Hatay-Samandağı’ndan Suriye Gözlemleri
Hasan Kanbolat ORSAM Başkanı
Hatay’ın Samandağı ilçesindeyim. Suriye olaylarından sonra Samandağı’nın önemi artıyor. F4 keşif uçağının Samandağı üzerinden alçak uçuş yaptıktan sonra düşmesi bu ilçeyi dünya gündemine taşıdı.
Samandağı, çeşitli etnisitelerin (Türk, Arap, Ermeni), dinlerin (Müslüman, Hıristiyan) ve mezheplerin (Alevi, Sünni) bir arada uyum ve barış içinde yaşadığı bir bölge. Suriye sınırında bulunan Samandağı’nda farklı etnisite, din ve mezheplere rağmen köyler ve mahalleler birbirinin içine öylesine iç içe geçmiş ki hangisinde bulunduğunuzu anlayamıyorsunuz. Samandağlılar yüzyıllardır dünyanın her tarafında iş kuran ve çalışan çalışkan insanlardır. Dedesi, uzun yıllar ABD’de çalışmış pek çok kişiye rastlayabilirsiniz. Yalnız Ortadoğu ülkeleri değil, Venezüella başta olmak üzere Latin Amerika ülkelerinde de Samandağlılar vardır. Samandağı, Türkiye’nin yaş sebze ve meyve ihracatında, otobüs ve nakliye piyasasında öncü yerlerden biridir. Ayrıca, Samandağı’nda solun her rengine ve fraksiyonuna da rastlayabilirsiniz. Son yerel seçimlerde ÖDP’nin (Özgürlük ve Dayanışma Partisi) kazanabildiği tek belediye Samandağı’dır. Samandağlılar son derece hoşgörülü ve kültürlü olmasına karşın belediyecilik ve şehircilik berbat bir durumda. Belediye, sivil toplum kuruluşları ve yerel gazeteler birbirleriyle sürekli kavgalılar. Fındık kabuğunu doldurmayan bu kavgalar tek bir konuda sona eriyor ve birlik sağlanıyor: Beşar’ı desteklemek.
Suriye olaylarının Samandağı’na yansımalarının ve Samandağı’nın Suriye’ye bakışının Hatay’ın diğer ilçelerine göre oldukça farklı olması ilçenin önemini farklılaştırıyor. Suriye olayları, (sığınmacılar, Özgür Suriye Ordusu vb.) Hatay’ın Sünni ağırlıklı Amik ovasına (Antakya, Yayladağı, Altınözü, Reyhanlı, Kırıkhan) doğrudan yansıyor. Alevi (moda deyimle ‘Nusayri’) ağırlıklı Samandağı’na Suriye’den gelen sığınmacı yok. İlçeye zaman zaman gelen Beşar yanlısı aydınlar dışında Suriye’den gelen de yok.
Samandağı’nda her yıl 14 Temmuz’da (Rumi takvime göre 1 Temmuz) ‘Evvel Temmuz Bayramı’ kutlanıyor. Aslında, bolluk, bereket ve hasat bayramı olan bu bayram 12 Eylül askeri darbesinden sonra “14 Temmuz, Fransızların milli günüdür” gerekçesiyle yasaklanmıştı. Son on üç yıldır ise yeniden kutlanmaya başlandı. 14 Temmuz’da uğur getirsin diye çeyizler havalandırılıyor, Çevlik plajına gidiliyor, sabaha kadar halay çekiliyor. Kazanlarda hirise (keşkek, döğme) pişiriliyor ve dağıtılıyor. Bayram sırasında bu yıl ‘Ortadoğu ve Suriye Paneli’ düzenlendi. Davet edilen konuşmacıların da dinleyicilerin de Suriye’ye bakışı aynı. Samandağı, Beşar’ı gönülden desteklemeye devam ediyor. Özgür Suriye Ordusu, terörist bir örgüt olarak görülüyor. İlçede genelde “Ortadoğu’da çirkin bir oyun yaşanıyor. Suriye’de herşey sakin ve güzeldi. Amerika BOP’u (Büyük Ortadoğu Projesi) gerçekleştirmek için Suriye’yi karıştırdı. Amerika, Beşar’ı devirebilirse sıra Türkiye’ye gelecek. Amerika’nın amacı Türkiye’yi bölmek” görüşü hakim.
Samandağı’nda Kurban Bayramı’ndan dokuz gün sonra Gadir-i Hum bayramı kutlanacak. Rivayete göre, Hz. Muhammed Mekke ile Medine arasında Cuhfe yakınlarındaki Gadir-i Hum’a gelir. İnananlarına Hz. Ali’nin vasisi ve halifesi, kendinden sonraki imam olduğunu açıklar. Bir günlük bir bayram olan Gadir Hum’da çalışmak günah sayılır. Evler süpürülmez. Kamu kurumları dahil olmak üzere iş yerleri kapanır. Cehennem ateşi bile durur ve cehennemdekiler dinlenir. Gadir-i Hum’a kadar Suriye’nin tekrar sükûnete ve barışa kavuşmasını dilerim.
Samandağı’na giderken St. Simon Manastırı’na uğrayınız. Geleneksel ilginç yaz şenlikleri ile tanınan Aknehir beldesinden dağa doğru sapınız. Doğu Akdeniz’e kuş bakışı bakan St. Simon Manastırı’na doğru çıkarken rüzgarı bol bu dağlarda yol boyu dev rüzgar türbinleri yükseliyor. St. Simon’dan Çevlik sahilini, Türkiye-Suriye sınırını çizen Kel Dağı’nı, tam karşısında Musa Dağı’nı ve radar üslerini görebiliyorsunuz. Karşıda ise Hz. Hızır’ın türbesi, Titus Tüneli, Kaya Mezarları ve Zeus adına yapılan Dor Mabedi bulunuyor. Türk F4 keşif uçağının seyir güzergahını ve nasıl düştüğünü anlayabilmek için St. Simon Manastırı’na çıkınız. St. Simon, size ipuçları verecektir.
