Körfez Gündemi: 22-28 Ekim 2018

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan ve Bahreyn, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nu ve bu orduya bağlı olan Kudüs Gücü’nün üst düzey yetkililerini terörizm listesine ekledi.  Tahran bu hamlenin Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı Olayı’ndan sonra kendilerine yönelen dikkatleri dağıtma çabası olarak değerlendirdi.  Listeye eklenen kişiler arasında Qassem Soleimani, Hamed Abdollahi ve Abdul Reza Shahlai yer almaktadır.

Petrol devi Aramco bir süredir, işleyeceği ham petrol için yeni pazarlar arayışındadır. Aramco’nun bu çabasındaki araçları ise yeni rafinerilerin inşası ve petrokimyasal maddelere verilen önemdir. Bilindiği gibi Aramco bir süredir SABIC’den hisse almaya çalışıyor. SABIC de dünyanın dördüncü büyük petrokimya şirketi olarak değerlendiriliyor. Fakat SABIC 50 ülkede varlık gösterdiği için, bazı ülkelerde bulunan anti-tröst yasaları söz konusu hisse alım sürecini yavaşlatıyor. SABIC Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu’nun bir şirketidir. Aramco Yönetim Kurulu Başkanı, SABIC anlaşması gündemdeyken Aramco’nun hisselerinin halka arz edilemeyeceğini bildirdi. Kapasitesine bakıldığında ise, Aramco’nun 3 ay içerisinde de günlük 12 milyon varil petrol üretimine ulaşacak durumda olduğunu belirtti. Şu an için Aramco’nun günlük petrol üretimi ise 5 milyon varil seviyesinde seyretmektedir.

ABD’nin İran’a yönelik ikinci dalga yaptırımlarının başlamasına kısa bir süre kala, Suudi Arabistan Enerji Bakanı yaptığı açıklamada, Rusya ile birlikte petrol piyasalarının dengede kalması için müdahale edeceklerini bildirdi. Suudi Arabistan günümüzde yaklaşık 10 milyon varil petrol üretmektedir.

Veliaht Prens Muhammed bin Salman, Çarşamba günü yaptığı açıklamada “Farklılıklarımız olmasına rağmen, Katar’ın ekonomisi harika ve önümüzdeki 5 yıl içerisinde daha iyi olacak” ifadelerini kullandı. Veliaht Prens’in açıklamalarından ve Körfez bölgesinde Suudi Arabistan eksenli yaşanan son gelişmelerden sonra, Suudi Arabistan-Katar ilişkilerinin yumuşama yaşayabileceği görüşü birçok çevrede dile getirilmeye başlandı.
 

Yemen
İç savaş Yemen’de yaşam şartlarını gittikçe zor hale getirmeye devam ediyor. Konuyla ilgili olarak, BM İnsani İlişkiler Müsteşarı Mark Lowcock; Yemen’i çok yakında ağır bir kıtlık krizinin beklediğini belirtti. Son günlerde Hudeyde’de çatışmaların devam ettiğini ve bunun ağır bir gıda güvenliği krizine sebebiyet verdiğini belirten Müsteşar, Yemen’in tamamen gıda, yakıt ve ilaç ihracına bağlı durumda olduğunu belirtti. Suudi Arabistan ve BAE tarafından 13 Haziran’da Hudeyde ve çevresini Husilerden teslim almak için başlatılan çeşitli operasyonlar halen sürmektedir. Hudeyde’de, tıpkı Kuzey’deki diğer deniz kıyısı şehirleri gibi 2014 yılından itibaren Husi kontrolü devam etmektedir. Husilerin, liman kontrolünden ayda 30-40 milyon dolar dolaylarında bir gelir elde ettiği tahmin edilmektedir.

Katar
Geçen yılın verileri ile kıyaslandığında, son sekiz ay içerisinde Katar’ın Türkiye’den ithal ettiği ürünler ikiye katlandı. Katar’ın Türkiye’den ithal ettiği ürünlerin toplam değeri ise 700 milyon dolar. Bu değerin, 2018 yılının sonunda ise 2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Abluka sonrası ekonomik ortak arayışına hız veren Katar, Türkiye ile ticari ilişkilerini daha yoğun bir hale getirme adımları atmıştı.

Kuveyt
Kuveytli milletvekillerinden Muhammed Al-Dallal, ülkedeki yabancıların %30’unun gereksiz olduğunu söyledi. Hükümete, istihdam olanakları açısından, yabancılar ve vatandaşlar arasında bir denge kurma çağrısı yapan milletvekili, özelde ise Hintli, Mısırlı ve Bangladeşli yabancıların ülkeden aşamalı şekilde gönderilmesini öneriyor. Kuveyt’in 4.5 milyona ulaşan nüfusunun %70’ini yabancılar oluşturmaktadır. Bu önerilerin ise kamu sektöründeki istihdamı millileştirme (Kuwaitization) hamlesi ile yakından ilgili olduğu söylenebilir. Benzer bir hamle yakın zamanda Suudi Arabistan tarafından da yapılmıştı.

Umman
Yaklaşık 100 Umman şirketinin yöneticileri, Kenya menşeli şirketler ile ticari anlaşmalar yapabilmek için 29 Ekim – 1 Kasım 2018 tarihleri arasında Kenya Ticaret Fuarı’na katılacak. Umman ve Kenya arasındaki güncel ticaret hacmi 65 milyon dolar seviyelerinde. Umman Kenya’ya petrol, alüminyum ve cam ürünleri ihraç ederken, Kenya’dan daha çok ahşap ürünleri, çay, kahve ve süt ürünleri ithal ediyor. Ayrıca geçen seneki bir anlaşma ile de, iki ülke arası ilişkilerin gelişmesi bağlamında, Muskat ve Nairobi arasında doğrudan uçuşlar başlamıştı.

Birleşik Arap Emirlikleri
Bu hafta içerisinde, BAE Kabinesi dokuz kişiyi terörizm listesine ekledi. Ayrıca Kabine, söz konusu kişilerin banka hesaplarının dondurulması için Merkez Bankası’na talimat verdi. Bu isimler Suudi Arabistan ve Bahreyn’in de terörizm listesinde bulunuyor. Dokuz kişiyi terörizm listesine ekleme hamlesi Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (KİK) ve ABD’nin terörizme karşı ortak mücadelesi çerçevesinde gerçekleştirildi.

Bahreyn
Bahreyn Ulusal Bankası, Bahreyn İslam Bankası’ndan hisse satın alma planları yapıyor. Bölge ekonomisinde kendi pozisyonlarını sağlamlaştırmak adına Körfez Arap bankaları son zamanlarda bu tarz hamlelere çok yer veriyor.  Geçen yıl ise, iki Abu Dabi menşeli banka birleşerek toplamda 175 milyar dolarlık bir değer oluşturmuştu. Benzer hamleler Suudi-Britanya Bankası, Umman Alizz Islam Bankası ve Umman Arap Bankası ile, Kuveyt’in Ahli-Birleşik Bankası, Barwa Bank ve Katar Uluslararası Bankası tarafından da gerçekleştirilmişti.