Kuzey Afrika Bülteni: 1-15 Haziran 2019

Tunus
Tunus, Dünya Bankası ve BM Kalkınma Programı’nın yardımıyla, enerji programında yenilenebilir enerjiyi ön plana çıkararak karbon emisyonunu 2030’dan önce %41 oranında azaltmayı hedefliyor.

Tunus Dışişleri Bakanı Khemaies Jhinaoui, Libya’nın başkenti Trablus’ta yabancı terörist savaşçılar ve silah dolaşımı oldukça krizin askeri bir yolla çözülemeyeceğini belirtti. Jhinaoui, ayrıca, Libya’daki krizin siyasi çözümüne yönelik Tunus, Mısır ve Cezayir arasında fikir ayrılığı olmadığını öne sürdü.

Tunus, Libya’da ve Tunus’ta faaliyet gösteren bir grup şüpheliyi terörizm iddiasıyla hapis cezasına çarptırdı. Hapis cezası alan teröristlerin çoğu Tataouine sınır bölgesinden Tunus ile Libya arasında silah kaçaklığı yapmakta ve Libya’da güvenlik güçlerine yönelik terör saldırıları düzenlemekteydi.  2015’teki Sousse plajı ve Bardo Müzesi saldırılarının faili olarak aranan şüpheliler Libya’da eğitim görmüştü.

Libya
Trablus’taki GNA hükümetinin Başbakanı Serrac, İtalya’yı başkenti ele geçirmek için Hafter’in düzenlediği ‘darbe’ girişimne karşı harekete geçmeye çağırdı.

Ülkenin doğusunda etkili olan Hafter’e bağlı LNA kuvvetleri, Trablus’taki Serraç liderliğindeki GNA kuvvetlerine ait iki uçağı düşürdü. Trablus’tan konuyla ilgili herhangi bir açıklama gelmedi. Trablus’un güneyindeki havalimanı, Ain Zara ve Salahaddine bölgesinde çatışmalar devam ediyor.

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Libya’da LNA kuvvetlerini, Trablus’u terörist gruplardan arındırmak için başlattığı harekatta desteklediğini, Trablus yönetiminin, Hafter yanlısı Libya Parlamentosu’na ve Libya halkının iradesine saygı göstermesi gerektiğini belirtti.

Ülkenin doğusundaki Hafter yanlısı Libya Parlamentosunun sözcüsü Aguila Saleh, Trablus ele geçirilene kadar herhangi bir uzlaşının söz konusu olmayacağını belirtti. Hafter, söylemlerinde sıklıkla Trablus’taki milis grupların Kaddafi’nin ölümünden bu yana Libya’yı istikrarsızlığa sürüklediğine yer vermişti. Ancak, Hafter’in Trablus’u ele geçirmek için Nisan’da başlattığı askeri harekat, yerel milis gruplarının direnişini kıramadı. Trablus’taki çatışmalarda 653 kişi hayatını kaybetti ve 93,000’den fazla Libyalı evinden ayrılmak zorunda kaldı.

Tunus, Cezayir ve Mısır Dışişleri bakanları, Libya’daki kriz için bir araya geldi ve ülkenin istikrara kavuşabilmesi için Libya ordusunun birleşmesinin kritik olduğunu ileri sürdü. Dışişleri bakanlarının düzenli olarak bir araya geldiği görüşmelerin sonuncusunda, Libya’ya ateşkes çağrısında bulunuldu ve dış müdahale reddedildi.

Cezayir
Cezayir’de ‘Hirak’ olarak adlandırılan barışçıl protesto gösterileri devam ediyor. Kolluk kuvvetleri ile protestocular arasında şiddetli çatışmaların yaşanmaması, gösterilerin İslami gruplar tarafından suistimal edilmemesi, göstericilerin Cezayir’i istikrarsızlığa sürüklemeden, eski yönetimin yerine geçecek demokratik bir geçiş sürecine verdiği önemi ortaya koyuyor.  

Eski başbakanlardan Abdelmalek Sellal, yolsuzluk ve kamu fonlarını kötüye kullanma iddiasıyla tutuklandı. Sellal, Ahmed Ouyahia’dan sonra Buteflika’nın istifasının ardından yolsuzlukla yargılanan ve hapis cezasına çarptırılan ikinci başbakan. Yakın zamanda, eski Ticaret Bakanı Amara Benyounes da gözaltına alınmıştı.

Fas
Avrupa Birliği ile yaptığı yeni ticaret anlaşmasına Batı Sahra’nın bölümleri de dahil edildi. Fas Kuzey Afrika’dan Avrupa’ya göçte en sık kullanılan güzergah üzerinde bulunuyor ve bu durumu Avrupa ile ilişkilerinde bir koz olarak değerlendiriyor. Batı Sahra destekçileri ise Fas’ın Batı Sahra’ya ait bölgelerde ‘alıkoyduğu’ doğal kaynaklar üzerinden Avrupa Birliği ile ticaret anlaşması yapmasına tepki gösterdi. Nijerya İşçi Sendikası, Batı Sahra’yı işgal ettiği ve milli egemenliğini elde etmesine engel olduğu gerekçesiyle Fas’ın uluslararası platformlardan soyutlanması için çağrıda bulundu.