Türkmen Gündemi: 26 Ağustos-1 Eylül 2019

Siyaset
Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, Kerkük’e yönelik saldırılara karşı Türkmenlerden oluşan savunma birliğinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu. Irak merkezi hükümetine bağlı güvenlik güçlerinin Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı ilçe ve kasabaları korumakta yetersiz kaldığını vurgulayan Salihi, Türkmenlerin kendi bölgelerini koruma kapasitesine sahip olmaları için desteğe ihtiyaç duyduklarını belirtti. Kerkük’te Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde Türkmenlerden oluşan bir güvenlik gücünün oluşturulması, son dönemde bölgede en çok tehlike altında bulunan unsurlardan biri olan Türkmenlerin kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlayacaktır. Bu talep ayrıca Irak Türkmen Cephesi’nin birçok siyasi ismi tarafından da gündeme getirilmektedir.

Kerkük Valisi Rakan Said el-Cuburi, Kerkük’teki güncel güvenlik meseleleri ile IŞİD tehdidi nedeniyle önceki yıllarda yerinden edilen Kerküklü ailelerin geri dönüşü konusunda merkezi hükümetten destek beklediklerini açıkladı. Cuburi ayrıca olası terör saldırılarını önleyebilmek amacıyla merkezi hükümetten Kerkük’e daha fazla askeri birlik sevk etmesini talep etti.  Rakan Said el-Cuburi’nin Dakuk’taki saldırılar sonrası yaptığı çağrı son dönemde ilçede yaşayan Türkmenler, Araplar ve özellikle Kakailerin ortak talebi olmuştur. Nitekim Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi saldırıdan sonrası yaptığı açıklamada Dakuk’taki askeri gücün arttırılması için merkezi hükümete son dönemde defalarca talepte bulunduklarını, Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi ile gerçekleştirdikleri birebir görüşmede de bu talebi yinelediklerini bildirmişti. Ayrıca Kakailerin önde gelen temsilcilerinin saldırılardan öncesi Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu’na (UNAMI) gönderdikleri bildiride de Dakuk’taki askeri birliklerin sayısının arttırılması için merkezi hükümete baskı yapılması istenmişti. Irak Parlamentosu Selahattin Milletvekili, Güvenlik Komisyonu Üyesi ve Fetih Koalisyonu Üyesi Mehdi Taki yaptığı açıklamada Dakuk ilçesine merkezi hükümet tarafından takviye güvenlik güçlerinin gönderileceğini açıkladı. Taki, Dakuk’a takviye birlik için taleplerini Irak Savunma Bakanlığı’na ilettiklerini, yakın zamanda sevkiyatın başlayacağını belirtti. Öte yandan ITC Bağdat İl Başkanı Niyazi Mimaroğlu Dakuk’un Zeynelabidin Köyü’nde yaşanan saldırıyı kınayarak, Tuzhurmatu, Kerkük, Altunköprü, Telafer, Tazehurmatu, Karatepe, Amirli ve diğer Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde teröristlerin bir kez daha masum sivilleri hedef aldıklarını belirtti.

Irak Türkmen Cephesi Selahattin İl Başkanı Heytem Haşim Muhtaroğlu, Tuzhurmatu ilçesindeki hizmet projelerini incelemek ve projelerdeki sorunları ele almak için Tuzhurmatu Belediyesi’ni ziyaret ederek Belediye Müdürü Visam Abdin ile bir görüşme gerçekleştirdi.

Irak İçişleri Bakanı Yasin Yasıri’nin başkanlık ettiği üst düzey yetkililerden oluşan bir heyet 28 Ağustos tarihinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ni (IKBY) ziyaret ederek Erbil’deki yetkililer ile görüşme gerçekleştirdi. Toplantı sonrası basın açıklaması düzenleyen Irak İçişleri Bakanı Yasin el-Yasiri ve IKBY İçişleri Bakanı Rebar Ahmet Halid, görüşmede ortak güvenlik işbirliği konularının el alındığını vurguladı. Merkezi hükümet ile IKBY arasındaki pasaport ve vize gibi vatandaşlık işlemlerinde yaşanan sorunların da görüşüldüğü belirtilirken, Bakan Rebar Ahmet Halid   IKBY ve merkezi hükümet arasındaki ilişkilerin önümüzdeki dönemde daha da gelişeceğini belirtti. Erbil’de yapılan görüşmelerin yanı sıra önümüzdeki günlerde Peşmerge İşleri Bakanlığı’ndan yetkililerinden bulunacağı IKBY’den bir heyetin Bağdat’ı ziyaret etmesi beklenmektedir. Özellikle Bağdat’ta yapılacak görüşmelerde Türkmenleri de yakından ilgilendiren peşmergenin Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere dönüşü ile yine Türkmen nüfusu yakından ilgilendiren diğer meselelerin görüşülmesi beklenmektedir.

Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız resmi sosyal medya hesabı aracılığıyla yaptığı açıklamada Bağdat’ta Kerküklü Arapların düzenlediği konferansa katıldığını bildirdi. Büyükelçi Yıldız yaptığı açıklamada “‘Küçük Irak Kerkük’ün, tüm unsurların çabalarıyla Irak’ta bir arada yaşamanın en iyi örneğini sunacağına inanıyoruz. Irak’ın birliği ve refahı için hayati önemdeki Kerkük’ün geleceği için tüm Kerküklülerleyiz” ifadelerini kullandı. Kerkük’te istikrarın sağlanması için çaba gösteren Türkiye, özellikle Bağdat Büyükelçiliği vasıtasıyla birçok etnik yapıyı bünyesinde barındıran Kerkük’te bu politikasını sürdürmektedir.

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ile IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Yapılan görüşmede Irak’ın kuzeyindeki mevcut güvenlik durumumun ele alındığı, tartışmalı bölgelere istikrarı getirme çabalarının arttırılması konusunda görüşüldüğü belirtildi. Öte yandan yapılan görüşmede Mike Pence’in Irak’taki İran destekli milislerin Irak’ın güvenliğini ve egemenliğini zayıflattığını, ABD hükümetinin bu grupların etkisini azaltmak için birtakım adımları değerlendireceğini belirtti. Irak’ın asli unsurlarından biri olan Türkmenlerin varlığı göz ardı edilerek bir çözüm arayışı güvenlik ve istikrarın sağlanabilmesinin önünde ciddi engeller oluşturacaktır. Dolayısıyla çözüm arayışları Erbil veya Bağdat merkezli değil, bölgedeki tüm unsurların ortak katılımı ile gerçekleştirilmelidir.

Güvenlik
Terör örgütü IŞİD’in Diyala’ya bağlı Hanekin ilçesinde Irak ordusuna yönelik gerçekleştirdiği saldırıda 2 Irak askerinin hayatını kaybettiği açıklandı. Konuyla ilgili açıklama yapan Hanekin Polis Müdürü Azad İsa, Irak güvenlik güçleri ile IŞİD militanları arasında yoğun çatışmaların devam ettiğini, ayrıca bölge halkının da terörle mücadelede güvenlik güçlerine yardım ettiğini belirtti. Kerkük ve Diyala’da IŞİD’e karşı güvenlik güçlerinin operasyonları devam ederken IŞİD militanları tarafından çok sayıda ani saldırı gerçekleştirmektedir. Keskin nişancılar, el yapımı patlayıcılar, havan toplu saldırılar ve üs bölgeleri ile güvenlik kontrol noktalarına yapılan saldırılar Irak güvenlik güçlerinin zayiat vermesine sebep olmaktadır. Özellikle son dönemde Kerkük’ün Dakuk ve Diyala’nın Hanekin ilçelerinde yoğunlaşan saldırılar IŞİD militanlarının kırsal kesimdeki hücre yapılanmaları ile Irak’ta oluşturduğu tehdidin boyutunu göstermesi bakımından önemlidir. Öte yandan Irak’taki IŞİD terörünün yarattığı tehdidin yanı sıra Bağdat ve Erbil hattında yaşanan krizler ve bu krizlerin oluşturduğu güvenlik boşlukları da terör örgütü PKK’nın bölgede güç kazanmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla yalnızca IŞİD merkezli bir terörle mücadele anlayışı Irak’ta güvenlik ve istikrarı sağlamada yetersiz kalacaktır.

İngiliz hükümetine bağlı ‘Yabancılar ve Uluslar Topluluğu Ofisi (Foreign and Commonwealth Office-FCO), Irak’a seyahat edeceklere karşı uyarıda bulundu. Uyarının mevcut güvenlik tehditlerinin varlığı nedeniyle yapıldığı açıklanırken özellikle son dönemde terör örgütü IŞİD saldırıları vurgulandı. Irak’taki güvenlik durumunun belirsizliğini koruduğu ifade edilirken durumun hızla kötüye gidebileceği de vurgulandı. İngiltere’nin seyahat edilmemesi gerektiğini açıkladığı vilayetler şöyle: Anbar, Musul, Selahattin, Diyala, Kerkük ve Erbil’in Musul sınırına yakın bölgeleri. Uyarıda özellikle vurgulanan bölgelerin çoğu Irak’ta ‘tartışmalı bölgeler’ olarak ifade edilen bölgeler olduğu görülmektedir. Bu bölgelerin diğer önemli özelliği ise Türkmen nüfusun yoğun olarak yaşadığı bölgeler olmasıdır. İngiltere’nin yaptığı bu uyarı, Türkmenlerin yaşadığı bölgelerdeki istikrarsızlığı ve güvenlik sorunlarını göstermesi açısından önemlidir.

Ekonomi
Irak Petrol Bakanlığı, Kerkük petrolünün Ürdün’e ihracatının yeniden başladığını, Kerkük’teki Beyci petrol rafinerisinden ham petrolün tankerler ile Ürdün’ün Zerka vilayetine ulaştırılmasının beklendiği bildirdi. Açıklamada Kerkük’ten Zerka’ya tankerler aracılığı ile günlük 10 bin varil petrol ihraç edileceği belirtildi. Kerkük’ten Ürdün’e yapılan petrol ihracatı 2014 yılında Anbar ve kuzeyde Suriye sınırının terör örgütü IŞİD tarafından kontrol edilmesiyle askıya alınmıştı.