Kırgızistan Başbakanı Ankara’ya Geliyor
Hasan Kanbolat, ORSAM Başkanı, hasankanbolat@orsam.org
Kırgızistan Başbakanı Almazbek Atambayev 25-28 Nisan tarihleri arasında Ankara’yı resmen ziyaret edecek. Bu ziyaret kapsamında Kırgızistan Ankara’ya çıkartma yapmaya hazırlanıyor. 100 civarı olması beklenen resmi heyette 30 Kırgız işadamı da yer alacak. Bu kapsamda TUSKON, Ankara’da Türkiye-Kırgızistan İş Forumu düzenleyecek. Kırgızistan’ın bağımsızlığından beri, yani 20 yıldır Türkiye-Kırgızistan ilişkileri düşük yoğunlukta seyretti. İki ülke arasında imzalanan yüzlerce protokol, Kırgızistan’da Türkiye’nin açtığı üniversiteler, fakülteler, okullar, her alanı (eğitim, sağlık, güvenlik, turizm, sanayi vb.) kapsayan yardımlar bile iki ülke arasındaki iktisadi, siyasi ve kültürel ilişkilerin gelişmesi için yeterli olamamıştı.
Kırgızistan, Nisan 2010 olayları ile yeni bir dönüşüme girmekle birlikte ülkede siyasi ve ekonomik kaos biteceğine artarak sürmüştür. Bu kaos ortamı içerisinde bile Türkiye’nin Kırgızistan’a yönelik karşılıksız yardımlarını arttırarak sürdürmesi, sosyal barışın sağlanmasına katkıda bulunması Kırgız elitinin geçmiş yıllara göre Türkiye’ye daha fazla yakınlaşmasına yol açmıştır. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ekim 2010’da Issıkköl’de ‘Etnisiteler Arası Diyalog: Uzlaşma ve Hoşgörü’ konferansı ile ülkede iç barışın sağlanmasına katkıda bulunması, Başbakan Erdoğan’ın Şubat 2011’de gerçekleşen Bişkek ziyareti ile iki ülke ilişkilerinde yeni bir sayfa açması, Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinde uzak mesafeye rağmen yakın ve sıcak ilişkilerin oluşmasında kilometre taşlarını oluşturmuştur. Böylece, son bir yıl içerisinde Türkiye-Kırgızistan ilişkileri Türkiye’nin güney komşularıyla (Irak ve Suriye) kurduğu yakın ilişkilerin bile ötesine geçmeye başlamıştır. İki ülke arasında din, dil, etnik, kültürel ve tarihi bağların ötesinde kardeşliğe dayalı gerçekçi bağların kurulmaya başlandığı görülmüştür. Nitekim Türkiye, bu sıcaklık çerçevesinde Kuzey Afrika ülkelerinden Türk vatandaşları ile birlikte Kırgız vatandaşlarını da (Mısır’dan 132, Libya’dan 8 kişi) Türkiye’ye getirmiş ve uçak ücretini de ödeyerek THY ile Bişkek’e göndermiştir. Atambayev’in Ankara ziyareti, Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacaktır. Türkiye, iki ülke arasında güney komşuları ile kurduğu yakın ilişki modelinin deneyimiyle derin akrabalık ilişkileri bulunan Kırgızistan ile yepyeni bir dayanışma modeline yöneliyor. Bu çerçevede, Ankara’da Türkiye ve Kırgızistan arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği’nin imzalanması bekleniyor. İki ülke arasında vizesiz geçişin süresi 30 günden 90 güne çıkartılacaktır. Ekim ayından itibaren ise vizenin karşılıklı olarak tamamen kaldırılması bekleniyor. İki ülke arasında ele alınması beklenilen diğer bir sorun ise diploma denkliğidir. Ayrıca, iki ülke arasında tek ulaşım aracı uçak olmasına rağmen uçak ücretlerinin çok yüksek olması (800 Dolar) ve İstanbul-Bişkek THY seferlerinin sadece haftada beş defa olması ilişkilerin gelişimini önlemektedir. Uçak ücretlerinin makul bir düzeye çekilmesi gerekmektedir. 7 Mart’da Kyrgyz Airways’in İstanbul-Bişkek arasında ilk uçuşunu gerçekleştirmesi ve Kırgız öğrenciler için indirim yapmaya başlaması iki ülke arasında ulaşımı bir ölçüde rahatlasa da sorun çözülmüş değildir. THY ile Kyrgyz Airways arasında rekabet yerine dünya çapında tamamlayıcı bir işbirliği modelinin kurulacak olması da sevindirici bir gelişmedir. Buna göre THY, İstanbul-Bişkek uçuşunu yedi günden beş güne indirerek iki günü Kyrgyz Airways’e vermiş, Türkiye-Kırgızistan arasındaki kargo taşımacılığını paylaşmıştır. Ayrıca THY, dünyanın bir çok yerinde ofislerini de Kyrgyz Airways’in kullanıma açmaya hazırlanmaktadır. Türkiye’de özellikle hizmet sektöründe binlerce Kırgız vatandaşının kaçak olarak her türlü sosyal ve insani haktan yoksun olarak çalışması da iki ülke arasında çözülmesi gereken insani bir sorundur. Türkiye’nin sadece Avrupa’dan gelenlere mülteci hakkını tanıması, güneyden ve doğudan gelenleri ise görmemezlikten gelmesi sorunların çözümünü zorlaştırmaktadır. Türkçeyi çok iyi konuşan Atambayev ve Kırgızistan’a özel bir sempatisi olan Erdoğan Türkiye ile Kırgızistan arasında çok kapsamlı bir işbirliğini geliştirmeye kararlıdır. Bu kararlılık, iki ülkenin geleceğine mutlaka olumlu olarak yansıyacaktır.
