Ulusal Çıkar Çatışması ve Mezhepsel Kutuplaşma Arasında İran-Suudi Arabistan Gerginliği

Şeyh Nimr al-Nimr’in 2 Ocak 2016’da Suudi Arabistan tarafından idamı sonrasında yaşanan ve dünya kamuoyunda İran-Suudi Arabistan gerginliği olarak büyük yankı bulan olaylar, İran ile Suudi Arabistan’ın diplomatik ilişkilerini kesmesiyle sonuçlanmıştı. Bahreyn, Sudan, Cibuti, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Katar’ın da İran’a karşı Suudi protestosuna dâhil olmasıyla birlikte İran-Suudi Arabistan gerginliği pek çokları tarafından Ortadoğu’da Sünni-Şii çatışmasının şiddetlenmesi olarak yorumlandı. İki ülke arasındaki gerginliğin kaynağının ulusal çıkar çatışması mı yoksa mezhepsel ayrılıktan kaynaklanan kutuplaşma mı olduğu sorusu ile bu gerginliğin bölgede yaşanan iç savaş ve çatışmalar çerçevesinde ortaya çıkan mezhepsel kutuplaşmayı bölge devletleri nezdinde derinleştirme ihtimali, en çok tartışılan sorular oldu. Bu değerlendirmede, İran ile Suudi Arabistan’ın ulusal çıkar çatışmasından kaynaklanan jeopolitik ve ideolojik rekabet içinde oldukları, ancak bu rekabetin mezhep çatışması olarak yorumlanamayacağı iddia edilmektedir.