Türkmen Gündemi: 7-13 Ekim 2019

Siyaset
Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, Irak Parlamentosu Başkanı Muhammed el-Halbusi başkanlığında siyasi parti liderleri ile gerçekleştirilen görüşme sonrası bir basın toplantısı düzenledi. Parlamentoda konuşan Salihi, Kerkük, Musul, Diyala ve Tuzhurmatu'daki Türkmenler'in taleplerinin, Bağdat ve diğer şehirlerdeki göstericilerin talepleri ile aynı olduğunu belirtti. Salihi ayrıca bir sonraki parlamento oturumunda yoksullara arsa dağıtılması, kredi sağlanması, görevden azledilenlerin görevlerine iade edilmesi ve çeşitli memur atamalarının görüşüleceğini ifade etti. Türkmen siyasi partilerinin Bağdat’taki protestolara yönelik tutumu daha çok gösterilerde bulunan halkı desteklemeye yönelik mesajlar içermiştir. Diğer yandan Türkmen siyasileri yaptıkları açıklamalarda Türkmenlerin Irak hükümetinde bakanlık düzeyinde temsil edilmemesini yolsuzlukla mücadeleye etki ettiğini savunmuştur.

Irak Bakanlar Kurulu, 2020’deki yerel seçimler için seçmen kütüklerini kontrol etmekle görevlendirilen özel bir komisyon oluşturdu. Komisyona söz konusu görev için 60 gün süre verildi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na bağlı Kerkük Ofisinin medya direktörü Abdülbasit Derviş, komisyonun Irak Başbakanlığı tarafından görevlendirildiğini ve kısa bir süre önce kente gelerek çalışmalara başladığını bildirdi. Komisyon içerisinde yüksek seçim komisyonu, Sağlık Bakanlığı, Planlama Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile diğer çeşitli kurumlardan temsilcilerin bulunduğu ifade edildi.

Türkmen siyasi partileri, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik gerçekleştirdiği Barış Pınarı Harekatı’na destek açıklamalarında bulundu. Irak Türkmen Cephesi Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi yaptığı açıklamada “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başlattığı Barış Pınarı Harekatı ülkelerin toprak bütünlüğünü hedef alan olumlu bir harekattır. Irak, İran, Suriye, Türkiye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden IŞİD ve PKK projelerine bölgenin istikrarını bozmamaları için çok dikkatli olunmalıdır” ifadelerini kullandı. Türkmen Milliyetçi Hareketi Genel Başkan Yardımcısı Abbas Beyatlı ise Türkiye’nin Fırat’ın doğusunda yürüttüğü harekata tam destek verdiklerini, Barış Pınarı Harekatı ile Türkiye’nin teröre karşı kendi halkını koruduğunu belirtti.

Irak Parlamentosu, hükümet karşıtı protestolara katılan göstericilerin taleplerini görüşmek üzere düzenlediği oturumda il meclislerinin Nisan 2020’de gerçekleştirilecek yerel seçimlere kadar çalışmalarının durdurulmasını prensipte kabul etti. Bağdat merkezli protesto gösterilerinde göstericilerin taleplerinden biri yolsuzluklara bulaşmakla suçlanan vilayet meclislerinin feshedilmesiydi. Fesh kararının ardından açıklama yapan Kerkük Birleşik Arap Cephesi temsilcileri, yolsuzluklara bulaştığını belirttikleri vilayet meclisleri ile ilgili kararı desteklediklerini, öte yandan Kerkük’teki vali seçimi konusunda yeni bir mekanizmanın oluşturulması gerektiğini belirttiler. Kerkük il meclisi 2017 yılında merkezi hükümetin gerçekleştirdiği operasyonlardan bu yana toplanamamaktadır. Gelecek yerel seçimler ile yeni oluşturulacak meclisin yapısının nasıl olacağı ve Kerkük Valiliği makamına gelecek kişinin hangi etnik unsurun mensubu olacağı üzerinde Türkmenler, Kürtler ve Araplar arasında önemli görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Kürt siyasi partilerin tek isim üzerinde (Tayyip Cebbar) anlaşmasına karşın Türkmenler ve Araplar bu isme karşı çıkarak Kerkük’te Kürt bir valiyi istemediklerini dile getirmektedirler.

Kürt siyasi partilerin oluşturduğu Kerkük’te bulunan ‘Kerkük Kardeşlik Listesi’ temsilcileri, Kerkük valisi Rakan Said el-Cuburi’yi kentin demografik yapısını değiştirmek, Kürt halkını Kerkük’ten çıkartarak yerlerine Arap nüfusunu yerleştirmekle suçladı. 2003 öncesinde Araplaştırma, 2003 sonrasında ise Kürtleştirme politikasına maruz kalan Kerkük’te bugün birçok kesim şehrin Araplaştırmaya yönelik bir demografik değişim ile karşı karşıya olduğunu öne sürmektedir. Bilhassa 2017 yılında Necmettin Kerim’in yerine merkezi hükümet tarafından atanan Rakan Said el-Cuburi döneminden itibaren söz konusu Araplaştırma politikasının yoğunluk kazandığı, Kerkük’te Arap nüfusun yerleştirildiği çok sayıda yeni yerleşim yerlerinin inşa edildiği bildirilmektedir.

Güvenlik
Irak Savunma Bakanı Necah eş-Şemeri, Kerkük’teki güvenlik durumunu yerinde inceleyebilmek amacıyla kente ziyarette bulundu. Ziyareti sırasında Kerkük Ortak Operasyonlar Komutanı Saad Harbiye ve Kerkük Valisi Rakan Said el-Cuburi ile de görüşen eş-Şemeri Kerkük, Selahattin ve Anbar’da bu hafta başında terör örgütü IŞİD’e yönelik başlatılan Zafer İradesi Operasyonu’nun 6. aşaması hakkında bilgi aldı. Irak’ın Kerkük, Diyala, Musul ve Selahattin vilayetleri gibi özellikle tartışmalı bölgelerdeki IŞİD varlığına yönelik gerçekleştirilen Zafer İradesi operasyonları örgütün hücre yapılanmalarını ortadan kaldırılmasında etkin rol oynamaktadır. Fakat Diyala’nın Hanekin ilçesinde operasyonlara karşın IŞİD önemli bir direnç ortaya koymaktadır

Kerkük’e bağlı Leylan nahiyesinde konuşlu bulunan federal polisin 18. tugayına bağlı 2. alayı bölgeden çekilerek Irak ordusu ile görev değişikliği yaptı. Federal polis güçlerinin bölgeden çekilerek Bağdat’a aktarıldığı bildirildi. Federal polis ve Irak ordusu arasındaki söz konusu görev değişiminin Bağdat’taki gösterilerde göstericilere karşı Irak ordusu mensuplarının aşırı güç kullanması neticesinde gerçekleştiği belirtiliyor.

Kerkük’e bağlı Dakuk ilçesinde görevli olan federal polis birliklerinin bölgeden çekilerek yerlerine Irak ordusuna bağlı birliklerin görevlendirildiği belirtildi. Haşdi Şaabi’ye mensup bir kaynağın yaptığı açıklamada Irak ordusunun Haşdi Şaabi ve yerel polis birlikleri ile Dakuk’un merkezi dahil olmak üzere bölgede güvenliği sağlayacağı bildirildi. IŞİD militanlarının Irak’ta halen önemli ölçüde güvenlik tehdidi yarattığı bölgelerin başında Dakuk ilçesi gelmektedir. Nitekim Haziran-Eylül 2019 arası dönemde bölgede çok sayıda füze saldırıları ile bombalı saldırılar meydana gelmiştir. Tüm bu saldırılar neticesinde özellikle Türkmenlerin başını çektiği bölge halkı Dakuk ilçesine Irak ordusunun konuşlanması gerektiğini ifade etmiştir. Dolayısıyla yaşanan bu gelişme Kerkük’ün güvenliği kapsamında son derece önem arz etmektedir.

Kerkük’e bağlı Yayçi nahiyesinin Kümbet köyünde hayvan yetiştiriciliği yapan 6 sivilin vahşice katledildiği açıklandı. Olayla ilgili açıklama yapan Kerkük Polis Müdürlüğü Sözcüsü Afrasiyav Kamil, 5 Ekim’de vahşice kafası kesilmiş olarak bir sivilin cansız bedenini bulduklarını, iki gün sonra 7 Ekim tarihinde de yine büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ile uğraşan 5 sivilin daha cansız bedenini bulduklarını açıkladı. Yayçi Nahiyesi Müdürü Felah Halil ise olayın güvenlik güçleri tarafından soruşturulduğunu, hayatını kaybedenlerin ‘Kabi’ aşiretine bağlı olduklarını ifade etti. Öte yandan olayın faillerine yönelik bazı kaynaklar saldırıların terör örgütü IŞİD militanlarınca gerçekleştirildiğini vurguladı.

Diyala’ya bağlı Hanekin ilçesinde 3 sivil ve 2 federal polis mensubu terör örgütü IŞİD saldırısında hayatını kaybetti. Konuyla ilgili açıklama yapan Diyala Polis Müdürlüğünden Ala el-Saadi sivillerin keskin nişancı saldırısı sonucu, güvenlik güçlerinin ise yol kenarına döşenen bombanın infilak etmesi sonucu hayatını kaybettiğini bildirdi. Diyala’nın Hanekin ilçesi Irak güvenlik güçlerinin operasyonlarını yoğunlaştırdığı bölgelerin başında gelmektedir. Her ne kadar Zafer İradesi operasyonları kapsamında bölgede geniş çaplı güvenlik önemleri alınmış olsa da IŞİD militanlarının sivillere ve güvenlik güçlerine yönelik saldırılarının önüne geçilememektedir. Bu kapsamda örgütün kullandığı saldırı yöntemlerinin başında askeri araçların geçiş güzergahına döşediği el yapımı patlayıcılar, keskin nişancı saldırıları ve ani pusular gelmektedir.