise, şimdiye kadar 3 bin hektar ekin arazisinin yakıldığı ifade ediliyor.

Suriye Rejimi Bölgesi
Suriye’nin Humus eyaletindeki T-4 hava üssüne İsrail tarafından roketli saldırı düzenlendi. Roketlerden ikisi Suriye hava savunma sistemleri tarafından bertaraf edilirken bazıları ise üsse isabet etti. Saldır sonucunda 1 rejim askeri etkisiz hale getirilirken, 2 asker de yaralandı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre ise saldırı sonucunda 5 kişi hayatını kaybetti. Saldırıda bir roket deposu da yine İsrail tarafından yok edildi.

Yerel kaynaklara dayandırılan habere göre Deyr ez-Zor eyaletinin Ebu Kamal şehrinde İran destekli militanlar ile Suriye rejiminin istihbarat güçleri arasında çatışma çıktı. Çatışmalar özellikle Elhaccana istasyonu ile Maari sokağında yoğunlaştı. Ağır silahların kullanıldığı çatışmada iki taraftan da ölü ve yaralıların olduğu aktarıldı.

İdlib, Fırat Kalkanı ve Afrin Bölgesi
Halep’in kuzeyinde yer alan ve muhalifler tarafından kontrol edilen Azez’de bomba yüklü bir araç infilak etti. Ramazan Bayramı öncesi ibadet için camiye giden insanların çıkış saatine denk getirilen saldırıda 17 sivil hayatını kaybetti. Saldırı sonucunda en az 20 kişi de yaralandı. Saldırının arkasında kimin olduğu ise tam olarak netlik kazanmadı.

Rejim tarafından İdlib’deki muhaliflere karşı saldırılar Ramazan Bayramı’nda da devam etti. 5 Haziran 2019’da Hama’nın kuzey kırsalına ve İdlib’in Maret el-Numan kasabasına gerçekleştirilen saldırılar sonucunda 10 sivil hayatını kaybetti.

Rejim ve muhalifler arasında son günlerde meydana gelen çatışmalarda 53’ü rejim yanlısı ve 48’i muhalif olmak üzere 100’den fazla kişi hayatını kaybetti. Bu çatışmaların büyük çoğunluğu İdilib merkezli olurken, bir kısmı da Lazkiye, Halep ve Hama’da meydana geldi. Özellikle 7 Haziran 2019’da hız kazanan çatışmalar sebebiyle Türk Ordusu tarafından Türkiye-Suriye sınırına takviye birlikler gönderildi.