Basra Körfezi Petrolü, İran ve Yaptırımlar

Hakan DEMİR, ORSAM Enerji Danışmanı, Turkish Petroluem Company (TPIC) Uluslararası Ticaret Şefi
Hürmüz Boğazı İran ile Umman Denizi sınırları arasında yer alan Basra Körfezi[1] ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan boğazın adı olup, deniz yolu geçişinin en dar olduğu noktadır. Hürmüz Boğazı’nı uluslararası ilişkiler açısından önemli kılan husus ise petrolün uluslararası piyasaya istikrarlı ve kesintisiz arzına ilişkin önemli bir geçiş noktası olmasıdır. Nitekim söz konusu boğaz İran’ın dışında OPEC üyesi olan S.Arabistan’ın Ras Tanura, ve Ras Al Juaymah, Irak’ın Basrah Oil Terminal ve Khor Al Amaya, Kuveyt’in Mina Al Ahmedi, Mina Abdullah, Az Zour ve As Shuaiba, Katar’ın Umm Said, Ras Laffan ve Halul Island, ve BAE’nin Jebel Ali, Ruwais, Jebel Dhana, Zirku Island, Das Island ve Umm Nar ihraç terminallerinin yer aldığı Basra Körfezi’ne geçiş noktasıdır. Ayrıca Bahreyn Körfez içerisinde Umman ise Körfez’e bitişiktir.
 
Tabii Basra Körfezi uluslararası piyasaya sadece petrol değil aynı zamanda gaz ve petrol ürünlerinin de ihraç edildiği ayrıca yukarıda belirtilen ülkelerin petrol ürünleri ithalatında da bu terminaller önem taşımaktadır. Bu çerçevede, petrol açısından bakıldığında 2010 yılında günlük yaklaşık 15,5milyon varil bu bölgeden deniz yoluyla uluslararası piyasaya ihraç edilmiştir.[2] OPEC’in 2010 yılı yıllık istatistiki verilerine istinaden söz konusu ülkelerin toplam ihracatının yaklaşık