Suriye Gündemi: 6-12 Ocak 2020

Uluslararası Gündemde Suriye
Suriye'ye 2014 yılından beri insani yardımların yapıldığı sınır kapılarının sayısı dörtten ikiye indirildi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Suriye'ye sınır ötesi yardımlar yapılmasına olanak sağlayan kararın süresinin dolmasına saatler kala, uzun süren müzakerelerin ardından yardım mekanizmasının görev süresini 6 ay daha uzattı. Karar, Rusya ve Çin'in çekimser kalmasıyla kabul edildi ancak sınır kapıların sayılarının azaltılmasından memnun olmayan ABD ve İngiltere de oylamada çekimser kaldı. Karara 11 ülke ise destek verdi. Almanya ve Belçika tarafından hazırlanan tasarıya Rusya'nın itirazları ve veto tehdidi üzerine, insani yardımların girdiği mevcut sınır kapılarının sayısı yarıya düştü. Daha önce ikisi Türkiye'den olmak üzere dört sınır kapısından yapılan insani yardımlar bundan sonra sadece iki sınır kapısından gönderilebilecek. Çıkan kararla İnsani yardımlar, Türkiye ile olan Babüsselame ve Babülhava sınır kapılarından yapılmaya devam edecek.

ABD Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Türkiye'deki temasları kapsamında Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’la görüştü. Daha sonrasında ise Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sedat Ünal ile bir görüşme gerçekleştirdi. Milli savunma Bakanlığı’ndan konuyla ilgili bilgilendirme yapıldı ve başta Suriye olmak üzere bölgesel güvenlik konularında bilgi ve görüş alışverişinde bulunulduğu ifade edildi. Görüşmelerde ABD tarafınca ülkeye geri kabul edilmeyecekleri yönünde açıklamalar yapılan IŞİD'liler, resmi ifadesiyle 'yabancı terörist savaşcılar' (YTS) konusunun da konuşulduğu ifade edildi. Bilgilendirmede ayrıca, İdlib’deki durum başta olmak üzere, Barış Pınarı Harekatı ve Fırat’ın doğusundaki durum, Anayasa Komitesi çalışmaları bağlamında siyasi sürece dair hususlar, YTS’ların durumu, BMGK’ da devam etmekte olan 2165 sayılı BMGK kararına dair müzakereler (BM insani yardım için kapılar) ele alındığına değinildi. Ardından İstanbul’a geçen Jeffrey, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile bir araya geldi. Görüşmede Suriye ile ilgili son gelişmeler, İran ve ABD arasında yaşanan kriz ve bölgedeki diğer önemli gelişmeler gündeme geldi. IŞİD ve PYD/YPG/PKK başta olmak üzere tüm terör unsurları ile mücadele konusunda Türkiye'nin kararlılığı yinelendi. Ayrıca bölgede artan gerilim ortamının yeni çatışmalar ve radikalleşmeyi arttırma ihtimali konusunda Türkiye'nin endişeleri dile getirildi.

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'deki ABD varlığı hakkında dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Suriye'ye gönderilen ABD askerlerine ilişkin Trump, Türkiye ile Suriye arasındaki sınırdan askerlerini çekerek başarılı bir hamle yaptığını ve Suriye’de bulunan askerlerin sadece petrolü almak ve korumak için orada olduklarını ifade etti.

Fırat’ın Doğusu
Suriye Ulusal Kürt Konseyi’nden (ENKS) bir heyet, İstanbul’da ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey ile bir araya geldi. Görüşmelerde ENKS’nin Kürt siyasi partilerinin birlikte hareket etmeleri için ABD’den yardım talebinde bulunduğu ve bu konuda Jeffrey’den yardım edeceği konusunda söz aldıkları belirtildi. ENKS’li bir yetkiliden gelen açıklamalara göre, James Jeffrey yetkililerden SDG ile birlik oluşturmaları konusunda telkinlerde bulunduğu ve ABD güçlerinin Fırat’ın doğusundan çekilmeyeceğini yenilediği öğrenildi.

Esed rejiminin 'PYD ile müzakereleri durdurduk' açıklaması henüz tazeyken, Rusların, örgüt ve Şam arasındaki diyalogu tekrar oluşturmak için çabaladığı ortaya çıktı. Rus askeri heyeti, 25-26 Aralık tarihlerinde Şam'a ziyarette bulunarak Esed rejimi yetkilileriyle yoğun görüşmeler gerçekleştirdi. Heyet, 26 Aralık günü Kamışlı'da PYD’nin sözde yöneticileriyle bir araya geldi. Bu toplantıda Ruslar, örgüte Esed rejimi ile müzakereler konusunda 10 maddelik yol haritası sundu. Yol haritasında yer alan maddeler şunları içermektedir: YPG'nin Suriye Anayasa Komitesi çalışmalarına katılması, YPG siyasi hareketinin Esed rejimi içerisinde temsil edilmesi, Suriye sınır muhafızlarının, Irak sınırındaki Semelka Sınır Kapısı'ndan Fırat'ın batısındaki Menbiç'e uzanan Türkiye sınırına konuşlandırılması. sözde  özerk yönetim ile Esed rejimi arasında diyaloğun başlatılması,  iki taraf arasında ortak ekonomik ve askeri komitelerin kurulması, Kürtler için resmi belgelerin düzenlenmesi ve Kürt okullarında eğitim gören öğrencilere diplomaların verilmesi,Rakka'nın Tabka kasabasındaki Fırat Barajı başta olmak üzere, enerji kaynaklarından faydalanmak için taraflar arasında koordinasyon kurulması, Esed güçlerinin YPG'nin kontrolü altındaki bölgelerindeki okul ve üniversitelerden çekilmesi, Halep'i Ebu Kemal kasabası üzerinden Irak sınırına bağlayan karayolun açılması, Fırat'ın doğusunda konuşlu Esed güçlerinin kontrol noktalarının güvenliği için çalışılması ve YPG'nin oluşturduğu tehdit ve tehlikelerin engellenmesi.

SDG’nin Ras al-Ayn ilçe sınırları içerisinde Suriye Milli Ordusu (SMO) mensuplarına karşı saldırı başlattığı bildirildi. Yaşanan çatışmaların ardından  SDG tarafından Mennah köyü ele geçirildi. Yerel kaynaklar, SDG’nin daha önce SMO ve TSK tarafından kontrol edilen bölgeleri, özellikle de uluslararası M4 karayoluna yakın yerleşkeleri geri almak için saldırı başlattığını doğruladı.

ABD güçlerinin Haseke ve Deyr ez Zor kentlerindeki bazı zırhlı savaş araçlarının bulunduğu askeri üslerini boşalttığı bildirildi. ABD güçlerinin Şedadi'de bulunan askeri üssünden tırların yükleri ile birlikte başka bir ABD askeri üssüne gittiğini görüldü. Bu durum, ABD’nin Suriye sahasını kısmen boşaltarak Irak sahasına geçirdiği şeklinde yorumlandı.

Terör örgütü PKK/YPG'nin, Suriye Haseke'deki El Hol kampında tutuklu bulunan IŞİD'lilerle kendi saflarına katılmaları karşılığında anlaştıkları, ayrıca IŞİD militanlarının ailelerinden oluşan yaklaşık 650 kişiyi yüklü miktarda para karşılığı serbest bıraktığı belirtildi. Yapılan anlaşmayı Kabul eden IŞİD mensuplarının, 3 ay süreyle eğitime tabi tutulacağı, eğitimin ardından 3 yıl süreyle SDG bünyesinde faaliyet göstereceği, SDG saflarına katılmayı kabul eden IŞİD’lilerin ailelerinin eğitim süresince kampta tutulup daha sonra serbest bırakılacakları öğrenildi. 29 Aralık’ta teslim olan 4 PKK’lı teröristin ifadelerinde bu anlaşmayı belirttikleri, PKK/YPG’nin El Hol kampında bulunan ağırlıklı olarak Suriye Cezire bölgesinden olan IŞİD militanlarının ailelerinden oluşan yaklaşık 650 kişiyi yüklü miktarda para karşılığı serbest bıraktığı bildirildi. 

Milli Savunma Bakanlığı (MSB), Barış Pınarı Harekât Bölgesinde yol kontrolü sırasında meydana gelen bombalı araç saldırısı sonucunda 4 askerin hayatını kaybettiğini duyurdu