Türkiye-Azerbaycan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi
Hasan KANBOLAT, ORSAM Başkanı
Azerbaycan, 18 Ekim’de bağımsızlığının 20. yıldönümünü kutladı. Bu mutlu günden bir hafta sonra Türkiye ile Azerbaycan arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin ilk toplantısı 25 Ekim’de İzmir'de yapılıyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün 16-17 Ağustos 2010 tarihleri arasında Azerbaycan’a gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında imzalanan “Türkiye ile Azerbaycan Arasında Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı Yardım Anlaşması” ve 15-16 Eylül 2010 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesi’nde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev tarafından yapılan “Türkiye ile Azerbaycan Arasında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDSİK) Kurulmasına İlişkin Ortak Açıklama” iki ülke arasındaki işbirliğini İzmir’e taşıyan adımlar oldu.
25-26 Ekim’de Başbakan Erdoğan ve Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev, ortak kabine toplantısı için ekonomi, ulaştırma, enerji ve dışişleri bakanları başta olmak üzere birçok bakanla birlikte İzmir’e geliyor. Toplantı yeri için İzmir’in seçilmesinin özel bir nedeni var. Erdoğan ile Aliyev, 2015’de devreye girmesi planlanan Ege Rafinerisi'nin temelini atacak. 5 milyar Dolar yatırımla gerçekleşecek olan rafineriyi Azerbaycan milli petrol şirketi SOCAR ile Türk ortağı Turcas inşa edecek. Petkim'in sahibi SOCAR-Turcas ortaklığında Azerbaycan’ın payı yüzde 75. Petkim-Aliağa Kompleksi'ndeki rafineride Türkiye'nin net ithalatçı olduğu jet yakıtı, ultra düşük kükürtlü motorin, LPG gibi mamuller üretilerek Türkiye'nin cari açığının azalmasına katkıda bulunacak. Ayrıca, Petkim tarafından yaptırılan Haydar Aliyev Mesleki Eğitim Okulu'nun açılışı da yapılacak.
İzmir toplantısında iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ana gündem maddesi olacak. Bu gerçekten çok olumlu bir gelişme. Çünkü, iki ülke arasında var olan tarihi kardeşliğin sömürülmesine dayanan içi boş ikili ilişkiler modeli çoktan tıkanmıştı. Nitekim, Aliyev’in Almatı’da Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Zirvesi’nde yaptığı konuşma Türk dili konuşan ülkeler arasında ekonomik ilişkilerin gelişmesinin gerekliliği üzerinedir. Aliyev, bu ülkelerin sahip oldukları potansiyeli yeterince kullanmadıklarını, karşılıklı yatırım projelerine ihtiyaç olduğunu söylemiştir. Aliyev’e göre “Ekonomik projelerin yanı sıra, kültürel ilişkilerin de gelişmesi büyük anlam taşıyor. Çünkü, bizi birleştiren ortak kültürdür, etnik köklerdir”. Bunun için Aliyev, TÜRKSOY Fonu’nun oluşturulmasını teklif etti ve “Bu Fonun desteğiyle tarihi abideler onarılacak, kitaplar yayımlanacak, kültürel etkinlikler düzenlenecek. Biz bundan sonra daha çok gerçek projelere dikkat ayırmalıyız” dedi. Bu sözleri Bakü’nün zirvesinden duymak oldukça sevindirici. Tabii, ekonomik ve kültürel adımları hukuksal adımların da takip etmesi gerekiyor. Örneğin, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Memmedyarov’un Ankara ziyareti öncesinde imzaya hazır hale getirilen ancak Azerbaycan tarafınca son anda imzalanmayan “Türkiye-Azerbaycan Karşılıklı Vize Muafiyeti ve Geri Kabul Anlaşması”nın imzalanması olumlu bir adım olacaktır. Ayrıca, kardeş halklar arasında yakınlığın artması için iki ülke arasındaki sivil toplum kuruluşlarının daha çok bir araya gelebilmesi ve bunun için iki ülke arasında ortak fonların oluşturulması gerekiyor. İzmir toplantısında bu konunun da ele alınması beklenilmektedir.
Türkiye ve Azerbaycan her zaman birbirlerinin yanında olmuştur. Dün de, bugün de, yarın da.
