Türkmen Gündemi: 22-28 Temmuz 2019

Siyaset
22 Temmuz’da Muhammed el-Halbusi başkanlığında toplanan Irak Parlamentosu, İl ve İlçe Meclisleri Yasası’nda düzenlemeler yapılmasını öngören tasarıyı kabul etti. Düzenlemeye göre, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi sınırları içerisinde kalan iller dışında Irak’ın diğer tüm illerinde yerel seçimlerin 1 Nisan 2020’de gerçekleştirilmesi onaylandı. Parlamento’daki görüşmeler sırasında yaşanan uzun tartışmalar neticesinde Türkmenler tarafından Parlamento’ya sunulan önerge kabul edilmiştir. Böylece 2005’ten bu yana yerel seçimlerin yapılamadığı Kerkük’te önümüzdeki yıl seçimlerin yapılması da karara bağlanmıştır. Türkmenlerin önergesi doğrultusunda Kerkük’te gerçekleştirilecek seçimlere ilişkin 12 Sayılı 2018 Seçim Kanunu’nun 35. maddesinin değiştirilmesi kabul edilmiş, kabul edilen maddeler şöyledir:

• Kerkük seçmen listesinde bulunanların Erzak ve Medeni Hal Belgesi (Kimlik) bilgilerini incelemek için Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği’ne 31 Ocak 2020’ye kadar süre tanındı.
• 140. madde kapsamında kayıt edilen kişiler hariç, kimlik ve gıda karnesi incelemelerinde uyuşmazlık tespit edilen kişilerin seçmen kütüklerinden silineceği vurgulandı.
• Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği’nin, Kerkük’te itiraz edilen sandıkları elektronik ve el sayımıyla yeniden sayma yükümlülüğünü taşıdığı belirtilmiştir.

Arap ve Türkmen siyasi temsilciler, Kerkük’te gerçekleşecek seçimler öncesi seçmen kütüklerinin titizlikle incelenmesi, seçim mekanizmasının ise adil ve şeffaf şekilde işlemesi hususunda görüş birliği içerisinde olmuşlardır. Nitekim 22 Temmuz’da parlamentoda gerçekleştirilen yoğun tartışmalarda Türkmenlerin hassasiyetle üzerinde durduğu meselelerden biri seçmen kütüklerinin incelenmesi olmuştur. Dolayısıyla Türkmenlerin sunduğu önerge kapsamında seçmen kütüklerinin incelenmesi ile ilgili maddenin kabul edilmesi Türkmenler adına gelecek yerel seçimler için olumlu bir gelişmedir.

Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi 24 Temmuz’da sosyal medya hesabından Kerkük’te gerçekleşecek yerel seçimler ile ilgili açıklamada bulundu. Salihi açıklamasında “Irak petrolünün hayat damarı olan Kerkük’te seçmen kayıtlarının incelenmesiyle seçimlerin gerçekleştirilmesi siyasi statükoyu koruyacaktır. Aksi halde seçimler Irak’ı siyasi ve coğrafi olarak bölecek bir iç savaşın anahtarı olacaktır” ifadelerini kullandı.

Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi başkanlığında Türkmen milletvekillerinden oluşan bir heyet, Türk diplomatın Erbil’de şehit edilmesi sonrası 24 Temmuz’da Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız'a taziye ziyaretinde bulundu. Ziyaretle ilgili resmi sosyal paylaşım sitesinden açıklama yapan Fatih Yıldız “İyi günde, kötü günde bir olmaya devam edeceğiz. İyi günlerimiz çok olsun” açıklamasını yaptı.

1 Nisan 2020’de yapılacak olan yerel seçimleri değerlendirmek üzere Kürt partiler 25 Temmuz Perşembe günü Kerkük’te bir görüşme gerçekleştirdi. Siyasi partilerin seçim ofis sorumluları düzeyinde yapılan toplantıda Kerkük’ün gelecek seçimlere dahil edilmesi konusu gündeme geldi. Mevcut durumda Kerkük’te seçimlerin yapılabilme olasılığı üzerine tartışan parti temsilcilerinin, toplantılar neticesinde seçimler ile ilgili Kürt parti liderlerine raporlar sunacağı bildirildi.

Irak Parlamentosu’nda bulunan Türkmen Milletvekilleri 24 Temmuz’da basın açıklaması düzenleyerek Kerkük İl Meclisi Yasası’nı desteklerini bildirdi. Basın açıklamasında konuşan Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, 22 Temmuz’da Irak Parlamentosu’nda gerçekleşen görüşmeler neticesinde Türkmenlerin talep ettiği maddelerin yasaya eklendiğini belirtti. Türkmenlerin ana taleplerinden birinin Kerkük’teki seçmen kütüklerinin doğru mekanizmalar kurularak kontrol edilmesi olduğunu belirten Salihi, yasadaki son düzenlemeler ile birlikte eskisine nazaran olumlu değişikliklerin olduğunu vurguladı.

Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komiserliği Meclis Komisyonu Üyesi Mutemed Musavi, Kerkük ile ilgili kanunun Parlamento’da görüşülerek kabul edilmesine yönelik “Tarihi bir başarı” açıklamasında bulundu.

İran’ın Türkiye Büyükelçiliği Siyasi Müsteşarı Jebrail Mohammadzadeh, 25 Temmuz Perşembe günü Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilciliği’ni ziyaret ederek Mehmet Tütüncü ile bir görüşme gerçekleştirdi.

Irak Parlamentosu, peşmerge güçlerinin yerel seçimlerde IKBY sınırları dışındaki Musul, Selahattin, ve Kerkük’te oy kullanmasını içeren önergeyi oylama sonucu reddetti.

Güvenlik
24 Temmuz gecesi Dakuk'a bağlı Dara köyündeki bir eve 2 havan topu atıldı. Evde bulunanlardan 1 kişi kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Aynı olayın sonrasında, hasta ziyaretinden dönmekte olan bir ailenin aracına kimliği belirsiz kişiler tarafından ateş açıldı. Ailedeki 9 kişi hayatını kaybetti. Ateş açıldığı sırada aracı sürdüğü belirtilen Türkmen subay Muhammed Kasım İlhanlı da hayatını kaybetti. Henüz resmi bir açıklama olmamakla birlikte, bazı kaynaklar araca ateş açanların federal polis olduğunu, güvenlik kontrol noktasında araçtakilerin IŞİD militanları ile karıştırıldığı için ateş açıldığını bildirmektedir. Dakuk’a bağlı diğer köy olan Topzava köyüne ise bir başka havan saldırısı düzenlendi. 25 Temmuz akşamı gerçekleşen saldırı sonrası ölen ya da yaralanan bulunmazken köylülere ait bazı evler zarar gördü. Saldırıların gerçekleştiği bölgede federal güçlerin IŞİD ile mücadelesinin sürdüğü belirtildi. Fakat Kerkük vilayetinde yaşanan son saldırılar göz önüne alındığında, IŞİD tehdidinin önemli bir artış gösterdiği gözlemlenmiştir. Özellikle 2019 Haziran ayından bu yana gerek Kerkük kent merkezinde gerekse Dakuk’un farklı noktalarında meydana gelen saldırılar yerel halk tarafından güvenlik güçlerine yönelik tepkileri de beraberinde getirmiştir.

Irak Parlamentosu Savunma ve Güvenlik Komisyonu üyesi Mehdi Taki, 27 Temmuz tarihinde yaptığı açıklamada,  Dakuk’ta yaşanan olayda hayatını kaybeden Türkmen subay ile ilgili açıklamalarda bulundu. Savuma ve İçişleri Bakanlığı’na olayın soruşturulması için çağrıda bulunan Mehdi Taki, ayrıca olayı araştırarak açıklığa kavuşturacak bir komisyonun kurulmasını istedi. Öte yandan ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi de Türkmen subayın hayatını kaybettiği olayı kınayarak ailesini başsağlığı diledi.

Diyala Polis Müdürlüğü Sözcüsü Ghalib Atiya, Hamrin bölgesindeki terör örgütü IŞİD militanları ile mücadele için yeni güvenlik stratejileri uygulamaya başladıklarını ve bu stratejilerin olum sonuçlar verdiğini ifade etti.

Kerkük Valisi Rakan Said el-Cuburi, 27 Temmuz Cumartesi günü gerçekleştirdiği basın açıklamasında Dakuk’a bağlı Dara ve Topzava köylerine yapılan havan saldırılarını kınadı. Terörle mücadelede yeni planların geliştirilmesi gerektiğini ifade eden el-Cuburi, IŞİD’in Dakuk ilçesinin batısında ve Beşir Köyü’nün güneyinde gerçekleştirdiği eylemlerle güvenlik güçlerine ve sivillere karşı etkinliğini artırdığını ifade etti. Teröristlerin faaliyet gösterdiği alanlara takviye güvenlik güçlerin gönderilmesi için Başbakan Adil Abdulmehdi’ye çağrıda bulundu.

Sosyal Hayat
Kerkük’te bulunan ve 26 Kasım 2018 gecesi yanan tarihi Kayseri Çarşısı’nda devam etmekte olan restorasyonun yüzde 90’ı tamamlandı. Osmanlı döneminden kalma önemli bir tarihi eser olan çarşının restorasyonu Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yapılırken, bugüne kadar restorasyon için 1 milyon dolar harcandığı belirtildi. Geçen yıl gerçekleşen yangında çarşının iç ve dış kısımlarında kalan 400’ü geçkin iş yeri hasar görmüş, yapının büyük bölümünde ciddi hasarlar oluşmuştu. Olayın hemen ardından Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız hızla Kerkük’e giderek olayı bizzat yerinde incelemiş ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuyu yakından takip ettiğini açıklamıştı. Yangının ardından Türkiye tarafından ortaya konan bu tutum Türkiye’nin Kerkük’teki Türk varlığına verdiği önemi net şekilde göstermiştir.