Suriyeli Mülteci Akımını Belirleyen Faktörler: Ekonometrik Bir Analiz

Arap Baharı, Tunus’ta giderek kötüleşen ekonomik koşullara karşı gelişen halk hareketinin bölge ülkelerine yayılması ile başlayan sürece verilen addır. Bu sürecin içerdiği sosyal, politik ve ekonomik etkiler kısa bir süre içinde Mısır, Libya, Yemen ve Suriye başta olmak üzere Ortadoğu ve Kuzey Afrika (OKA) coğrafyasına yayılmıştır. Bu büyük dönüşümün etkileri bugün OKA ülkelerinin çoğunda görülmeye devam etmektedir. Arap Baharı’nın bölge ülkeleri içerisinde en çok etkilediği ülkenin Suriye olduğu söylenebilir. Sürecin Suriye’ye yansıması birçok boyutu ile bir insanlık dramına dönüşerek, dünyada yakın tarihin en büyük iç ve dış göç sorununu ortaya çıkarmıştır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) verilerine göre, Suriye’de iç savaşın başlamasından bugüne kadar yaklaşık 6 milyon Suriyeli mülteci komşu ülkelere göç etmek zorunda kalmıştır. Göçün tamamına yakını Türkiye, Ürdün, Lübnan, Irak, Mısır ve Yemen’e yönelik olmuştur. Bu çerçevede bu çalışmanın amacı, 2004-2017 yılları arasında Suriyeli mülteci akımını belirleyen makroekonomik faktörleri ortaya koymaktır. Çalışmada geliştirilen ekonomik modeller ampirik olarak tahmin edilmekte ve bulgular ekonomi politik bir perspektiften değerlendirilmektedir. Ampirik modeller, 6 OKA ülkesi için 2004-2017 yıllarına ait veriler kullanılarak tahmin edilmektedir. Çalışmanın ampirik literatüre katkısı, doğumda beklenilen yaşam süresi ve enflasyon oranının mülteci akımına etkisinin ölçülmesidir. Buna karşın, Suriyeli göçmen akımının gerçekleştiği ülkelerin tamamı veri yokluğu nedeni ile modele dâhil edilememiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre mülteci sayısı ile büyüme oranı, doğumda beklenilen yaşam süresi ve iş gücüne katılım oranı arasında pozitif bir ilişki bulunmuşken; enflasyon oranı, gayri safi yurt içi hâsıla ve kişi başına gelir arasında ise negatif ilişki söz konusudur.