Irak Gündemi: 3-9 Eylül 2018

Siyaset

Irak Parlamentosu, 12 Mayıs 2018'de seçilen üyeleri ile toplandı. Sairun önderliğindeki Islah ve Bina ve Fetih önderliğindeki Bina Blokları hükümeti kurmak için görevlendirilmesi gereken en büyük blokları kurduğunu iddia etti. Ancak her iki blok çoğunluğu elde edemedi. Irak Anayasası'na göre parlamentonun ilk oturumunda meclis başkanının seçilmesi gerekmektedir. Ancak tarafların parlamentoyu terk etmesi üzerine oturuma ara verildi. Taraflar arasında anlaşma sağlanamadığı için oturumun 15 Eylül veya 17 Eylül'de tekrar toplanması beklenmektedir. Parlamentonun olası olarak yeniden toplanacağı tarihler açıklanmasına rağmen siyasi ayrışmanın artması, oturumun yapılmasını ve parlamento başkanının seçilmesini engelleyebilir. En büyük blok tartışmasının ise Irak Federal Yüksek Mahkemesi'ne taşınması süreci geciktirebilir.

Güvenlik

Başbakan Abadi, parlamentonun açılış konuşmasında yeni kurulacak hükümetin Irak'ın son dönemde terörle mücadele kazanımlarını koruması gerektiğini söyledi. Ayrıca Irak'ın komşuları ile ilişkilerinin karşılıklı saygı ve egemenlik haklarının korunması üzerine inşa edilmesi çağrısında bulundu.
Selahaddin vilayetinin Şirkat ilçesine bağlı Hekne köyündeki camiye akşam saatlerinde düzenlenen silahlı saldırı sonucunda en az 12 Iraklı yaralandı. Saldırıyı IŞİD'in gerçekleştirdiği açıklandı. IŞİD'den 23 Eylül 2016 tarihinde kurtarıldığı açıklanan Şirkat İlçesi ve diğer kurtarılan bölgelerde hayat kırılgan olarak devam etmektedir. Benzer saldırıların yaşanması halk üzerinde IŞİD benzeri yapıların ortaya çıkmasına zemin hazırlama potansiyelinden dolayı tedirginlik yaratmaktadır.
Birleşmiş Milletler Irak Misyonu'na (UNAMI) göre 2018 yılının Ağustos ayında terörizm, şiddet ve silahlı çatışmalar sonucunda 82 sivil hayatını kaybetti, 113 sivil ise yaralandı. Temmuz ayı için açıklanan rakamlara göre bir artış görünmektedir. Siyasi anlaşmazlıkların devam etmesi ve Irak'ın güneyindeki gösterilerin diğer vilayetlere de yayılması sivil kayıpların artmasına neden olabilir.
Basra'da devam eden gösterilerde Asaib Ehlül Hak, Kanun Devleti, Dava Partisi, Bedir Örgütü, Ulusal Hikmet Akımı, Fazilet Partisi ve Irak Devlet Kanalı'nın ofisleri yakıldı. Bu durum üzerine Basra'da sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Irak siyasetinde etkili kurumların gösterilerde hedef alınması gösterilerin, ilk başladığı günlere kıyasla, dinamiklerinin değiştiğini göstermektedir.

Ekonomi

Irak'ın güneyinde süren gösterilerde Irak'ın en büyük petrol sahası olan Nahr Bin Omar Petrol Sahası'nın girişi kapatıldı. Gösterilerden dolayı Umm Kasr Limanı kapatıldı. Gösterilerin temelinde kamu hizmetlerinin sağlanması ve işsizliğin önüne geçilmesi varken halkın diğer siyasi istekleri de dile getirilmeye başlamıştır. Ayrıca göstericiler isteklerinin tamamen karşılanmamasını öne sürerek farklı bölgelerde de toplanmaktadır. Devam eden bu seyir, bölgede günlük hayatı etkilemekle birlikte ekonomik faaliyetlere de yansımaktadır. Petrol sahalarının ve limanların göstericiler tarafından uzun süreli olarak katılmak istenmesi durumunda ise güvenlik güçleri uyguladıkları şiddetin boyutunu arttırabilir. Bu durum ise sorunu daha çözülemez bir aşamaya getirebilir.
Irak nezdinde İran büyükelçisi olarak görev yapan İraç Mescidi, ABD'nin İran'a uygulayacağı ambargo sonucunda İran ve Irak arasındaki ticari bağların arttırılması için çeşitli görüşmeler yapıyor. İran yaklaşık olarak Irak'a yaptığı dışsatımdan yıllık 6 milyar dolar gelir elde ediyor. Irak'ın ABD tarafından uygulanmak istenen ambargolara ABD'nin istediği ölçüde uymaması Irak'ın da finansal araçlar vasıtasıyla cezalandırılmasına sebep olabilir. Irak'ın ise ambargolara uyması, en büyük ticari ortaklarından birisi olan İran ile ticari ilişkilerin azalmasına ve tüketim ürünlerinin zamlanmasına yol açabilir.

Sosyal Hayat

Irak'ın güneyinde kamu hizmetlerinin sağlıklı bir şekilde sağlanmadığı için gerçekleştirilen gösteriler devam ediyor. Güvenlik güçlerinin gösterilere uyguladığı orantısız şiddet ve gösterilerde hayatını kaybeden Yasir Mekki isimli gencin cenaze töreninde katılımcılar üzerine ateş açılması nedeniyle güvenlik güçleri de protesto edildi.
2014 yılının Kasım ayından itibaren yaklaşık 6 milyon Iraklı evini bırakarak göçmen durumunu düşmüşken, 4 milyon Iraklının evine geri dönebildiği açıklandı. BM'nin açıklamasına göre yaklaşık 2 milyon Iraklı henüz evlerine dönemedi. Göçmenlerin büyük bir kısmı evine dönmüştür. Ancak yaşadıkları bölgelerde kamu hizmetlerinin sağlanmaması insanların kayıt dışı göçmen olarak tekrardan göç etmesine sebep olmaktadır. Bu durum zorunlu göçler nedeniyle zarar gören sosyal dokunun onarılmasını engellemektedir.